Danıştay 8. Daire 2017/8 Esas 2021/605 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/8
Karar No : 2021/605

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı- …
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan;
1. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin Ek 2. maddesinin 2. fıkra hükmünde yer alan "48-66 ay" ibaresinin iptali ile bu Yönetmeliğin dayanağı olan
2. 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun Ek 1. maddesinin 2. fıkra hükmünde yer alan "48-66 ay" ibaresinin Anayasa ve Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne aykırılık teşkil ettiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne başvurulması istemidir.

DAVACININ İDDİALARI :
Kızının 22.02.2011 doğumlu, 2016 Eylül ayı itibariyle 67 aylık olduğu, kızının gelişimiyle ilgili PDR uzmanından aldığı görüşte eşinin Rus vatandaşı olması ve evde Türkçe ve Rusça konuşulması nedeniyle kızının ilkokulda yaşıtlarını geriden takip edebileceğinin, çocuğa Türkçe bir şeyler söylendiğinde Rusça cevap verdiğinin belirtilmesi nedeniyle kızını … İlkokulu’nun Anasınıfına kayıt yaptırdığı, kayıt esnasında 48-66 ay sınırını aştığı gerekçesiyle kızının eğitim desteğinden faydalandırılmadığı, keyfi olarak anaokuluna kayıt yaptırmadığı, anasınıfında 13 öğrenci bulunduğu ve sadece kızının eğitim desteğinden faydalandırılmadığı, bu durumun fırsat eşitliğine aykırı olduğu, 67,68,69 aylık çocukların anasınıfına kayıt yaptırılabileceğine ilişkin düzenlemenin bulunduğu, eğitim desteğinden faydalandırılmamanın bu düzenlemeyle çeliştiği, düzenlemenin hukuka aykırı olduğu iddia edilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Dava konusu Yönetmeliğin Kanun’a uygun olarak verilen yetki uyarınca hazırlandığı, davacının kızının anaokuluna kayıt esnasında eğitim desteğinden faydalandırılmak için gerekli olan ay aralığını aştığı, ilkokula kayıt yaptırılsaydı eğitim desteğinden faydalanabileceği, dava konusu düzenlemenin 2016-2017 eğitim-öğretim yılında yayınlanan 5580 Sayılı Kanun Kapsamındaki Özel Okullarda Öğrenim Gören/Görecek Öğrenciler İçin Verilecek Eğitim ve Öğretim Desteği Uygulama e-Kılavuzu’nda da belirtildiği, eğitim ve öğretim desteğinin amacının devlet okullarındaki yoğunluğun özel okulların boş kontenjanlarına yaklaşık maliyetlerle kaydırılması olduğu, düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ :Dava; 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin Ek 2. maddesinin 2. fıkra hükmünde yer alan "48-66 ay" ibaresinin iptali ile bu Yönetmeliğin dayanağı olan 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun Ek 1. maddesinin 2. fıkra hükmünde yer alan "48-66 ay" ibaresinin Anayasa ve Çocuk Hakları Sözleşmesine aykırılık teşkil ettiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurulması istemiyle açılmıştır.
Davacının, Anayasa ve Çocuk Hakları Sözleşmesine aykırılık iddiası ciddi görülmeyerek işin esasına geçilmiştir.
01.03.2014 gün ve 6528 sayılı Kanun'un 12. maddesiyle 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'na eklenen Ek 1 inci maddede; "...Bu Kanun kapsamında örgün eğitim yapan özel ilkokul, özel ortaokul ve özel liselerde öğrenim gören Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı öğrenciler için, resmî okullarda öğrenim gören bir öğrencinin okul türüne göre her kademede okulun öğrenim süresini aşmamak üzere, eğitim ve öğretim desteği verilebilir. Bu fıkra kapsamındaki eğitim ve öğretim desteğinden özel okul öncesi eğitim kurumlarından eğitim alanlar da, 48-66 ay arasında olmak şartıyla en fazla bir eğitimöğretim yılı süresince yararlandırılabilir.
Eğitim ve öğretim desteği, Bakanlıkça eğitim kademelerine göre her bir derslik için belirlenen asgari öğrenci sayısının üzerinde ve her hâlükârda derslik başına belirlenen azami öğrenci sayısını geçmemek üzere verilebilir. Eğitim ve öğretim desteği verilecek toplam öğrenci sayısı her yıl Maliye Bakanlığı ve Bakanlıkça müştereken belirlenir.
