Danıştay 8. Daire 2016/11110 Esas 2021/529 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/11110
Karar No : 2021/529

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : … Koleji Tic. Ltd. Şti.
(…Anadolu Lisesi)
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davalılar) : 1) … Bakanlığı
Vekili : Huk. Müş. …
2) … Valiliği
Vekili : Av. …
3) …Kaymakamlığı

İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava; davacı şirkete ait olan … Anadolu Lisesi'nin 15 gün süre ile kapatılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, söz konusu okulun adının … Anadolu Lisesi olmasına rağmen okul duvarına marka anlaşması yapılan … Koleji adının büyük puntolarla, şirket kısmının ise küçük puntolarla yazılarak okulun adının … Koleji olduğuna dair intiba oluşturularak haksız rekabete neden olunduğu, okulun tanıtım sitesinde de uygulanmamasına rağmen uluslararası çift diploma programının uygulandığından bahsedildiği, dolayısıyla okulun reklam ve ilanlarında gerçeğe aykırı beyanda bulunulduğu hususunun sübuta erdiği, bu fiile uygun olarak okulun 5580 sayılı Yasanın 7/2. maddesi uyarınca 15 gün süre ile kapatılmasına dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan 'Kurum açma izninin iptali, kurumun kapatılması, devri ve nakli' başlıklı 7. maddesinde; "Kurum açma izni verilen kurumlarda iki yıl içinde öğretime başlamayan ile amacı dışında kullanıldığı tespit edilen kurumun, kurum açma izinleri iptal edilir. Özel öğretim kurumları,...reklam ve ilana ilişkin gerekli şartların yerine getirilmemesi halinde, davranışın ağırlık derecesine göre onbeş günden az olmamak kaydıyla üç aya kadar geçici olarak, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun genel ve özel amaçlarıyla temel ilkelerine uymayan, kurumunu mevzuata uygun kapatmayan, geçici olarak kapatma cezası alan ve aynı fiili tekrar işleyen kurumlar ise sürekli olarak kurum açma izni veren makam tarafından kapatılır." hükmüne yer verilmiş olup, 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesi ile değiştirilmesinden önceki Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 'Kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatının iptali ve geçici olarak kapatma' başlıklı 9. maddesinin 1. fıkrasında ise; "Kanunun 7 nci maddesi hükümlerinde belirtilen durumların gerçekleşmesi hâlinde kurumların kurum açma izinleri ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatları iptal edilir veya kurum geçici olarak kapatılır. " hükmü yer almıştır.
Ayrıca anılan Kanun'un 'Denetim, reklâm ve ilânlar' başlıklı 11. maddesinde; "Kurumlar ve bu kurumlarda görevli personel, Bakanlığın denetimi ve gözetimi altındadır. Eğitim-öğretim ve yönetim bakımından yapılan denetimlerde, kurumun özel yönetmeliği de dikkate alınır. Kurumlar, ancak amaçlarına uygun tanıtıcı mahiyette reklâm ve ilân verebilirler. Bu kurumlar reklâm ve ilânlarında gerçeğe aykırı beyanlarda bulunamazlar ve televizyonda reklâm ve ilân yapamazlar." hükmü düzenlenmiştir.
Bakılmakta olan dava devam ederken işlemin dayanağı olan 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun 7. maddesindeki düzenleme, 02/12/2016 tarih ve 6764 sayılı Kanun'un 62. maddesi ile değişikliğe uğramış olup yeni düzenlemede; 'Kurum açma izninin iptali, kurumun kapatılması, devri ve nakli' başlıklı değişik 7. maddede; "Kurum açma izni verilen kurumlardan iki yıl içerisinde faaliyete başlamayan, faaliyete başladıktan sonra yönetmelikte belirtilen süreden daha fazla izinsiz ara veren veya söz konusu izni amacı dışında kullandığı tespit edilen kurumların kurum açma izni ve iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir. Özel öğretim kurumunun...b) Gerçeğe aykırı veya yanıltıcı reklam ya da ilan vermesi, reklam veya ilanlarda öğrenci resim ya da bilgilerini kullanması,...hallerinde; (a), (b), (c) ve (d) bentlerindeki fiiller için brüt asgari ücretin beş katı...idari para cezası uygulanır. Bu fıkranın (a), (b), (c), (d), (e), (f) ve (g) bentlerindeki fiillerin tekrarı hâlinde idari para cezası miktarı beş kat artırılarak uygulanır ve bu bentlerdeki fiillerin üçüncü kez tekrarlanması hâlinde ise kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir,...İdari para cezası, kurum açma iznini vermeye yetkili makam tarafından verilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almıştır.
