MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen ecrimisil davasının yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı vekili dilekçesinde; ..... Köyü..... parselde kayıtlı 12.759 m² tarla vasfındaki taşınmazın 2/3 maliki davacı, kalan kısmında ise davalının malik olduğunu, davalının müştereken malik olunan bu yere haklı neden olmaksızın el koyduğu ve..... Restorant adlı işletmeyi işletip ticari gelir elde ettiğini, satın alma tarihi olan 2002 yılından beri davalının haksız kullanımı nedeniyle, dava tarihinden geriye 5 yıllık 2/3 hisse için 12.000 TL (ıslah ile 19.405 TL) ecrimisilin faiziyle tahsilini talep etmiştir.
Davalı vekili cevabında; taşınmaz hazine adına kayıtlı iken 4.253 m² bölümünün davalının babası tarafından kiralandığını, 2001 yılına dek ecrimisil ödendiğini, davalı ve ailesinin tasarrufunun sadece bu kısımda olduğunu, geri kalan kısma müdahale bulunmadığını, taraflarca satın alınan 2002 tarihinden itibaren tamamına davalının el koyduğu iddiasının yersiz olduğunu, 15 yıldır yani taraflarca satın almadan önce de aynı yer ve sınırlarda davalı ve ailesince işletildiğini, bunun dışında kullanım ve davacının kullanımını engelleme olmadığını, intifadan men gerçekleşmediğini belirterek, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, taşınmazın restorant olarak kullanılmasından dolayı intifadan men koşulunun gerçekleşmesine gerek olmadığı belirtilerek, 31.405 TL ecrimisile hükmedilmiştir.
Hükmü, davalı vekili temyiz etmektedir.
Ecrimisile konu olan yerde taraflar paydaş olup, tapu kaydına göre; tarla vasfındaki taşınmazda da 8/12, davalı 4/12 pay sahibidir. Paydaşlar kural olarak intifadan men edilmedikçe birbirlerinden ecrimisil isteyemezler, intifadan men koşulunun bulunması dava şartı ise de, bazı hallerde bu şart gerçekleşmiş kabul edilmektedir.
Somut olayda; davalı ve ailesi tarafından restorant haline getirilerek kullanılan işyeri bulunduğu anlaşılmaktadır. Paydaş olunan yerin kiraya verilerek hukuki semere elde edilmesi halinde intifadan men"i aramaya gerek yoktur. Muris tarafından kurulan veya fabrika, otel, fırın gibi hasılat getiren ticari amaçlı ortak yerler için ise intifadan men koşulu aranmaz.
Dolayısıyla, davalının bizzat ticari faaliyette bulunmasının intifadan men koşulu için istisna teşkil etmeyeceği, taşınmazdaki restoranın tarafların müşterek murislerinden kalan bir ticarethane olmadığının anlaşıldığı, ayrıca tarafların ortak olduğu, bir ticarethanenin yalnızca davalı tarafça işletilmesinin de sözkonusu olmadığı gözönünde bulundurularak, davacı paydaşın ecrimisile konu taşınmazdan yararlanmak isteyip de davalı paydaşın buna karşı koyduğu hususu saptanmadıkça ecrimisile hükmedilemeyeceği gözetilerek, tarafların bu konuda gösterdikleri deliller değerlendirmek suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, intifadan men aranmayacağı gerekçesiyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Ayrıca, hükme esas alınan bilirkişi raporuna göre; 12.759 m² taşınmazın 4.852 m²"lik kısmının davalı tarafından restorant olarak kullanıldığı belirlenmiştir. Raporda; taşınmazın tamamının restorant olarak getireceği ecrimisil 56.973 TL belirlenmiş, buna göre davacı hissesine düşen ecrimisil 37.982 TL hesaplanmıştır.
TMK.mad. 693’e göre: “Paydaşlardan herbiri, diğerlerinin hakları ile bağdaştığı ölçüde paylı maldan yararlanabilir ve onu kullanabilir”. Buna göre, her paydaşın, müşterek mülkiyet konusu şeyin tamamı (veya bir kısmı) üzerinde yararlanma hakkı bulunmaktadır. Bu hak, ne mekân (yer), ne de zaman itibariyle sınırlandırılmıştır. Fakat paydaşlar, bu hususta değişik düzenlemeler getirebilirler. Zira, yasa, yalnızca her paydaşın kullanma ölçüsünü belirtmiştir. Kullanma olanağı sınırsız değilse (müşterek mülkiyet konusu bir apartmandaki asansörden yararlanma gibi), paydaşların örneğin yerce bölünmüş ya da zamanla değişen bir kullanma anlaşmasıyla kullanmanın biçiminde uyuşmaları gerekir.
Açıktır ki, sözkonusu yararlanma, ancak, diğer paydaşların haklarına saygı gösterildiği oranda hukuksal himaye görecektir. Nitekim, Medeni Kanun da, yararlanma hakkının, “diğer paydaşların hakları ile bağdaştığı ölçüde” mevcut bulunduğunu kesin bir biçimde belirtmiştir (TMK.mad.693). Kaldı ki TMK.mad.2 hükmü gereğince de bu sonuca ulaşılacaktır.
Paya uyan bir belirtme ve sınırlandırma olmadığı takdirde, her paydaşın, öbürlerine zarar vermemesi kaydıyla taşınmazı kullanma hakkı vardır. Bu hakkın ölçüsü ise, her somut olayda durumun özellliğini gözönünde tutarak araştırılmak gerekir.
TMK’nun 993-995 madde hükümleri tarafından düzenlenmiş ve uygulamada “ecrimisil” olarak isimlendirilen bir istemin de bulunduğu kabul edilen yasal tasfiye rejimi, halihazır zilyedin, iadesi istenen taşınmaz (nesne) üzerinde, iadeyi engelleyecek bir hakka sahip olmamasını gerektirir.
Somut olayda; (kabule göre) taraflar taşınmazın hissedarı olup davacının payı 8/12, davalının payı 4/12"dir. Bu durum karşısında mahkemece, davalının kullandığı 4.852 m²"lik taşınmazda, davacının payına düşen ecrimisil miktarı belirlenerek, bu bedele hükmedilmesi gerekirken, taşınmazın tamamı üzerinden belirlenen ecrimisilden davacı payı oranında ecrimisile hükmedilmesi de doğru değildir.
Bundan başka, taşınmazın üzerindeki tesisler ve yapı (restorant) davalı tarafından meydana getirildiği takdirde, davacının yalnızca arsa üzerinden ecrimisil isteyebileceği hususu gözetilmeden ecrimisil hesaplanması da doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 20.06.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.