MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL


Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil, tazminat davası sonunda, yerel mahkemece tapu iptali ve tescil isteği yönünden birleştirilen davaların pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, maddi tazminat isteği yönünden asıl ve birleştirilen davaların kabulüne ilişkin olarak verilen karar taraf vekillerince yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...’un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;

-KARAR-

Dava, vekalet görevinin kötüye kullanılması hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde tazminat isteğine ilişkindir.
Asıl ve birleştirilen davalarda davacı ..., diğer davacı ..."in velisi olduğunu, kendi adına asaleten ve davacı oğlu adına velayeten dört ayrı genel yetkili vekaletname ile damadı olan davalı ..."ı vekil tayin ettiğini, maliki oldukları dava konusu 6, 2605 ve 2828 parsel sayılı taşınmazlarını davalı vekil ..."ın 12.05.2010 tarihinde satış göstermek suretiyle kız kardeşi olan diğer davalı ..."ye temlik ettiğini, herhangi bir satış bedelinin ödenmediğini, dava dışı 5 parça taşınmazlarını da davalı vekil ..."ın dava dışı ortağı ..."a devrettiğini, davalı ..."ın vekalet görevini kötüye kullandığını ve kardeşi olan diğer davalı ..."nin de bu durumu bildiğini ileri sürerek, tapu kayıtlarının iptali ile adlarına tesciline, olmadığı takdirde fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla 10.000,00 TL tazminatın davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı ..., davacı ..."nin taşınmazları satmak istediğini, 75.000,00 TL"ye anlaştıklarını, satış bedelini parça parça ödeyip, tamamı ödendikten sonra taşınmazların adına tescili yapılacağından; ödediği bedelin garantisi olarak davacılar tarafından imzalanmış senetin teminat olarak kendisine verildiğini, satış bedelinin tamamı ödediğinden taşınmazların devredildiğini belirterek, diğer davalı ..., vekaletname ile verilen yetkiyi davacıların oluru ile kullandığını, satış işleminin gerçek olduğunu, ablası olan diğer davalı tarafından satış bedelinin parça parça ödendiğini, eşi ile aralarındaki boşanma davası nedeniyle kendisini zorda bırakma amacıyla bu davanın açıldığını belirterek, davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, davalı ...’ın vekalet görevini kötüye kullandığı, ...’ın kardeşi diğer davalı ...’nin de el ve işbirliği içerisinde olduğu ancak, asıl ve birleştirilen davalarda taşınmazların davalılar adına kayıtlı olmadığı gerekçesiyle davacıların terditli talepleri olan tazminat isteği yönünden davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar Dairece; "...Somut olayda, mahkemece, eldeki asıl ve birleştirilen davalarda çekişme konusu taşınmazların keşfen saptanan değeri üzerinden harç tamamlattırılmamış olması isabetsizdir. Hal böyle olunca, öncelikle asıl ve birleştirilen davalarda eksik harç tespit edilerek Harçlar Kanunu"nun 30. ve 32. maddeleri uyarınca harcın tamamlattırılması, harcın tamamlanması halinde ise dosya kapsamındaki delillerle işin esasının değerlendirilmesi ile hasıl olacak sonuca göre hüküm kurulması gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir."" gerekçesiyle bozulmuş, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davacıların tapu iptali ve tescil isteği yönünden birleştirilen davaların pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, maddi tazminat isteği yönünden asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; davacı ...’nin kendi adına asaleten ve davacı oğlu ...adına velayeten, Isparta 6. Noterliğinin 11.05.2010 tarihli ve 2294 yevmiye numaralı vekaletnamesi ile Isparta ilindeki taşınmazlarının satışı yetkisini de içerir şekilde, kızı ...’nin eşi olan davalı ...’ı vekil tayin ettiği, aynı vekaletname ile davacı ..."nin dava dışı kızı ..."nin de vekil tayin edildiği, davalı vekil ...’ın anılan vekaletnameye dayanarak davacı ... (¼ pay) ve davacı ...’in (¾ pay) maliki oldukları 6, 2828 ve 2605 parsel sayılı taşınmazları 12.05.2010 tarihinde davalı kardeşi ...’ye satış suretiyle temlik ettiği, ...’nin ise 6 ve 2828 parsel sayılı taşınmazları 06.07.2010 tarihinde dava dışı...’a, ...’in de 2828 parsel sayılı taşınmazı 19.07.2010 tarihinde dava dışı Fatma Yılmaz’a devrettiği, davalı ...’nin 2605 parsel sayılı taşınmazı da 20.05.2010 tarihinde dava dışı Keramettin Uyduran"a, Keramettin"in ise 05.07.2010 tarihinde yine dava dışı ..."e temlik ettiği, davacıların asıl davada 6 parsel sayılı taşınmaz için, birleştirilen Isparta 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/249 Esas sayılı davasında 2828 parsel sayılı taşınmaz için, birleştirilen Isparta 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/250 Esas sayılı davasında da 2605 parsel sayılı taşınmaz için talepte bulundukları, asıl dava konusu 6 parsel sayılı taşınmazın dava açıldıktan sonra dava dışı üçüncü kişiye temlik edildiği, birleştirilen davalara konu diğer taşınmazların ise dava açılmadan önce dava dışı üçüncü kişilere devredildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece, davacılar vekiline ""dava konusu taşınmazlar yönünden davaya tapu maliklerine karşı tapu iptali ve tescil davası olarak mı, yoksa davalılara karşı tazminat davası olarak mı devam edecekleri"" hususunda beyanda bulunmak üzere kesin süre verildiği, beyanda bulunulmaması durumunda davaya tazminat davası olarak devam edileceğine ilişkin usulüne uygun ihtarat yapıldığı, davacı tarafça bu hususa ilişkin herhangi beyan dilekçesi verilmediği veya bir açıklama yapılmadığı anlaşılmakla davacılar vekilinin bu hususa ilişkin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının Reddine.