13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesi ile değiştirilen Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 'Kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatının iptali ile idari para cezaları' başlıklı değişik 9. maddesinin 1. fıkrasında; "Kanunun 7 nci maddesi hükümlerinde belirtilen durumların gerçekleşmesi hâlinde işlenen fiile veya aynı fiilin tekrarına göre kuruma idari para cezası uygulanır ve/veya kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir." hükmü düzenlenmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden; eski adı … Anadolu Lisesi, yeni adı … Anadolu Lisesi olan davacıya ait okula ait duvarda onaysız olarak … Koleji yazısının kullanıldığı, okulun internet sitesinde uygulanmadığı halde uluslararası çift diploma programı uygulandığı iddialarını araştırmak üzere yürütülen inceleme sonucu düzenlenen … tarih ve … sayılı raporda; yapılan incelemelerde okulun girişinde mevzuata uygun olarak … Anadolu Lisesi yazılı tabelanın yer aldığı, bununla birlikte okulun duvarında büyük harf ve puntolar ile "… Koleji" ibaresi, bu ibarenin hemen yanında ise küçük harf ve puntolarda "Tic. Ltd. Şti." ibaresininin yer aldığı, bu nedenle okulun marka anlaşması yaptığı ismi de kullandığı, kamuoyunun yanıltıldığı, okulun adının … Koleji olduğuna dair bir algı oluşturulmaya çalışıldığı, bu nedenle 5580 sayılı Yasanın 11. maddesinin ihlal edildiği, öte yandan, okulun tanıtımının yapıldığı internet sitesinde uluslararası çift diploma programı adı altında bir programın uygulandığından bahsedildiği, bu durumun da Yasanın 11. maddesine aykırılık teşkil edildiği, söz konusu okulun Yasaya aykırı olan faaliyetleri nedeniyle 7. madde uyarınca 15 gün süre ile kapatılmasının teklif edildiği, anılan teklif uyarınca dava konusu işlemin tesis edilmesi üzerine, bu işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, davacının üzerine atılı fiili işlediği, soruşturma dosyasında yer alan mevcut bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi neticesinde sabit olup, uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan Kanun ve ilgili Yönetmelik maddesi, daha sonraki tarihli Kanun ve ilgili Yönetmelik değişikliği ile tamamen değiştirildiğinden, uyuşmazlığın çözülebilmesi için öncelikle davacının işlediği fiile hangi Kanun ve Yönetmelik hükmünün uygulanması gerektiği hususunun karara bağlanması gerekmektedir.
Ceza Hukuku kökenli bir ilke olan "lehe olan hükmün uygulanması ilkesi"; işlendiği zamanın hukuki normları uyarınca suç sayılan bir fiil sonradan yürürlüğe giren bir düzenleme ile suç olmaktan çıkarılmış bulunuyorsa veya sonradan yürürlüğe giren düzenleme suçun işlendiği zaman mevcut olan düzenlemeye göre suçlunun lehine ise, sonraki normun daha önce işlenmiş olan fiillere uygulanmasını öngörmektedir. Kural olarak idari işlemlerin yargısal denetimi tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata göre yapılmaktadır. Bu anlamda idari işlem niteliğindeki yaptırımın tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata göre yargısal denetiminin yapılması gerekmekte ise de, ilke olarak suç ve cezadan lehe olan normun uygulanması kuralının bu yaptırımlar yönünden de geçerli olduğunun kabulü gerekmektedir. Dolayısıyla, fiilin işlendiği tarih itibariyle yürürlükte bulunan mevzuat ile daha sonra yürürlüğe giren mevzuat hükümleri farklı ise yaptırım uygulanacak olan kişilerin lehine olan mevzuat hükmü dikkate alınmalıdır. Ancak lehe hükmün uygulanması amacıyla verilecek bir iptal kararının başka yaptırımların uygulanmasına engel olmayacağı da tabidir.
Bu kapsamda, yeni oluşan hukuki durum dikkate alınarak, davalı idarelerce davacının eylemine uyan Kanunun ve ilgili Yönetmeliğin eski halinde düzenlenen fiilin, Kanun ve ilgili Yönetmeliğin yeni halinde düzenlenip düzenlenmediği ve/veya söz konusu fiil için daha hafif bir ceza öngörülüp öngörülmediğinin araştırılarak, eski ve yeni mevzuat hükümlerinden davacı lehine olanın uygulanması sureti ile yeniden bir işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Yukarıda yer verilen lehe kanun hükümlerinin uygulanabilmesi için değişiklikten önceki Kanun hükmü uyarınca dava konusu işlemin uygulanmasının tamamlanıp tamamlanmadığı hususu dikkate alınmalıdır.
Bu çerçevede lehe kanun hükümlerinin uygulanabilmesi için değişiklikten önceki Kanun hükmü uyarınca tesis edilen işlemin uygulanmasının tamamlanmamış olması gerekmektedir. Somut olayda olduğu gibi uygulanan ve uygulanmakla etkisi tükenen geçici kapatma cezası gibi idari işlemler söz konusu olduğunda, eski ve yeni mevzuat hükümlerinden davacı lehine olanın uygulanması sureti ile tesis edilecek yeni işlem davacı hakkında uygulanması muhtemel tekerrür hükümleri yönünden önem arz etmekte olup, lehe Kanun hükmünün uygulanması suretiyle tesis edilecek yeni idari işlemin davalı idarelerce mükerrer cezalandırmaya neden olabilecek şekilde ikinci kez idari yaptırım işlemi tesisi şeklinde anlaşılmaması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 02/02/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.