Yargıtay 7. Ceza Dairesi 2021/29257 Esas 2022/2656 Karar Sayılı İlamı

Yetki belgesiz yolcu taşımacılığı yapmak eyleminden kabahatli ... hakkında 4925 sayılı Karayolları Taşıma Kanunu'nun 26/a maddesi gereğince 2.174,00 Türk lirası idari para cezası uygulanmasına ilişkin ... Şube Müdürlüğü Trafik Denetleme Büro Amirliğinin 17/08/2020 tarihli ve UDHB-A ... seri sıra sayılı idari para cezası karar tutanağına karşı yapılan başvurunun reddine dair ... Sulh Ceza Hâkimliğinin 30/10/2020 tarihli ve 2020/1520 değişik iş sayılı kararı aleyhine Yüksek Adalet Bakanlığından verilen 04.10.2021 tarihli kanun yararına bozma istemini içeren dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 01.11.2021 tarihli ve KYB. 2021/124707 sayılı ihbarnamesi ile daireye verilmekle okundu.
Mezkür ihbarnamede;
4925 sayılı Karayolları Taşıma Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde yer alan "Bu Kanun kamuya açık karayolunda motorlu taşıtlarla yapılan yolcu ve eşya taşımalarını, taşımacıları, taşıma acentelerini, taşıma işleri komisyoncularını, nakliyat ambarı ve kargo işletmecilerini, taşıma işlerinde çalışanlar ile taşımalarda yararlanılan her türlü taşıt, araç, gereç, yapıları ve benzerlerini kapsar. Ancak, özel otomobillerle ve bunların römorklarıyla yapılan taşımalar, genel ve katma bütçeli dairelerle, il özel idareleri, belediyeler, üniversiteler ve kamu iktisadî teşebbüslerine ait otomobillerle yapılan taşımalar, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğüne ait motorlu taşıt ve bunların römorkları ile yapılan taşımalar, lastik tekerlekli traktörlerle çekilen römorklarla yapılan taşımalar bu Kanun hükümlerine tâbi değildir.
İl sınırları içerisindeki taşımalar ile yüz kilometreye kadar olan şehirlerarası taşımaların düzenlenmesi il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle ilgili valiliklere, belediye sınırları içerisindeki şehiriçi taşımalar belediyelere bu Kanuna göre düzenlenecek yönetmelik esasları dahilinde bırakılabilir. ..." şeklindeki, "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinde yer alan "... Şehirlerarası taşıma: Herhangi bir ilin herhangi bir noktasından veya yerleşim biriminden başlayıp diğer bir ilin herhangi bir noktasında veya yerleşim biriminde biten taşımaları, ... Düzenli sefer: Belirli bir zaman ve ücret tarifesine göre, tespit edilmiş bir güzergâhta önceden açıklanmış yerleşme birimleri arasında yapılan taşımaları, Arızî sefer : Aynı taşıtla bütün güzergâh boyunca aynı yolcu grubunun taşınması ve kalkış noktasına geri getirilmesi şeklindeki kapalı kapı seferleri ile gidişi dolu, dönüşü boş veya gidişi boş, dönüşü dolu seferleri, Mekik sefer : Birden fazla gidiş ve dönüş seferinde aynı kalkış yerinden aynı varış yerine önceden gruplandırılmış yolcuların taşınmasını,
ifade eder." şeklindeki, "Yetki belgesi alma zorunluluğu ve taşıma hizmeti" başlıklı 5. maddesinde yer alan "Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınması zorunludur. Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yetki belgesi alınabilmesi için taşıma işleri işletmecilerinin meslekî saygınlık, malî yeterlilik ve meslekî yeterliliğe sahip olması gerekmektedir. (Ek cümle: 23/1/2008 – 5728/516 md.) Ayrıca, karayoluyla yük ve yolcu taşımacılığı faaliyetlerinde kullanılan ticari araçlarda çalışan şoförlerin, sürücü mesleki yeterlilik belgesi almaları zorunludur. ... Taşımacılara, yetki belgesinden ayrı olarak taşımalarda kullanılacak taşıtların niteliğini ve sayısını gösteren taşıt belgesi ile taşımacının taşıt belgesinde kayıtlı her taşıt için düzenlenen ve taşıtta bulunması gereken taşıt kartı verilir. ..." şeklindeki,
