MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacı ...Köy Tüzel Kişiliği, ... İlçesi ...Köyü çalışma alanında bulunan ve kadastro sırasında tespit harici bırakıldıktan sonra, 15.12.2005 tarihinde 3960 parsel numarasıyla 227000 metrekare yüzölçümlü olarak, hamtoprak vasfıyla davalı Hazine adına idari yoldan tescil edilen taşınmazın bir bölümü hakkında, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak adına tescili istemiyle dava açmış ve yargılama sırasında 6360 sayılı Yasa uyarınca davacı köyün tüzel kişiliği kaldırıldığından ... davaya devam etmiştir. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, çekişmeli 3960 parsel sayılı taşınmazın fen bilirkişisi tarafından hazırlanan 17.06.2011 tarihli rapor ve eki haritada (C1) harfi ile gösterilen 1.374,75 metrekare ve (D1) harfi ile gösterilen 6.869,21 metrekare yüzölçümündeki bölümlerinin tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, tescil harici taşınmaz niteliğinde iken idari yoldan Hazine adına tescil edilen 3960 parsel sayılı taşınmaz içerisinde teknik bilirkişi raporunda (C1) ve (D1) harfi ile gösterilen taşınmaz bölümleri üzerinde davacı yararına zilyetlikle mülk edinme koşullarının gerçekleştiği kabul edilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Şöyle ki, dava konusu taşınmaz bölümlerinin tespit harici bırakılma nedeni araştırılmamış, bir taşınmazın geçmişteki ve şimdiki niteliği ile kullanım şekli ve süresini en iyi belirleme yöntemi hava fotoğraflarının incelenmesi olup, somut olayda taşınmazın idari yoldan tapu kaydının oluştuğu tarihten 20-25 yıl öncesine ait farklı evrelerde çekilmiş en az üç adet steroskopik hava fotoğrafının jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiye incelettirilmesi ve çekişmeli taşınmaz bölümlerinin fotoğrafların çekildiği tarihlerdeki nitelik ve kullanım durumunun belirlenmesi gerekirken, hava fotoğraflarından yararlanılmamıştır. Ayrıca keşif sonucunda dosyaya sunulan ziraatçı bilirkişinin 05.05.2010 tarihli raporunda taşınmazın ...Çayı üzerine ... Barajı ... Sulama Regülatörü ve çay yatağı ıslah çalışması yapılmadan evvel fazla yağışlı mevsimlerde oluşan sel ve taşkın sularının altında kalan mevsimsel çay yatağı olduğu; üç jeoloji mühendisi bilirkişisi, ziraat mühendisi bilirkişisi, inşaat mühendisi bilirkişisi ve şehir plancısı bilirkişisi tarafından sunulan 09.6.2011 tarihli ortak rapor ile jeoloji yüksek mühendisi bilirkişisi tarafından sunulan 30.4.2010 tarihli raporda da, taşınmazın bulunduğu alanda ...Çayı üzerinde DSİ tarafından 1980’li yılların başlarında ...Barajı yapılarak baraj altında kalan arazilerin taşkınlardan korunduğu belirtilmesine rağmen, çekişmeli taşınmaz bölümlerine ilişkin fen bilirkişisi tarafından düzenlenen rapor ve haritanın bir örneği de gönderilmek suretiyle, taşınmazın bulunduğu bölgede 1980’li yıllarda baraj ıslah çalışması veya benzeri çalışmalar yapılıp yapılmadığı DSİ Bölge Müdürlüğünden sorularak, bu yönde çalışma yapılmışsa buna ilişkin harita ve ilgili belgeler getirtilmemiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayanılarak hüküm verilemez.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmazın hangi nedenle tescil harici bırakıldığı Kadastro Müdürlüğünden sorulmalı, yine DSİ Bölge Müdürlüğü’nden taşınmazın bulunduğu bölgede 1980’li yıllarda baraj, ıslah çalışması veya benzeri çalışmalar yapılıp yapılmadığı sorularak, yapılmışsa buna ilişkin harita, kroki, fotoğraf ve ilgili diğer kayıt ve belgeler ile çekişmeli taşınmazın davalı Hazine adına idari yoldan tapu kaydının oluştuğu tarihten 20-25 yıl öncesine ait üç ayrı evreye ilişkin stereoskopik hava fotoğrafları, aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftalar, memleket