Eğitim ve öğretim desteği; yörenin kalkınmada öncelik derecesi ve gelişmişlik durumu, öğrencinin ailesinin gelir düzeyi, eğitim bölgesinin öğrenci sayısı, desteklenen öğrenci ve öğrencinin gideceği okulun başarı seviyeleri ile öncelikli öğrenciler gibi ölçütler ayrı ayrı veya birlikte dikkate alınarak verilebilir.
...
Bu madde kapsamında Bakanlıkta istihdam edileceklerde aranacak şartlar, eğitim ve öğretim desteğinin verilmesine ilişkin ölçütler, desteğin verileceği eğitim kurumu türleri, eğitim kademeleri ve kurumlar itibarıyla verilecek destek tutarları, eğitim ve öğretim desteğinin kontrol ve denetimi ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ve Bakanlıkça müştereken hazırlanan yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almaktadır.
Aktarılan yasa hükmü uyarınca Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılan ve 05.07.2014 gün ve 29051 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmeliğin 44. maddesiyle Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'ne eklenen "Kanunun Ek-1 inci maddesi kapsamında eğitim ve öğretim desteği" başlıklı Ek 2. Maddesinin 2. Fıkrasında, "(2) Eğitim ve öğretim desteği, okul öncesi eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerden yaşları 48-66 ay arasında olmak üzere en fazla bir eğitim-öğretim yılı süresince, diğer okullarda ise okulun öğretim süresi kadar verilir. Nakil yoluyla gelen öğrenciler için ise eğitim ve öğretim desteği süresi okulun kalan öğretim süresinden fazla olamaz." hükmü getirilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinin, dava konusu düzenlemenin yapıldığı tarihte yürürlükte olduğu şekliyle 4/b) maddesinde, "Ana sınıfı: Eylül ayı sonu itibarıyla 48-66 aylık çocukların eğitimi amacıyla örgün eğitim ve hayat boyu öğrenme kurumları bünyesinde açılan sınıfı,” şeklinde tanımlanmıştır.
Kamu hizmetlerini yürütmekle görevli olan idareye bu görevini gereği gibi yerine getirebilmesi için belli bir hareket serbestisi olarak tanınan takdir yetkisi idarenin hukuka bağlılığının bir istisnasını teşkil etmemektedir. Başka bir ifade ile idareye sınırsız bir serbesti tanınması şeklindeki bir yaklaşım hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmayacaktır. Dolayısıyla takdir yetkisinin hukuk devletine bağlı bir idarenin keyfilikten uzak bir şekilde hukuk kuralları içindeki hareket özgürlüğü olarak anlaşılması gerekmektedir.
Eğitim hizmeti, en önemli kamu hizmetlerinden biri olmakla birlikte, organizasyonu karmaşık ve yürütülmesi pahalı bir faaliyet olması nedeniyle devletin, bireylerin bu alandaki ihtiyaçlarını karşılama kapasitesi mali kaynaklarla sınırlı olup, bu durum idarenin bu alandaki düzenleme yetkisine ilişkin takdir aralığını genişletmekle birlikte, öğrencilere çeşitli fırsat ve imkanların tanınmasına yönelik tasarruflarının, eğitim hakkı kapsamında kabul edileceği ve buna ilişkin sahip olduğu takdir yetkisini somut kriterler belirlemek suretiyle hakkaniyete ve fırsat eşitliğine göre kullanması gerektiği açıktır.
Bu bağlamda, öğrencilere, öğrenimlerini özel okulda devam ettirebilmeleri adına eğitim ve öğretim desteği verilmesinin eğitim hakkı kapsamında değerlendirileceği, Devletin mali kaynaklarındaki sınırlılık nedeniyle tüm öğrencilerin bu destekten faydalanmasına imkan olmadığı açık olmakla birlikte, kamu kaynaklarından sağlanan bu destekten faydalanacak öğrencilerin somut kriterler çerçevesinde belirlenmesi gerektiği tartışmasızdır.