Karayolları Taşıma Yönetmeliğinin "Kapsam" başlıklı 2/4. maddesinde yer alan "10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu hükümleri saklıdır." şeklindeki, "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde yer alan "İliçi: Bir ilin sınırları içinde bulunan alanı, ... Tarifeli yolcu taşıma: Önceden bir taşıma hattı ve taşıma güzergahı ile bir zaman ve ücret tarifesi belirlenerek ve bunlara uyularak yapılan düzenli yolcu taşımalarını, ... Tarifesiz yolcu taşıma: Önceden bir taşıma hattı ve taşıma güzergahı ile bir zaman ve ücret tarifesi belirlenmeksizin; grup yolcu durumuna göre arızi veya mekik sefer düzenlenerek yapılan düzensiz ve grup yolcu taşımalarını, ... Taşıma güzergahı: Taşımacılıkta, taşımanın başladığı kalkış noktasından bittiği varış noktasına kadar ara duraklar da dahil takip edilen yolu, ... Taşıma hattı: Tarifeli taşımacılıkta, taşımanın başladığı kalkış noktası ile bittiği varış noktasındaki yerleşim yerlerini, ... İfade eder." şeklindeki, "Yetki belgesi alma zorunluluğu ve taşıma hizmeti" başlıklı 5. maddesinde yer alan "Bu Yönetmelik kapsamına giren taşımacılık, acentelik, taşıma işleri komisyonculuğu, taşıma işleri organizatörlüğü, nakliyat ambarı işletmeciliği, kargo işletmeciliği, lojistik işletmeciliği, dağıtım işletmeciliği, terminal işletmeciliği ve benzeri faaliyetlerde bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin yapacakları faaliyetlere uygun olan yetki belgesini/belgelerini Bakanlıktan almaları zorunludur." şeklindeki, "Yetki belgesi türleri" başlıklı 6/4. maddesinde yer alan " D türü yetki belgesi: Otobüsle tarifeli veya tarifesiz yurtiçi yolcu taşımacılığı veya hususi taşımacılık yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:
a) Dl yetki belgesi: Ticari ve tarifeli olarak yapacaklara,
b) D2 yetki belgesi: Ticari ve tarifesiz olarak yapacaklara,
c) D3 yetki belgesi: Hususi taşımacılık faaliyetinde bulunarak, kendi personelinin taşımasını yapacaklara,
ç) D4 yetki belgesi: Ticari olarak, taşıma mesafesine bakılmaksızın iliçi ve 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası tarifeli ve tarifesiz olarak yapacaklara, verilir." şeklindeki,
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu 'nun "Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları " başlıklı 7/f maddesinde yer alan "Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek." şeklindeki, "Ulaşım hizmetleri" başlıklı 9. maddesinde yer alan " ... Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır. ... Ulaşım koordinasyon merkezi tarafından toplu taşıma ile ilgili alınan kararlar, belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcıdır. " şeklindeki düzenlemeler nazara alındığında;
