MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen, muarazının men"i-tazminat (asıl dava) ve tespit (karşı dava) davalarının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, asıl davanın reddine, karşı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı-karşı davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı-karşı davalı vekili dava dilekçesinde; müvekkili davacının, davalı kuruma 01/11/2010 tarihinde elektrik aboneliği için başvurduğunu ancak davalı kurumun bu başvuruyu önceki abonenin borcundan dolayı reddettiğini, müvekkilinin daha önce bu adreste faaliyet gösteren borçlu şirket ile hiçbir bağlantısı olmadığını ve davalı kurumun önceki malikin borçlarını gerekçe göstererek abonelik talebini reddedemeyeceğini, belirtilen adreste elektrik enerjisi bulunmaması nedeni ile davalının buradaki fabrikasında üretim yapamadığını ve bu nedenle zarara uğradığını belirterek, davalı şirketin elektrik enerjisi verilmesini engellemek yönündeki müdahalesinin önlenmesine ve davacı adına abonelik tesisine, ayrıca 10.000 TL maddi tazminat ile 5.000 TL manevi tazminatın işleyecek reeskont faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı-karşı davacı cevap ve karşı dava dilekçesinde; davacı tarafın abonelik tesisi talep ettiği adreste faaliyet gösteren kurum abonesi ... Ünvanlı firmanın davalı kuruma elektrik borcu bulunduğunu, davacının bu adreste bulunan tüm işletme araçlarını devraldığını belirttiği Harun Karabaşsa isimli şahsın dava dışı borçlu firmanın yetkililerinin birinci derece akrabası olduğunu ve muvazalı devir ile aslen borçlu şirket ..."nin devralındığını ve bu devri ile borçlu şirketin borçlarından kurtarılmasını ve gizli olarak aynı adreste faaliyetine devam etmesini sağlamak olduğunu, dolayısıyla davacının iddialarının kabul edilemeyeceğini, bununla birlikte borçlu şirket ..."yi devralan davacı şirketin BK 179. Maddesi gereğince müvekilli şirkete karşı müşterek ve müteselsilen sorumlu olduğunu belirterek, asıl davanın reddine ve karşı dava yönünden davalarının kabul edilerek davacı şirketin BK 179. Maddesi gereğince ..."nin 01.112010 tarihinden önce doğmuş elektrik borçlarından sorumlu olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davacı şirket yetkilileri ve ... şirketinin yetkililerinin akrabalık ilişkileri kül olarak değerlendirilmesinde: ... ile davacı şirket arasında bir işletme devrinin sözkonusu olduğu, muvazalı işlem yapıldığı bu sebeple BK."nunu 179. -(6098 Sayılı BK."nun 202.) maddeleri gereğince devralan davacının devreden ...."nin borçlarından iki yıl süreyle müteselsil sorumlu olacağı kanaatine varıldığı gerekçesi ile asıl davanın reddine, karşı davanın ise kabulüne ve 818 Sayılı BK"nun 179. Maddesi nazara alınarak davacı şirketin devreden ...."nin borçlarından sorumlu olduğunun tespitine karar verilmiş, hüküm davacı-karşı davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Asıl davaya yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddi ile asıl davanın reddine yönelik olan hükmün ONANMASINA,
Karşı davaya yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Dava, davacı-karşı davalı şirketin, davalı-karşı davacı kuruma borçlu olduğu iddia olunan dava dışı .... "nin borçlarından müştereken ve müteselsilen borçlu olduğunun tespiti istemin ilişkindir.
Tespit davaları, bir hakkın veya hukuki ilişkinin var olup olmadığının tespitine ilişkin davalardır. Tespit davası yolu ile, mahkemeden bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığı veya yokluğu yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilebilir.
Tespit davası, eda davasının öncüsüdür. Tespit davasının dinlenebilmesi için, diğer genel dava şartlarından başka, davacının tespit davasına konu yapılan hukuki ilişkinin hemen tespit edilmesinde hukuki yararının bulunması şarttır. Bir hukuki ilişkinin hemen tespit edilmesinde hukuki yararın bulunması üç şartın varlığına bağlıdır. İlk olarak, davacının hakkının veya hukuki durumunun güncel bir tehlike ile tehdit edilmiş olması gerekir. İkinci olarak, bu tehdit nedeniyle davacının hukuki durumunun tereddüt içinde olması ve bu hususun davacıya zarar verebilecek nitelikte bulunması gerekir. Üçüncü olarak da; yalnız kesin hüküm etkisine sahip olup, cebri icraya yetki vermeyen tespit hükmü, bu tehlikeyi ortadan kaldırmaya elverişli olmalıdır.
Davacının tespit davası ile istediği hukuki korunma, diğer dava çeşitlerinden biri ile sağlanabiliyorsa, o zaman, davacının, o konuda tespit davası açmakta hukuki yararı yoktur.
Tespit davasının konusunun hak veya hukuki ilişki olması ve davacının tespit davası açmakta hukuki yararının bulunması dava şartıdır. Davanın her aşamasında mahkemece kendiliğinden gözetilir.
6100 sayılı HMK"nın 114/1 maddesine göre; davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması, dava şartlarındandır. HMK 115. maddesine göre; Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler. Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir.
Somut olayda; davalı-karşı davacı, dava dışı şirketin kendisine karşı olan elektrik borçlarından davacı-karşı davalı şirketin borçlu olduğunun tespitine dair iş bu tespit davasını açmakta hukuki yararı bulunmamaktadır. Zira bu yönde bir hukuki ilişkinin varlığına ve bunun sonuçlarına ilişkin iddialar açılacak bir eda davasında ileri sürülerek çözüme kavuşturulabilecektir.
Hal böyle olunca mahkemece; davalı-karşı davacının talepleri yönünden tespit davası açmakta hukuki yararının olmadığı göz önünde bulundurularak, karşı davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, bu husus bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 09.02.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.