Normlar hiyerarşisi kuramına göre hukuk düzeni, farklı kademede yer alan Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içermekte ve her norm geçerliliğini bir üst basamakta yer alan normdan almaktadır. Bu nitelikleri gereği, dayandıkları üst hukuk normlarına aykırı hüküm ihtiva etmeleri mümkün değildir. Bu kuramın en belirgin özelliklerinden biri de, bir düzenlemenin hiyerarşik sıralamada daha altta bulunan bir düzenleme ile değiştirilememesi ve kaldırılamamasıdır.
Bu durumda; gerek dayanağı kanun hükmüne gerekse daha genel nitelikte olan Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğine paralel olarak düzenlenen dava konusu ibarede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 03/02/2021 tarihinde, davacı vekili Av. …'ın ve davalı idare vekili Av. …'in geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan; Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin Ek 2. maddesinin 2. fıkra hükmünde yer alan "48-66 ay" ibaresinin iptali ile bu Yönetmeliğin dayanağı olan 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun Ek 1. maddesinin 2. fıkra hükmünde yer alan "48-66 ay" ibaresinin Anayasa ve Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne aykırılık teşkil ettiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne başvurulması istemi ile açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
Anayasa'ya Aykırılık İddiasının İncelenmesi:
Davacının Anayasa'ya aykırılık iddiası ciddi görülmemiştir.
İlgili Mevzuat:
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun Ek 1. maddesinde "(Ek:1/3/2014-6528/12 md.)
(İptal birinci fıkra: Anayasa Mahkemesinin 13/7/2015 tarihli ve E.: 2014/88, K.: 2015/68 sayılı Kararı ile.)
Bu Kanun kapsamında örgün eğitim yapan özel ilkokul, özel ortaokul ve özel liselerde öğrenim gören Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı öğrenciler için, resmî okullarda öğrenim gören bir öğrencinin okul türüne göre her kademede okulun öğrenim süresini aşmamak üzere, eğitim ve öğretim desteği verilebilir. Bu fıkra kapsamındaki eğitim ve öğretim desteğinden özel okul öncesi eğitim kurumlarından eğitim alanlar da, 48-66 ay arasında olmak şartıyla en fazla bir eğitimöğretim yılı süresince yararlandırılabilir.
Eğitim ve öğretim desteği, Bakanlıkça eğitim kademelerine göre her bir derslik için belirlenen asgari öğrenci sayısının üzerinde ve her hâlükârda derslik başına belirlenen azami öğrenci sayısını geçmemek üzere verilebilir.
Eğitim ve öğretim desteği verilecek toplam öğrenci sayısı her yıl Maliye Bakanlığı ve Bakanlıkça müştereken belirlenir. Eğitim ve öğretim desteği; yörenin kalkınmada öncelik derecesi ve gelişmişlik durumu, öğrencinin ailesinin gelir düzeyi, eğitim bölgesinin öğrenci sayısı, desteklenen öğrenci ve öğrencinin gideceği okulun başarı seviyeleri ile öncelikli öğrenciler gibi ölçütler ayrı ayrı veya birlikte dikkate alınarak verilebilir. ... " hükmü yer almıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Yönetmeliğin amacı, her derece ve türdeki özel öğretim kurumlarının açılış ve işleyişiyle ilgili usul ve esasları düzenlemektir." hükmü; "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde "Bu Yönetmelik, 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununda belirtilen özel öğretim kurumlarını kapsar." hükmü; "Dayanak" başlıklı 3. maddesinde "(Değişik:RG-19/2/2020-31044)(1) Bu Yönetmelik, 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu, 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu, 25/8/2011 tarihli ve 652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 301 inci, 310 uncu ve 326 ncı maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır." hükmü; "Kanunun Ek-1 inci maddesi kapsamında eğitim ve öğretim desteği" başlıklı Ek 2. maddesinin 2. fıkrasında ise "(2) Eğitim ve öğretim desteği, okul öncesi eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerden yaşları 48-66 ay arasında olmak üzere en fazla bir eğitim-öğretim yılı süresince, diğer okullarda ise okulun öğretim süresi kadar verilir. Nakil yoluyla gelen öğrenciler için ise eğitim ve öğretim desteği süresi okulun kalan öğretim süresinden fazla olamaz. " hükmü düzenleme altına alınmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ile İlköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Kayıt zamanı ve kayıt yaşı" başlıklı 11. maddesinde, "... (5) Okul öncesi eğitim kurumlarında okula kayıt:
a) (Değişik:RG-10/7/2019-30827) Anaokulu, ana sınıfı ve uygulama sınıflarına, kayıtların yapıldığı yılın eylül ayı sonu itibarıyla 57-68 aylık çocukların kaydı yapılır. Okulun kayıt alanında ikamet eden ve bir sonraki eğitim ve öğretim yılında ilkokula başlayacak çocukların kaydı yapıldıktan sonra fiziki imkânları yeterli olan anaokulu ve uygulama sınıflarına 36-56 aylık, ana sınıflarına ise 45-56 aylık çocuklar da kaydedilebilir.
