Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2021/12223 Esas 2022/7058 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 1. Asliye Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki sigorta tahkim davası hakkında Sigorta Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyeti tarafından verilen 10/07/2017 tarih, 2017/İHK-2473 sayılı itirazın reddine dair kararın, süresi içinde davalı .... Sigorta A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R
Davacılar vekili, 26/12/2015 tarihinde müvekkillerinin muris....’in sevk ve idaresindeki ve davalı ..... Sigorta A.Ş. tarafından sigortalanan araç ile davalı ...Ş. tarafından sigortalanan kamyonetin kazası neticesinde vefat ettiğini belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla her bir davacı için 100,00 TL destekten yoksun kalma tazminatının temerrüt tarihinden ticari faizi ile davalılardan tahsili isteminde bulunmuş, 21/03/2017 tarihli dilekçe ile davacılar ... için 131.330,00 TL, ... için 24.448,00 TL, .... için 31.186,00 TL, ... için 34.559,00 TL, ... için 18.223,00 TL ve .... için 30.800,00 TL olarak artırmıştır.
Davalılar vekilleri, başvurunun reddini savunmuştur.
Uyuşmazlık Hakem Heyetince, başvurunun kabulü ile 4.556 TL’nin davacılar ...’e ve 7.700 TL’nin ...’ya davalı ...Ş. tarafından ödenmesine, davacılar ... için 131.330,00 TL, ... için 24.448,00 TL, Tuğçe için 31.186,00 TL, Tuba için 29.838,00 TL, ... için 13.667,00 TL ve ... için 23.100,00 TL destekten yoksun kalma tazminatının 04/11/2016 tarihinden yasal faizi ile davalı ... Sigorta A.Ş.’den tahsiline karar verilmiştir. İtiraz Hakem Heyetince, davalı ... Sigorta A.Ş. vekilinin itirazı reddedilmiş, karar davalı ... Sigorta A.Ş. vekili tarafından istinaf edilmiştir.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi tarafından; Sigorta Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyeti tarafından verilen kararın davacılar ..., ..., ..., ... ve ... bakımından miktar itibariyle kesinlik sınırında kalması sebebiyle istinaf dilekçesinin reddine, davacı ... bakımından istinaf başvurusunun kabulü ile kararın kaldırılmasına, davacı ...’in başvurusunun reddine karar verilmiştir. Karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Yargıtay İçtihadı Birleştirme Hukuk Genel Kurulu'nun 19/06/2020 tarih, 2019/4-2020/1 sayılı kararı ile 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 30. maddesi ile kurulan sigorta tahkim komisyonu itiraz hakem heyetinin bölge adliye mahkemelerinin faaliyete
başladığı 20/07/2016 tarihinden sonra itiraz üzerine verilen kararlarının temyiz kanun yoluna tabi olduğu kararlaştırıldığından, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi'nin 23/12/2019 tarih, 2019/230 E.-2019/798 K. sayılı kararının kaldırılarak davalı ... Sigorta A.Ş. vekilinin Sigorta Tahkim Komisyonu İtiraz Hakem Heyeti kararına yönelik temyiz isteminin incelenmesi gerekmiştir.
2- Davalı ... Sigorta A.Ş. vekilinin davacılar ..., ..., ..., ... ve ... bakımından temyiz itirazlarının incelenmesinde;
5684 sayılı Sigortacılık Yasası’nın 30/12. maddesi gereği sigorta tahkim komisyonlarının 40.000,00 TL'yi geçmeyen kararları kesindir. Kesin olan kararların temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi, 01/06/1990 gün 3/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca Yargıtayca da temyiz isteminin reddine karar verilebilir. Davacılar ihtiyari dava arkadaşı durumunda olduğundan dolayı 40.000,00 TL'lik kesinlik sınırı her bir davacı yönünden ayrı ayrı gözetilmelidir. Bu sebeple adı geçen davacılar yönünden verilen karar, miktarı itibariyle kesin nitelikte olduğundan temyiz isteminin miktar yönünden reddine karar vermek gerekmiştir.
3-Davalı ... Sigorta A.Ş. vekilinin davacı ... bakımından temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Türk Ticaret Kanunu’nun 1425. maddesine göre sigorta poliçesi genel ve varsa özel şartları içerir. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Yeni Genel Şartları 01/06/2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Genel şartların C.10. maddesi ile 12/8/2003 tarihli ve 25197 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları yürürlükten kaldırılmıştır.
Yeni genel şartların C.11. maddesine göre; yeni genel şartlar, genel şartların yürürlük tarihi olan 01/06/2015 tarihinden sonra akdedilmiş sözleşmelere uygulanacaktır. Bunun doğal sonucu olarak artık eski genel şartların yeni genel şartların yürürlük tarihinden sonra düzenlenen poliçelerde uygulanma imkanı bulunmamaktadır.
