MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki tahliye davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, davalının kiracı olarak bulunduğu taşınmazı 19.07.2013 tarihinde market olarak işletmek amacıyla satın aldığını, davalının talebi doğrultusunda taşınmazı boşaltması için bir yıl süre tanıdığını, 18.07.2014 tarihli ihtarname ile de işyerine ihtiyacı olduğunu belirterek taşınmazın tahliyesini talep etmesine rağmen tahliyeye yanaşmayan davalının tahliyesine karar verilmesini istemiştir.
Davalı, kiralananı ihtarname tebliğinden önce tahliye ettiğini belirterek davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece kiralananın dava açıldıktan sonra tahliye edildiğinin anlaşılması üzerine davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına dair verilen hüküm davalının temyizi üzerine Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin, 09.04.2015 tarih ve 2015/3101 E. 2015/3526 K. sayılı ilamı ile " davanın konusuz kalması halinde yargılama giderleri davanın açılmasına sebebiyet verdiği takdirde davalı tarafa yüklenir. Davanın esası yönünden haklılık durumunun tespiti bakımından öncelikle davanın süresinde açılıp açılmadığının tespiti için gerekli incelemeyi yaparak sonucu doğrultusunda yargılama gideri hakkında karar verilmesi gerektiği’’ gerekçe gösterilerek bozulmuş, bozma sonrasında bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde ise davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına ve 600 TL nisbi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş; hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
HMK"nun 331/1 maddesi gereğince; davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkim, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmeder. HMK"nun 323/1-ğ maddesinde Vekille takip edilen davalarda kanun gereğince takdir edilecek vekalet ücreti de yargılama giderleri arasında sayılmaktadır.
6098 sayılı TBK.’nun 350/1. maddesi hükmüne göre ihtiyaç iddiasına dayalı olarak açılacak tahliye davalarının belirli süreli sözleşmelerde sürenin sonunda, belirsiz süreli sözleşmelerde bu kanunun 328. maddesinde fesih bildirimi için öngörülen sürelere uyularak belirlenecek tarihten başlayarak bir ay içinde açılması gerekir. TBK.’nun 353. maddesi uyarınca kiraya veren, daha önce veya en geç davanın açılması için öngörülen sürede dava açacağını kiracıya yazılı olarak bildirmişseç dava, bildirimi takip eden uzayan bir kira yılı
sonuna kadar açılabilir. Dava açma süresi kamu düzenine ilişkin olup, davalı ileri sürmese bile mahkemece kendiliğinden göz önünde bulundurulması gerekir.
Kiralananın tahliye edildiğinin (kiracının kiralananı iade borcunu yerine getirdiğinin) kabul edilebilmesi için, kiralananın fiilen boşaltılması yeterli değildir. Anahtarın da kiralayana teslim edilmesi gerekir. Kiracının bildirdiği tahliye tarihinin kiralayan tarafından kabul edilmemesi; başka bir ifadeyle, tahliye tarihinin taraflar arasında çekişmeli olması halinde; kiralananın fiilen boşaltıldığını ve anahtarın teslim edildiğini böylece kira ilişkisinin kendisince ileri sürülen tarihte hukuken sona erdirildiğini kanıtlama yükümlülüğü, kiracıya aittir. Kiracı, kiralananı kendisinin ileri sürdüğü tarihte tahliye ettiğini ispatlayamazsa, kiralayanın bildirdiği tahliye tarihine itibar olunmalıdır.
Anahtarın kiralayana teslimi, hukuki işlemin içerisinde yer alan bir maddi vakıa olmakla birlikte, sözleşmenin feshine yönelik bir hukuki sonuç doğurduğundan, bunun ne şekilde ispat edileceği hususu, yıllık kira bedelinin tutarı esas alınmak suretiyle, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı HMK"nın 200 ve 201.maddeleri çerçevesinde değerlendirilmelidir. Eş söyleyişle, yıllık kira bedelinin tutarı senetle ispat sınırının üzerindeyse ve kiralayanın açık muvafakati yoksa bu yön kiracı tarafından ancak yazılı delille ispatlanabilir; tanık dinlenemez. Kiralayan anahtarı almaktan kaçınırsa, kiracının yapması gereken, mahkemeden bu yolda tevdi mahalli tayinini isteyip, tayin edilecek yere anahtarı teslim etmek ve durumu kiralayana bildirmektir. Kiracının kiralananı iade borcu, ancak bu şekilde, durumun kiralayana bildirildiği tarihte son bulur. Aksi takdirde, kiracının kira parasını ödemek de dahil olmak üzere, sözleşmeden kaynaklanan yükümlülükleri devam eder.
Somut olayda; Davacının 19.07.2013 tarihinde dava konusu kiralananı satın aldığı, ihtiyacını belirterek davalının tahliyesini talep ettiği ihtarnamenin keşide tarihinin ise 18.07.2014 tarihi olduğu anlaşılmaktadır. Dosya içerisinde ihtarnamenin tebliğ belgesi ve kira sözleşmesine rastlanılamamıştır. Mahkemece uyulmasına karar verilen dairemizin 09.04.2015 tarihli bozma ilamı gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamında "davanın süresinde açılıp açılmadığının belirlenmesi üzerinde durulması gerektiğine işaret edildiği halde"" mahkemece, yazılı kira sözleşmesi dosya arasına alınmadığı gibi ihtiyaç iddiasına ilişkin ihtarnamenin de tebliğ belgesine rastlanılamamıştır. Bu durumda mahkemece yapılacak iş taraflardan belirtilen belgelerin temini ile yukarıdaki açıklamalar da dikkate alınarak davanın süresinde açılıp açılmadığının tespiti ile yargılama giderleri hakkında bir karar verilmesi gerekirken açıklanan hususlar üzerinde durulmadan vekalet ücretinin davalıdan tahsiline karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK"nun 428. maddesi gereğince davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nun 440. maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 23/10/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.