MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL

Yanlar arasında birleştirilerek görülen tapu iptali tescil, tenkis ve araç satışının iptali davası sonunda, yerel mahkemece, asıl davanın kısmen kabulüne, birleştirilen davanın reddine ve yine karşı davanın kısmen kabulüne ilişkin olarak verilen karar davacılar ..., davalı karşı davacı ... ve davalı karşı davacı ... ile davalılar ... ve ... vekilleri tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."nın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;

-KARAR-

Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil olmadığı takdirde tenkis isteği ve muvazaa nedeni ile araç satışının iptali ve tenkis isteğine ilişkindir.
Mahkemece, asıl dava ve birleşen davaya karşı açılan dava yönünden miras bırakandan davalı ...’a satış suretiyle yapılan temlikler ile 437 parsel 11 ve 12 numaralı bağımsız bölümlerde doğrudan ... adına olan payın tescilinin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğu kabul edilerek davacıların miras payları oranında davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın reddine karar verilmiş, verilen karar davacılar ..., .... davalı karşı davacı ... ve davalı karşı davacı ... ile davalılar ... ve.... vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
Davacılar asıl dava, birleşen dava ve birleşen davaya karşı açılan davalarda; davalılar adına olan tapu kayıtlarının iptali ile muris ... mirasçıları adına tapuya tesciline karar verilmesini istemişler, mahkemece, kabul edilen taşınmaz bakımından tapu kayıtlarının iptali ile davacıların miras payları oranında tescile karar verilmiştir.
Bilindiği üzere; elbirliği (iştirak) halinde mülkiyet, yasa veya yasada belirtilen sözleşmeler uyarınca aralarında ortaklık bağı bulunan kişilerin, bu ortaklık nedeniyle bir mala veya hakka birlikte malik olma durumudur.
Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 701.-703. maddelerinde düzenlenen bu tür mülkiyetin (ortaklığın) tüzel kişiliği olmadığı gibi eşya üzerinde ortaklardan herbirinin doğrudan doğruya bir hakkı da yoktur. Mülkiyet bir bütün olarak ortaklardan tümüne aittir. Başka bir anlatımla ortaklık tasfiye oluncaya kadar ortaklardan birinin ayrı mal veya hak sahipliği bulunmayıp, hak sahibi ortaklıktır. Değinilen mülkiyet türünde malikler mülkiyet payları ayrılmadığından paydaş değil, ortaktır. Bu kural, TMK"nun 701. maddesinde (... Kanun ve kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyeti, elbirliği mülkiyetidir.Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirlenmiş payları olmayıp her birinin hakkı, ortaklığa giren malların tamamına yaygındır.) biçiminde açıklanmıştır. Elbirliği (İştirak) halinde mülkiyetin bu özelliği itibariyle ortaklar arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmaktadır. Şayet yasa veya elbirliği (iştirak) halinde mülkiyeti oluşturan anlaşmada ortaklık adına hareket etme yetkisinin kime ait olacağı belirtilmemişse, ortaklığın tasfiyesini isteme hakkı dışındaki tüm işlemlerde ortakların (iştirakçilerin) oybirliği ile karar almaları ve birlikte hareket etmeleri zorunluluğu vardır.
TMK.nun 702/2. maddesi bu yönde açık hüküm getirmiştir. Ancak, açıklanan kural yargısal uygulamada kısmen yumuşatılmış bir ortağın tek başına dava açabileceği, ne var ki, davaya devam edebilmesi için öteki ortakların olurlarının alınması veya miras şirketine TMK"nun 640. maddesi uyarınca atanacak temsilci aracılığı ile davanın sürdürülmesi gerektiği kabul edilmiştir. (ll.l0.982 tarih l982/3-2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı) Nitekim bu görüş bilimsel alanda da aynen benimsenmiştir.
Somut olayda, miras bırakanın ölüm tarihine göre elbirliği ( iştirak) halinde mülkiyet söz konusudur. Davalarda tüm mirasçılar adına tescil istenildiği, birleştirilerek görülen ancak, birbirinden bağımsız olan davalarda dava dışı mirasçılar yer almakta ise de, uyuşmazlık mirasçılar arsında olup aralarında menfaat çatışması bulunmaktadır.
Hal böyle olunca; asıl dava, birleştirilen dava ve karşı davada, TMK"nın 640.maddesi uyarınca terekeye temsilci atanması ve atanacak temsilci aracılığı ile davanın sürdürülmesi gerekirken davanın görülebilirlik koşulu yerine getirilmeden esas hakkında hüküm kurulması doğru değildir.
Kabule Göre de;
