MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kısmen kabulüne ilişkin olarak verilen karar bir kısım davalılar vekilleri tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."nin raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;

-KARAR-
Asıl ve birleştirilen davalar, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
Asıl davada davacılar, mirasbırakan Maya Batmaz"ın maliki olduğu 110 ada 2209 parsel sayılı taşınmazını davalılar ...ve ...e satış suretiyle devrettiğini, davalılarında taşınmazı ismini bilmedikleri ara malik vasıtasıyla davalı ..."ya satış yoluyla temlik ettiklerini sonrasında hangi şahıslar adına tescil gördüğü takyidatlı tapu kaydından tespit edilerek bu kişilerin ve davalı ..."in mirasçılarının davaya dahil edilmesini, yapılan tüm temlik işlemleri mirasçılardan mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek miras payları oranında iptal ve tescile, birleştirilen davada da aynı hukuksal nedenlerle yargılama sırasında davalı ...’ya devredilen ½ pay bakımından iptal ve tescile karar verilmesini istemişlerdir.
Davalılar, yapılan temliklerin gerçek satış olup, muvazaalı işlem bulunmadığını, iyiniyetli olduklarını belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
Davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar Dairece; “...Somut olayda, davanın açıldığı 25.10.2010 tarihinde taşınmazın (1/2) payının...., (1/2) payının davalı ... adına kayıtlı olduğu sabittir. Bilindiği üzere ; tapu iptal ve tescil istekli davaların kayıt malikine yönelik olarak açılması asıl olduğu gibi bu davalar niteliği itibariyle taraflarca hazırlama ilkesine tabidir. Ne var ki, dava tarihinde paydaş olan Mehmet hakkında
usulüne uygun bir dava açılmamış, yargılama sürerken Mehmet tarafından Hamza"ya yapılan pay temliki nedeniyle Hamza davaya dahil edilmiştir. Bilindiği gibi, bir kimseye dahili dava yoluyla taraf sıfatı verilmesine ve hakkında hüküm kurulmasına olanak yoktur. Bu durum, yargısal uygulamalar ile kararlılık kazanmış ve öğretide de benimsenmiştir. O hâlde, çekişmeli taşınmazın paydaşı olan ... hakkında ayrı dava açmaları için davacılara imkan tanınması, açıldığı takdirde eldeki davayla birleştirilerek işin esasının değerlendirilmesi ve ondan sonra bir hüküm tesis edilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmiş olması doğru değildir. Kabule göre de; çekişmeli taşınmazla kayden ilgisi bulunmayan davalı ... hakkındaki davanın sıfat yokluğundan (husumetten) reddine karar verilmemesi öte yandan yargılama sürerken dahili dava yoluyla taraf sıfatı verilen ve dava konusu taşınmazla kayden ilgileri de bulunmayan diğer dahili davalılar hakkında hüküm kurulup, yargılama giderleri ve Avukatlık Ücretinden sorumlu tutulmaları da doğru değildir...” gerekçesi ile bozulmuş, mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bilindiği üzere; uygulamada ve öğretide "muris muvazaası" olarak tanımlanan muvazaa, niteliği itibariyle nisbi (nitelikli-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu muvazaada mirasbırakan gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 0l.04.1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere; görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de 4721 s. Türk Medeni Kanununun 706, 6098 s. Türk Borçlar Kanununun 237 (818 s. Borçlar Kanunun 213) ve Tapu Kanunun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Hemen belirtmek gerekir ki; bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle mirasbırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alış gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile mirasbırakan arasındaki kişisel ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
Öte yandan, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun (HMK) 190. maddesi ile TMK"nin 6. maddesi uyarınca herkes iddiasını ispatla mükelleftir. Bir başka ifade ile temlikin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı olduğunu ispat külfeti davacı tarafa aittir.
Somut olayda, temliklerin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğu ileri sürülerek eldeki dava açılmış ise de, davacı tanıklarının duyuma dayalı kesin olmayan bilgiler verdikleri, olaya ilişkin somut beyanlarda bulunmadıkları gözetildiğinde, temlikin muvazaalı olduğu söylenemeyeceği gibi dosya kapsamındaki diğer deliller ile de davacıların iddiasını ispat ettiğinden bahsedilemez.
Hal böyle olunca, davanın tümden reddi gerekirken, delillerin takdirinde yanılgıya düşülerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Davalı ... ve davalı ...’nın yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA alınan peşin harcın temyiz eden bir kısım davalılara geri verilmesine, 09.06.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.