Karayolları Trafik Kanunu'nun 93. maddesi gereği zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları, teminat tutarları ile tarife ve talimatları Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlıkça tespit edilir ve Resmi Gazete'de yayımlanır. Böylece Hazine Müsteşarlığı kanundan aldığı yetki ile zorunlu sigorta genel şartlarını belirler. Bu nedenle zorunlu sigorta genel şartlarını Türk Borçlar Kanunu’nun 20 maddesinde düzenlenen genel işlem koşulu kapsamında değerlendirmek mümkün değildir.
Bir sözleşmenin genel işlem koşulu kapsamında olması için sözleşme yapılırken taraflardan birinin önceden tek taraflı olarak sözleşme şartlarını hazırlayarak diğer tarafa sunması gerekir. Oysa Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Genel Şartları, sözleşmede taraf olmayan Hazine Müsteşarlığı tarafından kanundan aldığı yetkiye dayalı olarak belirlenir. Ayrıca Genel şartları, Türk Borçlar Kanunu 20. maddesinin son fıkrasında “Genel işlem koşullarıyla ilgili hükümler, sundukları hizmetleri kanun veya yetkili makamlar tarafından verilen izinle yürütmekte olan kişi ve kuruluşların hazırladıkları sözleşmelere de, niteliklerine bakılmaksızın uygulanır.” düzenlemesi kapsamında düşünmekte mümkün değildir. Çünkü kanunda açıkça belirtildiği üzere kanun veya yetkili makamlar tarafından verilen izinle kişi ve kuruluşların hazırladıkları sözleşmeler yürütmekte oldukları bir hizmet ile ilgili olmalıdır. Oysa Hazine Müsteşarlığı, zorunlu mali sorumluluk sigortası hizmeti veren bir kuruluş olmadığı gibi hizmeti alan taraf ile bir sözleşme ilişkisi içinde bulunmamaktadır.
01/06/2015 tarihinde yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları, yürürlüğe girmesinden sonra düzenlenen poliçelerde geçerli olacağından, poliçenin düzenlendiği tarih itibarı ile Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası’nın kapsamı tüm taraflarca bilinmektedir. Sigortacı, işletenin sorumluluğunu poliçe ve genel şartlar kapsamında üstlendiğine göre, sonradan bir değişiklikten bahsetmek de mümkün olmayacaktır. Kaldı ki; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1423. maddesine göre sigortacı, sigorta sözleşmesine ilişkin tüm bilgileri, sigortalının haklarını, sigortalının özel olarak dikkat etmesi gereken hükümleri, gelişmelere bağlı bildirim yükümlülüklerinden oluşan aydınlatma yükümlülüğünü sigortalıya karşı yerine getirmese dahi sigortalı, sözleşmenin yapılmasına 14 gün içinde itiraz etmemiş ise sözleşme poliçede yazılı şartlar ve poliçenin ayrılmaz bir parçası olan genel şartlar kapsamında yapılmış olur.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası teminatının kapsamı, poliçe ve poliçenin ayrılmaz bir parçası olan genel şartlara göre belirlenir. Nitekim Karayolları Trafik Kanunu’nun 90. maddesinde yapılan değişiklikle zorunlu sigortacının kapsamındaki tazminatları belirlemede Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının göz önüne alınması esası getirilmiştir.
01/06/2015 tarihinde yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın A.6. maddesinin d bendinde “Destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan destek tazminatı talepleri ile destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmakla beraber destek şahsının kusuruna denk gelen destek tazminatı talepleri,”nin teminat dışında kalacağı şeklinde düzenleme getirilmiştir.
Dosya kapsamından, davacılar murisinin sevk ve idaresindeki aracın 20/07/2015 tarihinde 1 yıllığına davalı ... Sigorta A.Ş. tarafından sigortalandığı, kazanın 26/12/2015 tarihinde gerçekleştiği anlaşılmaktadır.
Buna göre; davalının sorumluluğunun kapsamı 01.06.2015 yani davaya konu trafik kazasından sonra yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları’na göre belirlenecektir.
Yukarıda anlatılanlar çerçevesinde dava konusu poliçe, 01/06/2015 tarihinden sonra akdedilmiş olduğundan bu genel şartların dikkate alınarak başvurunun davacı ... bakımından reddi gerekirken yazılı şekilde hüküm verilmiş olması doğru olmamış kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi'nin 23/12/2019 tarih, 2019/230 E.-2019/798 K. sayılı ilamının KALDIRILMASINA; (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacılar ..., ..., ..., ... ve ... bakımından temyiz dilekçesinin hükmün kesin olması nedeniyle REDDİNE, (3) nolu bentte açıklanan sebeplerle davalı ... Sigorta A.Ş. vekilinin davacı ... bakımından temyiz itirazının kabulü ile kararın BOZULMASINA peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ... Sigorta A.Ş. geri verilmesine 07/04/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.