Dava konusu, 4833 ada 8 parsel 1 nolu bağımsız bölüm 30/11/1999 tarihinde.... tarafından 10.000,00 TL bedel karşılığı ½’şer payla muris ... ve ..."a, muris ..."un 20/03/2001 tarihinde ½ payını 12.000,00 TL bedelle ..."a, 5226 ada 10 parsel 12 nolu bağımsız bölümün Yücel Sözen adına kayıtlıyken 10/01/1992 tarihinde 4.500,00 TL bedelle muris ..."a, onun da 01/03/2001 tarihinde 4.500,00 TL bedelle ..."a satıldığı, davalı ... tarafından 1 ve 12 nolu bağımsız bölümlerin tamamı 25/04/2001 tarihinde 33.000,00 TL bedelle ..."e, 04/07/2001 tarihinde ... tarafından toplam 34.000,00 TL bedelle ..."e satıldığı, 437 parsel 11 ve 12 nolu bağımsız bölümün .... adına kayıtlıyken 25/08/1998 tarihinde ½’şer pay ile ... ve Muris ..."a, muris ..."un taşınmazda bulunan ½ payını 12/03/2001 tarihinde toplam 6.000,00 TL bedelle ..."a, ..."un da taşınmazların tamamı 02/05/2001 tarihinde toplam 6.000,00 TL bedelle ..."e, ..."in de 05/07/2001 tarihinde toplam 15.000,00 TL bedelle..."ye satış suretiyle temlik edildiği, .. hissenin... tarafından ..."a, devredildiği, 37 Parsel 17 ve 18 nolu bölümlerin.. tarafından toplam 600,00 TL bedelle ..."a satış suretiyle temlik edildiği, .. plakalı aracın 25/04/2001 tarihinde dava dışı kişiden ... tarafından satın alındığı anlaşılmaktadır.
Ne var ki; davalı ... çekişme konusu taşınmazlardaki ½ pay bedelini babasından intikal eden taşınmazların satışından elde edilen para ile ödediğini ileri sürerek taşınmazların listesini ibraz etmişse de, taşınmazlarla ilgili araştırma yapılarak mirasen intikal eden taşınmazların satışlarından gelir elde edip etmediği, temlik tarihi itibariyle ...alım gücü saptanmadığı gibi, çekişme konusu 437 parsel 11 ve 12 nolu bağımsız bölümlerin ½ Bilgin payının kabul kapsamına alınmasında murisin banka hesabından ödeme yapıldığı kabul edilmiş ancak gelen banka kayıtları üzerinde satın alma tarihinde banka hesabından para gönderilip gönderilmediği, gönderilmiş ise taşınmazın tamamının satış bedelini karşılayıp karşılamadığı araştırılmamıştır. Dava konusu taşınmazlardaki miras bırakan ... ½ payının ikinci eş...n kardeşi... ve son kayıt malikleri.."in satış tarihi itibariyle alım güçlerinin olup olmadığı, miras bırakanın temlik tarihleri itibariyle mal satmaya ihtiyacı olup olmadığı, taşınmazların satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark bulunup bulunmadığı, satışların makul ve haklı nedenlere dayanıp dayanmadığı ve taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki özellikle de son kayıt malikleri ..."in ve ara malik .. ile davalı ...’in yakı.... ...in TMK’nun 1024. maddesi koruyuculuğundan yararlanıp yararlanamayacakları araştırılmamıştır.
Öte yandan, çekişme konusu 3 ada 1 parsel sayılı taşınmazın 06/07/2001 tarihinde ... tarafından 11.500,00 TL bedelle ..."e, 45019 ada 1 parsel sayılı taşınmazın 06/07/2011 tarihinde 10.700,00 TL bedelle Muris ... tarafından ...a satış suretiyle temlik edildiği,... plakalı aracın 06/09/2000 tarihinde muris ... tarafından ..."a satış suretiyle temlik edildiği anlaşılmaktadır. Ne var ki; miras bırakanın davalılar ... ve ...’a yaptığı temliklerin mirasçılardan mal kaçırma amaclı ve muvazaalı olduğu iddiasına karşılık, davalılar ... ve ..ın dava konusu taşınmazları alım gücü, miras bırakanın da temlik tarihi itibariyle mal satmaya ihtiyacı olup olmadığı, satışların haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki özellikle davalılar ile mal kazandırıldığı iddia edilen ... ile ilişkileri olup olmadığı, taşınmazların satış tarihlerinden sonra kimin tasarrufunda olduğu araştırılmamıştır.
Çekişme konusu ... plakalı araçla ilgili olarak da bilindiği üzere, trafikte kayıtlı araçların mülkiyetinin geçişi, özel ve kendine özgü bir düzenleme koşuluna bağlanmıştır. Bunun sonucu olarak satış senedinde gösterilen hukuki nedene bağlı olarak alıcı mülkiyeti kazanabilecektir. Resmi satış senedinde yanlar danışıklı işlem yapmışlarsa ...’nun 12/05/1999 tarih ve E.1999/4-286 K.1999/293 sayılı kararında belirlendiği şekilde çekişme konusu araçlar, menkul mal niteliğinde olup 01/04/1974 Tarih ve ½ sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı kapsamında sayılamayacağı Borçlar Kanunu’nun 18. (Türk Borçlar Kanunu 19. m) maddesi gereğince genel muvazaa hükümlerine göre taraf delillerinin değerlendirilmesi gerektiği gözetilmemiştir..
Ayrıca; gerçekte bedelleri miras bırakan tarafından ödenip, üçüncü kişiden satın alındığı, ancak tapu sicilinde eş adına tescil edildiği iddia edilen taşınmazlar ve kooperatif hissesinin eş adına tescil edilmesi gizli bağış niteliğinde olup, gerçekleşen işlemde 01.04.1974 tarih ve ½ İçtihadı Birleştirme kararının uygulanamayacağı, bedelinin muris tarafından ödendiği ispat edilmesi halinde ancak tenkis istenebileceğinin gözetilmemesi de doğru değildir.
Tarafların temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile, hükmün açıklanan nedenlerden ötürü (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edenlere geri verilmesine, 30.09.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.