MAHKEMESİ : İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 29. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : İSTANBUL 25. İŞ MAHKEMESİ

DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve yasal sonuçlarına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin red kararına karşı davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi;
Davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulüne, HMK’nın 353/1-b-2.maddesine göre mahkeme kararının ortadan kaldırılması ile davanın esası hakkında yeniden karar verilmesine, feshin geçersizliğine ve davacının davalı ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti‘deki işe iadesine, karar vermiştir.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi"nin kararı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin gerçekte davalı Bakanlığın personeli gibi arkeolog olarak çalıştığını, davalılar arasındaki hukuki ilişkinin muvazaalı olduğunu, müvekkilinin iş akdinin feshin son çare olması ilkesine uyulmadan feshedildiğini iddia ederek, feshin geçersizliğinin tespitini, müvekkilin işe iadesini ve yasal sonuçlarına hükmedilmesini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili, müvekkilinin ihale makamı olmadığını, işveren sıfatı bulunmadığını, talepleri kabul etmediklerini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı T.C. ... vekili, davacının ... Nakliyat İnşaat Tur. San. Ve Tic.. Ltd. Şti. isçisi olarak görüldüğü 4857 sayılı yasanın 2.maddesi ve Türk Borçlar Kanunu´nun 19. Maddesi kapsamında muvazaalı iş ilişkisi bulunduğu, baştan itibaren ... çalışanı olduğu iddiası ile davalı Bakanlık ve diğer davalılar ... ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi aleyhine açılan ve İstanbul 18 İş Mahkemesi´nde görülerek İstanbul 18 İş Mahkemesi’nin 28/14/2014 tarih, 2013/559 Esas, 2014/758 Karar sayılı kararının Yargıtay incelemesinden de geçerek kesinleşen red kararı ve Yargıtay onamasından geçerek kesinleşen İstanbul 18. İş Mahkemesi’nin 2013/552-563 esas sayılı grup dosyalarından çıkan kararlar ile, yine kesinleşen İstanbul 16.İş Mahkemesinin 2013/192 Esas, 2013/388 Karar ve İstanbul 4. İş Mahkemesi’nin 2010/165 Esas, 2010/536 Karar sayılı kararlarıyla da tespit edildiği üzere bulunduğundan bahisle kesin hüküm bulunduğundan bahisle kesin hüküm yönünden davanın reddini istemiştir.
Davalı ... Haf....İnş.Tur.San.Tic.Ltd.Şti vekili, ... İnşaat A.Ş., ... İnşaat A.Ş., ... İnşaat A.Ş. ve ... İnşaat Ltd Şti, oluşturdukları ... Ortaklığı (...) ile, ... tarafından 1998 yılında ihalesi yapılan İstanbul Metrosu Unkapanı-Taksim ve Yenikapı-Unkapanı Arası Metro İnşaatları İşi"nin Yüklenicisi olduğunu, Yenikapı-Unkapanı hattı kapsamındaki Yenikapı İstasyonu"nun inşai faaliyeti sırasında arkeolojik buluntu çıkması üzerine, 2001 yılında, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü tarafından, birkaç ay süreceği öngörüsüyle -ve 14 yıl süren- arkeolojik kazı çalışmaları başlatıldığını; Arkeolojik kazıların giderlerinin finansmanı, kazı yetki ve görevlerinin sürdürülmesi konusundaki esasların saptanması için, İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu"nun kararları doğrultusunda, ... (İBB) ile ... İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü arasında bir protokol düzenlendiğini ve bu protokole göre Arkeolojik kazının yetki ve yönetiminin İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü"ne ait olduğunu, giderlerinin ..."na ait olduğunu, kazıda çalıştırılacak işçilerin İBB Başkanlığı"nı temsilen ... Ortaklığı tarafından sağlanacağını ancak çalıştırılacak