4925 sayılı Kanun ile 5216 sayılı Kanun'un yukarıda anılan maddeleri ve bahsi geçen Yönetmeliklerinin anılan maddelerinde yer alan husular birlikte değerlendirildiğinde, kural olarak yolcu taşımacılığı dahil her türlü taşımacılığın 4925 sayılı Kanun ile düzenlendiği, bu kapsamda taşımacılık yapılmasının gerektirdiği izin koşulunu taşımamanın, yasaklamalara ve sınırlamalara aykırı davranmanın yaptırımlarının da aynı Kanunda düzenlendiği, bu çerçevede büyükşehir belediyelerinin sınırları içerisinde özel Kanun niteliğindeki 5216 sayılı Kanun hükümlerinin saklı tutulduğu, büyükşehir sınırları içerisinde yolcu ve toplu taşıma izinlerinin büyükşehir belediyelerinin yetkisinde olduğu, somut olayda kabahatlinin maliki bulunduğu ... plakalı araç ile yetki belgesiz turizm taşımacılığı yapıldığının ... Havalimanında yapılan denetim sırasında tespitine istinaden, 4925 sayılı Kanun'un 26/a maddesi gereğince 2.174,00 Türk lirası idarî para cezası uygulandığı anlaşılmış ise de, ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezinin 10/03/2020 tarihli ve 2020/3-71 sayılı kararıyla 2008 ve daha yeni model ... ili tesciline kayıtlı "..." plakalı okul servis araçları ve personel servis araçlarının, TURSAB üyesi acentelerden kiralanması, okul servisi yazısı, ışıklı dur tabelası gibi tüm yazı ve işaretlerin sökülerek, zorunlu karayolu taşımacılığı mali sorumluluk sigortası ile karayolu yolcu taşımacılığı zorunlu koltuk ferdi kaza sigortalarının yaptırılması, 2020 yılına ait büyükşehir belediyesince verilmiş olan geçerli çalışma izin belgelerinin mevcut olması, araçların bir noktadan bir noktaya kapalı kapı olarak faaliyette bulunmaları ve diğer servis faaliyetlerini aksatmamak şartı ile 2020 yılı için 15/05/2020-15/10/2020 tarihleri arasında ... il sınırları dahilinde turizm sektöründe çalışmalarına oy birliği ile karar verilmiş olması karşısında, başvurunun kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiş ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu kanun yararına bozmaya atfen ihbar olunmuş bulunmakla Türk Milleti adına gereği görüşülüp düşünüldü;
Yurtiçi ticari yolcu taşımacılığına ilişkin kuralların Karayolu Taşıma Yönetmeliği'nde düzenlendiği, anılan Yönetmeliğe aykırı davranılması halinde 4925 sayılı Kanun'un 26. maddesinde belirlenen yaptırımın uygulanması gerektiği, 2918 sayılı Kanun'un Ek 2/3. maddesinin ise belediye sınırları içerisinde yapılan taşımacılık faaliyetleri bakımından düzenleme getirdiği, bu hükme göre de ilgili belediyeden izin veya ruhsat almaksızın belediye sınırları dahilinde ticari amaçlı yolcu taşımacılığı yapılması durumunun idari yaptırımlara bağlandığı, somut olayda ise; idari para cezası karar tutanağında dayanak teşkil eden tespit tutanağına göre, ... Havalimanı'nda yapılan kontrolde araçta sekiz yolcunun bulunduğunun belirtiliği, ancak bu yolcuların nereye götürüldüğü, bir başka anlatım ile yapılan taşımacılığın yurtiçi ticari yolcu taşımacılığı ya da belediye sınırları içerisinde yapılan ticari bir taşımacılık faaliyeti olup olmadığı noktasında açıklık bulunmamasına karşın, muteriz hakkında 4925 sayılı Kanun uyarınca idari yaptırım uygulandığı, tutanakta açıkça yolcuların taşındıkları yerin belirtilmemiş olmasının ise ise başvuran lehine yorumlanması gerektiği anlaşılmakla,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görüldüğünden ... Sulh Ceza Hakimliği'nin 30/10/2020 tarihli ve 2020/1520 değişik iş sayılı kararının CMK'nun 309/4-d maddesi uyarınca BOZULMASINA, muteriz hakkında uygulanan idari para cezası karar tutanağının kaldırılmasına, 14.02.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.