...
c) (Değişik:RG-10/7/2019-30827) İlkokula kaydı bir yıl ertelenen ve bir önceki yıl okul öncesi eğitim almamış olan 69-71 aylık çocuklara, okul öncesi eğitim kurumlarına kayıtta öncelik tanınır." düzenlemesi yer almaktadır.
5580 Sayılı Kanun Kapsamındaki Özel Okullarda Öğrenim Gören/Görecek Öğrenciler İçin Verilecek Eğitim ve Öğretim Desteği Uygulama e-Kılavuzu'nun, "Genel Açıklamalar" kısmında
"a. Bu e-Kılavuz 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun EK-1’inci maddesi ve Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin Ek-2’nci maddesi hükümlerine göre hazırlanmıştır.
d. Okul öncesi eğitim kurumlarında (anaokulu ve anasınıfı) öğrenim görecek, yaşları 48-66 ay arasında olan öğrencilerin velileri/vasileri eğitim ve öğretim desteği için resmi/özel okullardan e-Okuldaki Özel Kurumlar Eğitim ve Öğretim Desteği Menüsü üzerinden başvuru yapabileceklerdir." kuralı; "Başvuru Şartları" kısmında
"b. Okul öncesi eğitimde 19 Mart 2011 ile 19 Eylül 2912 tarihlerinde veya arasında doğmuş olmak," kuralı yer almaktadır.(Elektronik tebligat adresi bulunmaktadır.)
Dava Konusu 20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin Ek 2. maddesinin 2. fıkra hükmünde yer alan "48-66 ay" ibaresinin incelenmesi:
Yukarıda yer alan Kanun hükmü uyarınca, örgün eğitim yapan özel ilkokul, özel ortaokul ve özel liselerde öğrenim gören Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı öğrencilerinin, resmî okullarda öğrenim gören bir öğrencinin okul türüne göre her kademede okulun öğrenim süresini aşmamak üzere, Bakanlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde, eğitim ve öğrenim desteğinden yararlandırılması gerekmektedir.
Dava konusu yönetmelik maddesi ile; Kanun'un Ek-1 inci maddesi uyarınca eğitim öğretim desteği verilecek öğrenci sayısı, okul türleri ve gruplarının belirlenmesine, eğitim öğretim desteğinden yararlanmak isteyenlerin başvurularının alınmasına, başvurular üzerine eğitim öğretim desteği verilecek öğrencilerin tespit edilmesine ve yerleştirilmelerine, eğitim öğretim desteğinin ne kadar süre ile verileceğine, eğitim öğretim desteğinden yararlandırılma şartlarına ilişkin usul ve esasların düzenlendiği anlaşılmaktadır.
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'na eklenen Ek 1 inci maddesinde, eğitim ve öğretim desteğinin verilmesine ilişkin ölçütler, desteğin verileceği eğitim kurumu türleri, eğitim kademeleri ve kurumlar itibarıyla verilecek destek tutarları, eğitim ve öğretim desteğinin kontrol ve denetimi ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslarının Maliye Bakanlığı ve Bakanlıkça müştereken hazırlanan yönetmelik ile belirleneceği hükmü karşısında dava konusu Yönetmelik maddesinde normlar hiyerarşisine uygun olarak hazırlandığı görülmektedir. Ayrıca, somut uygulanabilir kriterler konmak suretiyle sınırlı mali kaynaklardan eğitim öğretim desteği sağlanmasına dair dava konusu Yönetmelik maddesinde hukuka ve kamu yararına aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.20.03.2012 gün ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin Ek 2. maddesinin 2. fıkra hükmünde yer alan "48-66 ay" ibaresi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2.Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
03/02/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.