serbest arkeologların İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü"ne karşı sorumlu olacağını, Serbest arkeologlar ve işçilerle ilgili sigorta, vergi ve her türlü kanuni hak ve vecibelerin İBB"ni temsilen ... tarafından yerine getirileceğini, kazı sırasında çalışmaları beğenilmeyen işçilerin işine Müze Müdürlüğü"nün talebi ile Belediyece son verileceğini, kazı çalışmalarına başlama ve bitiş tarihi ile günlük mesai saatlerin Müze Müdürlüğü tarafından belirleneceğini, kazı ile ilgili tek yetkili kurum olan İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü"nün İBB"ne yazdığı yazı ve ekindeki Rapor ile işten çıkarılmasının istendiği arkeolog listesi doğrultusunda İBB nin davalı ..."na aynı şekilde talimat verdiğini, ...´nun da aynı talimat doğrultusunda davalı ..."den Müzeler Müdürlüğü"nün listesindeki arkeologların işten çıkış işlemlerinin yapılmasını istediğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
C) İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan delillere dayanılarak, davalının feshinin geçerli bir nedene dayanması, yazılı olması gerekmesine karşın davalı tarafça iş akdinin feshine ilişkin davacıya tebliğ edilen yazılı fesih bildiriminin dosyada bulunmadığı tespit edilmekle, feshin 4857 sayılı yasada aranan şartlara uygun olmadığı, davacının muvazaa olgusunu ispatlayamadığından Yargıtay kararları uyarınca davalının davacının işvereni olmadığının anlaşıldığı ve davalı ... olduğundan hareketle husumet iddiasını haklı gösterir nitelik ve yeterlikte delil ve emare tespit olunamadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Ç) İstinaf Başvurusu:
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, yasal süre içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
D) Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince” Dosya kapsamında, davalı ... (işveren) ile yüklenici ... İnş. A.Ş.-... İnş. Ve Müh. A.Ş.-... İnş. Ltd. Şti.-... İnş. Ve Taahhüt A.Ş."den oluşan "ORTAK GİRİŞİM" arasında Yenikapı - Unkapanı arasındaki metro hattına ilişkin yapım sözleşmesinin bulunduğu ve bu sözleşme kapsamında işin T.C...."nın adı geçen şirketlerden oluşan ortak girişim olarak belirtilen adi ortaklığa belirlenen işi ihale ettiği anlaşılmaktadır.... ortaklığıda Yenikapı arkeoloji kurtarma kazısını gerçekleştirmek üzere davalı şirket ... Harf. Nak. İnş. Tur. San. Ve Tic. Ltd. Şti."ne arkeolojik mahiyetteki kazı işini ihale ettiği ve sözleşmede denetimin İstanbul Arkeoloji Müzeler Müdürlüğü tarafından gerçekleştirileceğinin açıklandığı anlaşılmaktadır. Öte yandan, T.C.... ile İstanbul Arkeoloji Müzeler Müdürlüğü arasında yapılan protokol gereğince kazıda çalıştırılacak işçilerin T.C...."nı temsilen yüklenici (...-...-...-... Ortak Girişimi) tarafından sağlanacağı ayrıca çalıştırılacak serbest arkeologların İstanbul Arkeoloji Müzeler Müdürlüğü"ne karşı sorumlu olacakları, bu kişiler ve işçilere ilgili sigorta vergi ve her türlü kanuni hak ve vecibelerinin T.C...."nı temsilen yüklenici (...-...-...-... Ortak Girişimi) tarafından yerine getirileceğinin belirtildiği görülmektedir. Davacının davalı şirket işçisi olarak anılan Yenikapı arkeoloji kurtarma kazısının kazı işinde çalıştırıldığı anlaşılmaktadır.Açıklanan işin sona ermesi nedeniyle davacının iş akdinin sonlandırıldığı anlaşılmaktadır.Tüm bu tespit ve değerlendirmeler dahilinde, taraf beyan ve iddiaları, dosyaya sunulan deliller, SGK kayıtları, işyeri doyası içerikli belgeleri, tanık beyanları, bilirkişi raporu ve tüm dosya münderecatı birlikte değerlendirildiğinde; Davalılardan T.C.Kültür