haritaları ile en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları ilgili kurumlardan getirtilerek dosyasına konulmalı, bundan sonra taşınmazın bulunduğu yöreyi iyi bilen, elverdiğince yaşlı, yansız, yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile üç ziraat mühendisi, üç jeoloji mühendisi, bir jeodezi ve fotogrametri mühendisi ve bir fen bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşif sırasında dinlenilecek mahalli bilirkişiler ve taraf tanıklarından, nizalı taşınmazın mevkii, sınırları, sınır komşuları, geçmişte ne durumda bulunduğu, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın öncesinin imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, muhtaç yerlerden ise imar ve ihyanın ne zaman başlayıp tamamlandığı ve idari yoldan tapu kaydının oluştuğu tarihe kadar kadar 3402 sayılı Kadastro Kanunu"nun 14. maddesinde belirtilen sürenin geçip geçmediği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, dinlenen bilirkişi ve tanık beyanlarında çelişki doğduğu takdirde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeye çalışılmalı; ziraatçi bilirkişi kurulundan, DSİ Bölge Müdürlüğünün taşınmazın bulunduğu bölgede baraj, ıslah çalışması veya benzeri çalışmalar yapılıp yapılmadığına ilişkin müzekkere cevabı dikkate alınarak, taşınmaz bölümlerinin geçmişteki ve hali hazırdaki niteliğini, konumunu, toprak yapısını, bitki örtüsünü, kullanım durumunu, halen ırmak yatağı olup olmadığını, taşınmazın imar ve ihyasına hangi tarihte başlanıldığını ve imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığını, taşınmaz bölümleri üzerinde ekonomik amaçlı zilyetliğe ne zaman başlanıldığını ve taşınmaz bölümlerinin kullanım durumunu kesin olarak belirleyen, komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazların değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını içerir, somut verilere ve bilimsel esaslara dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiden yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik üç adet hava fotoğrafının stereoskop aletiyle incelemesi yaptırılarak taşınmaz bölümlerinin önceki ve şimdiki niteliğini, sınırlarını ve taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini, öncesinde ...Çayı"nın aktif yatağında kalıp kalmadığını, kalıyor ise ne zaman bu kapsamdan çıktığını, imar-ihya yapılmış ise tamamlandığı tarihi ve tarımsal amaçlı zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini, imar-ihyanın tamamlandığı tarihten tapu kaydının oluşum tarihine kadar 20 yıllık kazandırıcı zamanaşımı süresinin dolup dolmadığını açıklayan, çekişmeli taşınmaz bölümlerinin komşularıyla ve ...Çayı ile birlikte hava fotoğrafları üzerinde gösterildiği rapor düzenlemesi ve ayrıca temin edilebilen en eski renkli uydu fotografları üzerinde de ...Çayı ile dava konusu taşınmazın, komşu taşınmazlarla birlikte gösterildiği harita düzenlemesi istenilmeli; jeolog bilirkişi kurulundan, DSİ Bölge Müdürlüğünün taşınmazın bulunduğu bölgede baraj ıslah çalışması veya benzeri çalışmalar yapılıp yapılmadığına ilişkin müzekkere cevabı da göz önünde bulundurulmak suretiyle taşınmazın çay yatağı niteliğinde olup olmadığını, çay yatağından kazanılıp kazanılmadığını, niteliği itibariyle zilyetlikle mülk edinmeye elverişli yerlerden olup olmadığını ve çayın aktif etki alanında kalıp kalmadığını açıklayan, önceki bilirkişi raporu da değerlendirildiği, somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli rapor düzenlettirilmeli ve bundan sonra toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, eksik araştırma ve incelemeyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25.11.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.