MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili özetle; davacının davalı işyerinde 15/10/2007 tarihinden 06/11/2014 tarihine kadar çalıştığını, 06/11/2014 tarihinde iş akdinin haksız feshedildiğini, son ücretinin 3.236,57 TL olduğunu, işyerinde fazla mesai yaparak çalıştığını ve karşılığı ücretlerin ödenmediğini davacının görevi satış danışmanı olduğu halde koli açma ve bantlama gibi sorumluluğu olmayan farklı işleri de yapmak zorunda bırakıldığını, iddia ederek; kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve fazla mesai ücreti alacaklarının faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili özetle; davacının babasının rahatsızlığı nedeniyle ücretsiz izin talebinde bulunduğunu kendisine 07.11.2014 tarihinde ücretsiz izin verildiğini ancak 24 günlük ücretsiz izin süresinin bitiminde davacının işe dönmediğini kendisine hiçbir şekilde ulaşılamadığını, davacının işi kendisinin terk ettiğini, istifa ettiğini, işyerinde fazla mesai yapılmadığını, taraflarca imzalanan iş sözleşmesine göre belirlenen ücretin içerisinde günde 3 saate kadar olan fazla çalışma ücretininde bulunduğunu, taleplerin zamanaşımına uğradığını savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı, davalı temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Fazla çalışma ücretlerinin hesabı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Satış temsilcilerinin fazla çalışma yapıp yapmadıkları hususu, günlük faaliyet planları ile iş çizelgeleri de dikkate alınarak belirlenmelidir. Satış temsilcileri genelde belli hedeflerin gerçekleşmesine bağlı olarak prim karşılığı çalışmaktadırlar. Prim, çalışanı özendirici ve ödüllendirici bir ücret ödemesi olup işverence işçiye garanti edilmiş bir temel ücretin üzerine belirli bir usule bağlı olarak ödenen ek bir ücrettir. İşverenin istek ve değerlendirmesine bağlı olabileceği gibi, sözleşme gereği olarak da verilebilir. Fazla mesai ise kural olarak 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, kanunda yazılı şartlar çerçevesinde, haftalık 45 saati aşan çalışmalardır. İşçi fazla mesai yapsın yapmasın prim ödemesi var ise bu ek ücrete hak kazanır. Ancak ister gezerek, isterse işyerinde çalışsın satış temsilcisi mesaisi artıkça prim alacağı artacağından, bir anlamda yüzde usulü ile çalışması söz konusu olduğundan fazla çalışma ücretinin yüzde usulünde olduğu gibi sadece zamlı kısmının (% 50) hesaplanması gerekir.
İş sözleşmelerinde fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönünde kurallara sınırlı olarak değer verilmelidir. Dairemiz, 270 saatle sınırlı olarak söz konusu hükümlerin geçerli olduğunu kabul etmektedir. Buna göre aylık 22,5 saat haftalık 5,2 saat fazla çalışma ücretinin temel ücret içinde ödendiği sonucuna varılmaktadır. Sözleşmedeki kuralın geçerli olabilmesi için kararlaştırılan ücretin, asgari ücrete ilave olarak aylık 22,5 saat fazla çalışmanın zamlı kısmını aşacak şekilde belirlenmesi gerekir.
Somut uyuşmazlıkta; davacının davalı işyerinde haftada 51,5 saat çalıştığı şeklindeki tespit yerindedir, ancak dosyada mevcut bireysel iş sözleşmesinde günlük 3 saat fazla mesai süresinin ücrete dahil olduğu kararlaştırılmış olup, sözleşmenin bu hükmü Dairemiz uygulamasına göre yıllık 270 saat / aylık 22,5 saat / haftalık 5,2 saat ile sınırlı olarak geçerlidir. Davacının davalı işyerinde satış üzerinden prim usulüyle çalıştığı, fazla mesaisine bağlı olarak priminin de arttığı sabit olan diğer bir husustur.
İş Kanunu’na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği’nin 5. maddesinin 2. bendinde ki “Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır” şeklindeki hüküm gereği, davacının kendisine ödenmesi gereken haftalık 51,5-45=6,5 saat-5,2 saat=1.5 saat (1,3 saat 1,5 saat sayılarak) fazla mesai süresinin yukarıdaki ilke kararı da gözetilerek, 0,5 katsayısı üzerinden hesaplanması gerektiğinin gözetilmemesi hatalıdır.
3-Davacı tarafından açılan dava, belirsiz alacak davası türlerinden kısmi eda, külli tespit davası niteliğinde olduğundan dava ile istenen miktarlara dava tarihinden, arttırılan miktarlara artırım tarihinden itibaren faiz yürütülmesi yerinde ise de, dava ve artırım tarihlerinin hükümde açıkça belirtilmemesinin HMK.nın 297/2.maddesine aykırı olup, infazda tereddüt yaratacağının düşünülmemesi de isabetsizdir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 06.02.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.