MAHKEMESİ : ... 8. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : KURUM İŞLEMİNİN İPTALİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Te...k Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkili sendika tarafından gönderilen 27.12.2016/3359-3360 sayılı yazılarda; ... Genel Müdürlüğü-... Linyit İşletmesi Müessese Müdürlüğü tarafından ihale edilen ve alt işveren olarak faaliyet gösteren ... Temizlik Madencilik İnş. Tur. Mak. Oto. Ulaştırma San. Tic. Ltd. Şti. ve ... İnşaat Turizm Temizlik Madencilik Oto. Gıda ve Ulaştırma Hizm. San. ve Tic. Ltd. Şti. bünyesindeki işyerlerinin işkolu tespitlerinin yapılmasının talep edildiğini, Bakanlığın 03/01/2017 tarih ve 27964 sayılı yazısı ile 4734 sayılı yasanın 62. maddesinin 1. fıkrasının e bendi kapsamında ihale sözleşmesi ile iş alan alt işverenlerle ilgili ye... tespit işlemlerinde alt işveren tarafından düzenlenen belgeler esas alınacağından işkolu tespiti yapılmasında bir yarar olmadığının mütalaa edildiği ve işkolu tespit başvurusu için herhangi bir işlem yapılmadığının bildirildiğini, 6356 sayılı yasanın 5. maddesinde işkolu tespit prosedürünün düzenlendiğini, Bakanlığın red gerekçesi yaptığı 4735 sayılı yasanın 8. maddesinde de, 4734 sayılı yasa kapsamında ihale edilen işlerde, asıl-alt işveren ilişkisi çerçevesinde, alt işveren tarafından münhasıran bu kanun kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyerlerinde çalıştırılan işçileri kapsayacak olan toplu iş sözleşmelerinin|, alt işverenin ye...lendirmesi şartıyla, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin üyesi bulunduğu kamu işveren sendikalarından birisi tarafından 6356 sayılı yasa hükümlerine göre yürütülerek sonuçlandırılacağının düzenlenmiş olduğunu, Maliye Bakanlığınca çıkarılan Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik"in 4. maddesinde de benzer düzenleme bulunduğunu, Bakanlığın başvurularının reddine dair yazısında, işkolu tespiti taleplerinin reddine dair herhangi bir geçerli yasal gerekçe göstermemiş olduğunu, konunun, yükleniciler tarafından SGK"ya bildirilen nace kodu çerçevesinde çözülemeyeceğini, esasen durumun, Bakanlıkça takip ve denetlenmesi gerekirken işkolu tespit taleplerinin reddinin yasal bir gerekçesinin bulunmadığını ileri sürerek davalı Bakanlığın 03/01/2017 tarih ve 26742869-103.01-E.27964 sayılı işleminin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı Bakanlık vekili davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu :
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalı vekili istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı, davalı vekili temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
Gerekçe:
Türk toplu iş hukukundaki normatif düzenlemelerde işkolu kavramı önemli bir yer tutmaktadır. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 3’üncü maddesine göre, sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunurlar.
İşkolunun belirlenmesi konusunu düzenleyen 6356 sayılı Kanun"un 5’inci maddesine göre, işkolu tespiti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılacaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılan tespit ile ilgili kararın Resmi Gazete"de yayımlanmasını müteakip, bu tespite karşı ilgililer, onbeş gün içinde dava açabilir. 6356 sayılı Kanun"un 4/3. maddesi doğrultusunda çıkartılan İşkolları Yönetmeliğinin 4’üncü maddesinin birinci fıkrasına göre de “Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir.”
Belirtilen düzenlemelere göre, bir işyerinin girdiği işkolunun tespitine dair görev ve ye...nin, münhasıran Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığında olduğu açıktır. Bakanlık bu ye...sini, kendisine intikal eden uyuşmazlık üzerine yapacağı tespit ve bu tespitin Resmi Gazete"de yayımlanması suretiyle kullanacaktır. İlgililer ise, usulünce alınmış bir işkolu tespit kararı ve bu kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasını müteakip, işkolu tespitine itiraz istemli dava açabileceklerdir.
Bu genel açıklamalar ışığında temyiz itirazlarının değerlendirilmesi gerekmektedir.
Somut uyuşmazlıkta davacı sendika tarafından davalı Bakanlığa hitaben yazılan 27/12/2016 tarih ve 3359-3360 sayılı iki yazı ile ... Genel Müdürlüğü – ... Linyitleri İşletmesi Müessesesi Müdürlüğü asıl işverenlerine bağlı alt işveren sıfatıyla faaliyet yürüten ... Temizlik Madencilik İnş. Tur. Mak. Oto. Ulaştırma San. Tic. Ltd. Şti. ve ... İnşaat Turizm Temizlik Madencilik Oto. Gıda ve Ulaştırma Hizm. San. ve Tic. Ltd. Şti. alt işveren işyerlerinin işkolu tespitinin yapılması talep edilmiştir.
Davalı Bakanlık tarafından, dava konusu 03/01/2017 tarih ve 27964 sayılı yazı ile mevzuatta yer alan çeşitli düzenlemeler açıklandıktan sonra “...Anılan düzenlemeler dikkate alındığında, 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında ihale sözleşmesi ile iş alan alt işverenlerle ile ilgili ye... tespiti işlemlerinde asıl işveren tarafından düzenlenen belgeler esas alınacağından işkolu tespiti yapılmasında bir yarar olmadığı mütalaa edilmektedir. Bu itibarla, ilgide kayıtlı işkolu tespiti başvurularınız için herhangi bir işlem yapılamamıştır...” gerekçesiyle talep reddedilmiştir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, kural olarak, bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti için ilgililer tarafından Bakanlığa başvuru yapılması durumunda, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca işyerinin girdiği işkolunun tespiti ve bu işkolu tespit kararının Resmi Gazete’de yayımlanması bir zorunluluktur. Bu itibarla dava konusu Bakanlık işleminin hukuka aykırı olduğu tartışmasızdır.
Bununla birlikte, dava konusu işlemin iptalinin olanaklı olup olmadığı ayrıca değerlendirmeye muhtaçtır. Bilindiği üzere esas itibariyle bir idari işlemin iptali ancak idari yargıda talep edilebilir. Nitekim 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu"nun “İdari dava türleri ve idari yargı ye...sinin sınırı” başlıklı 2’nci maddesine göre “İdarî işlemler hakkında ye..., şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları” idari yargının görev alanı içerisinde düzenlenmiştir.
Dava konusu Bakanlık işlemi özü itibariyle bir idari işlem niteliğinde ise de, uyuşmazlık 6356 sayılı Kanun’dan kaynaklandığından aynı Kanun’un 79’uncu maddesi gereğince iş mahkemesinin görevli olduğu açıktır. Diğer taraftan inceleme konusu dava 6356 sayılı Kanun’da açık olarak düzenlenmediğinden, somut uyuşmazlıkta ancak dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğunun tespiti talep edilebilir. Bu cümleden olarak, ilk derece mahkemesince davanın kısmen kabulü ile dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğunun tespitine ve fazlaya dair istemin reddine karar verilmesi gerekirken, işlemin iptaline karar verilmesi doğru olmamıştır.
Anılan hususlar gözetilmeksizin eksik inceleme sonucunda ilk derece mahkemesince yazılı şekilde hüküm tesisi ve bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddi kararı hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 14/03/2019 tarihinde oybirliğiyle olarak karar verildi.