Bakanlığı"nın İstanbul Arkeoloji Müzeler Müdürlüğü vasıtasıyla denetim görevini ifa ettiği ve tüm bu sözleşmelerden kaynaklanan denetiminin de yasal yetki ve kanundan kaynaklanan denetimine dayalı olup davalı T.C.Kültür Bakanlığı"nın işveren sıfatıyla denetimi bulunmadığı, bu bakımdan kendisine işveren sıfatıyla husumet yöneltilemeyeceği anlaşılmaktadır. Bu kapsam davalı T.C.Kültür Bakanlığı yönünden açılan davanın HMK"nun 114. Maddesi gereğince husumet nedeniyle reddine karar vermek gerekmektedir. Dosya kapsamında, davalı T.C...."nın mevcut delil ve yapılan sözleşmelere göre ihale ettiği işi ve yaptığı sözleşmeyi anahtar teslim olarak verdiği görüldüğüne göre davalı T.C...."nın işverenlik sıfatına sahip olduğundan ve husumet ehliyetine haiz olduğundan bahsetmek mümkün bulunmamaktadır. Bu kapsamda davalı T.C.... yönünden açılan davanın HMK"nun 114. Maddesi gereğince husumet nedeniyle reddine karar vermek gerekmektedir. Ayrıca, dosya münderecatında sunulan emsal kararlar(İstanbul 18. İş Mahkemesi"nin 28/11/2014 tarih, 2013/558 Esas ve 2014/757 Karar sayılı kararı ile bu kararı onayan Yargıtay 9. Hukuk Dairesi"nin 04/05/2015 tarih 2015/9237 Esas ve 2015/16258 Karar sayılı ilamı)dan anlaşıldığı üzere anılan ihalede davalı T.C...."nın ihale makamı olarak kabul edilmesi gerektiği açıkça bellidir. Dosya kapsamında, davalı T.C.... tarafından yüklenici ... İnş. A.Ş.-... İnş. Ve Müh. A.Ş.-... İnş. Ltd. Şti.-... İnş. Ve Taahhüt A.Ş."den oluşan "ORTAK GİRİŞİM" olarak belirtilen şirketlerden oluşan adi ortaklık mahiyetindeki ortak girişim ve anılan şirketlerin davada husumetli kılınmadıkları anlaşılmaktadır. Davalı şirketin ise, davacı işçiyi sigortalı çalıştıran alt işveren mahiyetinde olduğu ve davacının iş akdinin geçerli nedenle sonlandırıldığına ilişkin davacıya yönelttiği herhangi bir fesih bildirimi bulunmadığı gibi; dosyadaki delillere göre feshi geçerli şekilde yaptığını yöntemince ispatlayamadığı anlaşılmaktadır. Davanın mahiyeti gereği davalılar nezdinde feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesi karar verilmesi talep ve dava edildiğine göre; her ne kadar davalılardan T.C.Kültür Bakanlığı"nın husumet ehliyet bulunmadığı anlaşılmış ve bu davalı yönünden davanın reddine karar vermek gerekmiş ise de; ilk derece mahkemesinin diğer davalılar yönünden feshin geçersizliğinin ve işe iadenin mümkün olmadığını yöntemince tartışıp değerlendirmeden karar yerinde gösterdiği gerekçe ile hüküm kurması doğru görülmediği gibi; davalı şirket bakımından dosyadaki mevcut delillere göre yaptığı feshin geçerli fesih olduğunu ispatlayamadığından aleyhine açılan davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken reddi ile sonuçlanacak şekilde hüküm tesis edilmesi isabetli bulunmamıştır. Açıklanan nedenlerle; davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile; ilk derece mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, davalı T.C.Kültür Bakanlığı yönünden açılan davanın HMK"nun 114. Maddesi gereğince husumet nedeniyle reddine, davalı T.C.... yönünden açılan davanın HMK"nun 114. Maddesi gereğince husumet nedeniyle reddine, davalı ... Harf. Nak. İnş. Tur. San. Ve Tic. Ltd. Şti. aleyhine açılan davanın kabulü ile feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine dair oy birliği ile karar vermek gerekmiş olup, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.” gerekçesiyle, davacının alt işveren şirketteki işe iadesinin gerektiği, işe başlatmama halinde davacının mali haklarından alt işverenin sorumlu olduğunun tespitine karar verilmiştir.