Bilindiği üzere Borçlar Kanunu"nun temsil ve vekalet aktini düzenleyen hükümlerine göre, vekalet sözleşmesi büyük ölçüde tarafların karşılıklı güvenine dayanır. Vekilin borçlarının çoğu bu güven unsurundan, onun vekil edenin yararına ve iradesine uygun davranış yükümlülüğünden doğar.
6098 s. Türk Borçlar Kanunu"nda (TBK) sadakat ve özen borcu, vekilin vekil edene karşı en önde gelen borcu kabul edilmiş ve 506. maddesinde (818 s. Borçlar Kanunu"nun 390. maddesinde) aynen; "Vekil, vekâlet borcunu bizzat ifa etmekle yükümlüdür. Ancak vekile yetki verildiği veya durumun zorunlu ya da teamülün mümkün kıldığı hâllerde vekil, işi başkasına yaptırabilir.
Vekil üstlendiği iş ve hizmetleri, vekâlet verenin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle yürütmekle yükümlüdür.
Vekilin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alanda iş ve hizmetleri üstlenen basiretli bir vekilin göstermesi gereken davranış esas alınır." hükmüne yer verilmiştir. Bu itibarla vekil, vekil edenin yararına ve iradesine uygun hareket etme, onu zararlandırıcı davranışlardan kaçınma yükümlülüğü altındadır. Vekâletin kapsamı, sözleşmede açıkça gösterilmemişse, görülecek işin niteliğine göre belirlenir. (TBK"nin 504/1) Sözleşmede vekaletin nasıl yerine getirileceği hakkında açık bir hüküm bulunmasa veya yapılan işlem dış temsil yetkisinin sınırları içerisinde kalsa dahi vekilin bu yükümlülüğü daima mevcuttur. Hatta malik tarafından vekilin bir taşınmazın satışında, dilediği bedelle dilediği kimseye satış yapabileceği şeklinde yetkili kılınması, satacağı kimseyi dahi belirtmesi, ona dürüstlük kuralını, sadakat ve özen borcunu göz ardı etmek suretiyle, makul sayılacak ölçüler dışına çıkarak satış yapma hakkını vermez. Vekil edenin yararı ile bağdaşmayacak bir eylem veya işlem yapan vekil değinilen maddenin son fıkrası uyarınca sorumlu olur. Bu sorumluluk BK"de daha hafif olan işçinin sorumluluğuna kıyasen belirlenirken, TBK"de benzer alanda iş ve hizmetleri üslenen basiretli bir vekilin sorumluluğu esas alınarak daha da ağırlaştırılmıştır.
Öte yandan, vekil ile sözleşme yapan kişi 4721 s. Türk Medeni Kanunu"nun (TMK) 3. maddesi anlamında iyi niyetli ise yani vekilin vekalet görevini kötüye kullandığını bilmiyor veya kendisinden beklenen özeni göstermesine rağmen bilmesine olanak yoksa, vekil ile yaptığı sözleşme geçerlidir ve vekil edeni bağlar. Vekil vekalet görevini kötüye kullansa dahi bu husus vekil ile vekalet eden arasında bir iç sorun olarak kalır, vekil ile sözleşme yapan kişinin kazandığı haklara etkili olamaz.
Ne var ki, üçüncü kişi vekil ile çıkar ve işbirliği içerisinde ise veya kötü niyetli olup vekilin vekalet görevini kötüye kullandığını biliyor veya bilmesi gerekiyorsa vekil edenin sözleşme ile bağlı sayılmaması, TMK"nin 2. maddesinde yazılı dürüstlük kuralının doğal bir sonucu olarak kabul edilmelidir. Söz konusu yasa maddesi buyurucu nitelik taşıdığından hakim tarafından kendiliğinden (resen) göz önünde tutulması zorunludur. Aksine düşünce kötü niyeti teşvik etmek en azından ona göz yummak olur. Oysa bütün çağdaş hukuk sistemlerinde kötü niyet korunmamış daima mahkum edilmiştir. Nitekim uygulama ve bilimsel görüşler bu yönde gelişmiş ve kararlılık kazanmıştır.
Somut olaya gelince; davalı vekil ..."ın dava konusu taşınmazları vekaleten temlik ettiği davalı ..., bu taşınmazları bedeli karşılığında satın aldığını, 2005 yılından 2010 yılına kadar taşınmaz bedellerini peyder pey ödediğini, ödemeler bitince de resmi satışın yapıldığını, yaptığı ödemelerin teminatı olarak kendisine davacılar tarafından senet verildiğini savunmuş, 75.000,00 TL bedelli, tarihsiz senede dayanmıştır. Ne var ki mahkemece bu hususa ilişkin yeterli bir araştırma yapılmamıştır.
Hal böyle olunca; öncelikle davalı ..."nin dayandığı tarihsiz senet aslının ibrazı için davalıya süre verilmesi, senet aslının ibrazı halinde davacılardan imzaların kendilerine ait olup olmadığının sorulması, imzalar davacılara ait ise senedin hangi sebeple verildiği belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Davalıların yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün açıklanan nedenlerden ötürü (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, bozma nedenine göre davacıların sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, alınan peşin harçların davalılara ve davacılara geri verilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 11/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.