E) Temyiz Başvurusu:
Bölge Adliye Mahkemesinin kararını yasal süresi içinde davacı vekili temyiz etmiştir.
F) Gerekçe:
Dosya içeriğine göre; öncelikle, 4857 sayılı Yasanın 19. maddesi uyarınca iş akdinin feshinde fesih bildiriminin yazılı olarak yapılması, fesih sebebinin açık ve kesin bir biçimde belirtilmesi şartlarına işverenlerce uyulmadığından Bölge Adliye Mahkemesince feshin geçersiz olduğuna karar verilmesi yerindedir.
Ancak, somut uyuşmazlıkta, tüm masrafları davalı T.C.İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından karşılanmak üzere İstanbul ilinde yapılan metro kazı çalışmaları sırasında ortaya çıkan tarihi eserlerle ilgili yapılacak işlemlere dair davalı T.C.... ile İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü arasında protokol yapıldığı, davalı T.C.İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile davalı T.C. ..."na bağlı Müze Müdürlüğü arasında imzalanan protokol gereğince tarihi eserlerin zarar görmeden taşınmasının hedeflendiği, protokole göre yapılan işin alt işveren olan davalı ... Haf. Nak. İnş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti.’ye verilmesi işinde davalı ...’nın asıl işveren olduğu anlaşılmakla, İstanbul Büyükşehir Belediyesinin asıl işveren olduğu kabul edilerek mali haklarından diğer davalı alt işveren şirketle ile birlikte sorumlu tutulması gerekirken bu davalı hakkında husumetten red kararı verilmesi hatalıdır.
Kaldı ki, davalılar arasında muvazaa ilişki bulunduğu ve baştan beri davalı T.C. ... işçisi olduğunun tespitine ilişkin davacının davalılara karşı açtığı davanın reddine ilişkin karar Dairemizin 2016/8844 Esas ve 2016/6732 Karar sayılı ilamı ile onanmıştır.
4857 sayılı İş Kanunu"nun 20/3 maddesi ve 6100 sayılı HMK’nun 373/2 maddeleri uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçeler ile;
1-Bölge Adliye Mahkemesi ile İlk Derece Mahkemesinin kararlarının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-Davalı T.C. ... aleyhine açılan davanın husumet yokluğu nedeniyle REDDİNE,
3-Feshin GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının davalı ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti. nezdindeki İŞE İADESİNE,
4-Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen süresi içinde işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminattan davalılar T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti’nin müştereken ve müteselsilen sorumlu olmaları kaydıyla miktarının davacının kıdemi, fesih nedeni dikkate alınarak takdiren davacının 5 aylık brüt ücreti tutarında BELİRLENMESİNE,
5-Davacı işçinin işe iadesi için davalı alt işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalılar T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti’den müştereken ve müteselsilen tahsilinin GEREKTİĞİNE,
6-Harçlar Kanunu gereğince alınması gerekli 54,40 TL karar harcından peşin alınan 27,70 TL harcın mahsubu ile kalan 26,70 TL harcın davalılar T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti’den müştereken ve müteselsilen tahsili ile Hazineye irat kaydına,
7-Davacı tarafından yapılan 425 TL yargılama giderinin davalılar T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti’den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, davalıların yaptığı yargılama giderinin üzerlerinde bırakılmasına,
8-Davacı vekille temsil edildiğinden, karar tarihinde yürürlükte olan tarifeye göre 3400 TL vekâlet ücretinin davalılar T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ... Harfiyat Nakl. İnş. Tur. San. ve Tic Ltd. Şti’den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
9-Hakkındaki davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verildiğinden 3400 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı T.C. ..."na verilmesine,
10-Taraflarca yatırılan gider avansının varsa kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve isteği halinde ilgilisine iadesine,
11-Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde davalıya iadesine, dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Kesin olarak 13/01/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.