MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
...

DAVA : Davacı, kıdem, ihbar tazminatı, yıllık izin, ulusal bayram ve genel tatil ile fazla mesai ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... Türgentarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, işverence haksız şekilde iş sözleşmesinin sonlandırıldığını beyan ile kıdem, ihbar, yıllık izin, bayram genel tatil, fazla mesai alacağı alacağı talebinde bulunmuştur.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davalı ve davacı taraf temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının ve davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Davacı işçinin fazla çalışmanın ispatı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.
Bu çalışmaların ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir.
Dosya içeriğine göre davacının davalı işyerinde 01.01.1990-15.12.2012 tarihleri arasında otobüs şoförü olarak çalıştığı anlaşılmaktadır. MahkemecedDinlenen tanık beyanlarına göre davacının 2 gün peş peşe 22:30-06:00 ve 08:00-18:00 saatleri arasında Kırıkkale-İstanbul ve İstanbul-Kırıkkale arasında sefer yaptığı ve bu seferlerin sonunda bir tam gün dinlenerek çalıştığı, her ne kadar otobüsde çift şoförün olsa da ancak davacının o süre içinde çalışmıyor olsa bile mesaisini işverene hasretmiş olması ve işverenin emir ve talimatı altında olması sebepleriyle davacının çalışma süresi çift şoförden dolayı bölünmemiş, Davacı davacının 16 saat günlük çalışmasının mevcut olduğu tespit edilmiş olup buna göre, davacının ilk hafta 4 gunlük çalışma üzerinden (4 x 16=) 64 saatten haftalık yasal çalışma süresi 45 saat düşüldüğünde 19 saat, ikinci hafta 5 günlük çalışma üzerinden (5 x 16=) 80 saatten haftalık yasa çalışma suresi 45 saat düşüldüğünde 35 saat, üçüncü hafta aynı şekilde 5 günlük çalışma üzerinden, 35 saat ve dördüncü hafta 4 günlük çalışma üzerinden 19 saat olmak üzere ayda ortalama 108 saat fazla çalışma yapıldığı kabul edilmiştir. Oysaki Karayolları Trafik Kanunu"nun 98. maddesi “Ticari amaçla yük taşımacılığı yapan ve azami ağırlığı 3,5 tonu geçen araçlarınşoförleri ile ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapan ve taşıma kapasitesişoförü dahil 9 kişiyi geçen araçların şoförlerinin 24 saatlik herhangi bir süre içinde; toplam olarak 9 saatten ve devamlı olarak 4,5 saatten fazla araç sürmeleri yasaktır. Buşoförler en fazla 6 günlük araç kullanma süresinden sonra 1 günlük hafta tatilini kullanmak zorundadırlar. Hafta tatili en az 24 saattir. Düzenli seferler haricindeki uluslararası yolcu taşımacılığı söz konusu olduğundaşoförler 12 gün süreyle araç kullanabilirler, araç kullanma süresinden sonra 2 günlük hafta tatilini kullanmak zorundadırlar. Birleşik 2 hafta içinde toplam araç kullanma süresi 90 saati aşamaz. Buşoförler sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süresi sonunda, eğer istirahata çekilmiyor ise en az 45 dakika mola almaları mecburidir. Bu molalar sürekli 4,5 saatlik araç kullanma süreleri içerisinde en az 15 dakikalık molalar şeklinde de kullanılabilir.” şeklinde düzenleme içermektedir. Bu düzenlemenin aksine çalışmayı ispatlar deil mevcut değilidir. Ayrıca iki şoför halinde birinin çalıştığı esnada diğerinin dinlenmesi çalışma süresinden değil,ara dinlenme süresinden kabul edilmelidir. Bu noktalar gözönüne alınmaksızın fazla mesai hesaplaması hatalı değerlendirme ile yapılmıştır.
3-Bir diğer temyiz nedeni; kısmi kıdem tazminatına ödemesinin faiziyle hesaplanan kıdem tazminatından davalı lehine mahsup yapılıp yapılmayacağı noktasında toplanmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu"nun 120. maddesi hükmü uyarınca kıdem tazminatını düzenleyen 1475 sayılı yasanın 14. maddesi halen yürürlüktedir. Anılan 14. maddenin 11. fıkrası hükmüne göre kıdem tazminatının gününde ödenmemesi durumunda mevduata uygulanan en yüksek faize karar verilmelidir.
Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi halinde bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiziyle birlikte ödenmesi gerektiği 1475 sayılı Kanunun 14/11. maddesinde öngörülmüştür. O halde faiz başlangıcı fesih tarihi olmalıdır. Bu noktada, iş sözleşmesinin ölüm ya da diğer nedenlerle son bulması faiz başlangıcını değiştirmez. Ancak, yaşlılık, malullük aylığı ya da toptan ödeme almak için işyerinden ayrılma halinde 1475 sayılı Kanun"un 14/3. maddesine göre işçinin bağlı bulunduğu kurum ya da sandığa başvurduğunu belgelemesi şarttır. Bu halde faiz başlangıcı da anılan belgenin işverene verildiği tarih olmalıdır.
Kıdem tazminatı ödenmekle feri hak olan faiz hakkı da son bulur. Ancak kıdem tazminatının kısmen ödenmiş olması durumunda son taksit ödeninceye kadar faiz hakkı saklı tutulabilir. Davanın açılması da ihtirazi kayıt anlamındadır.
Somut olayda, yerel mahkemece davacıya son olarak hizmet aktinin feshinden öncede avans niteliğinde ödenen kıdem tazminatı miktarları hesaplanan kıdem tazminatı alacağından mahsup edilmesine rağmen faizlerinin tüm hizmet süresi esas alınarak hesaplanan kıdem tazminatından mahsup edilmemesi hatatlıdır.
5-Davacının hüküm altına alınan yıllık izin ücreti alacağının zamanaşımına uğrayıp uğramadığı hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Zamanaşımı, alacak hakkının belli bir süre kullanılmaması yüzünden dava edilebilme niteliğinden yoksun kalabilmesini ifade eder. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere zamanaşımı, alacak hakkını sona erdirmeyip sadece onu "eksik bir borç" haline dönüştürür ve "alacağın dava edilebilme özelliği"ni ortadan kaldırır.
Bu itibarla zamanaşımı savunması ileri sürüldüğünde, eğer savunma gerçekleşirse hakkın dava edilebilme niteliği ortadan kalkacağından, artık mahkemenin işin esasına girip onu da incelemesi mümkün değildir.
Uygulamada, fazlaya ilişkin hakların saklı tutulması, dava açma tekniği bakımından, tümü ihlal ya da inkar olunan hakkın ancak bir bölümünün dava edilmesi, diğer bölümüne ait dava ve talep hakkının bazı nedenlerle geleceğe bırakılması anlamına gelir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu benimsenmiş ilkeye göre, kısmi davada fazlaya ilişkin hakların saklı tutulmuş olması, saklı tutulan kesim için zamanaşımını kesmez, zamanaşımı, alacağın yalnız kısmi dava konusu yapılan miktar için kesilir.
4857 sayılı Kanun"dan daha önce yürürlükte bulunan 1475 sayılı Yasada ücret alacaklarıyla ilgili olarak özel bir zamanaşımı süresi öngörülmediği halde, 4857 sayılı İş Kanunun 32/8 maddesinde, işçi ücretinin beş yıllık özel bir zamanaşımı süresine tabi olduğu açıkça belirtilmiştir. Ancak bu Kanundan önce tazminat niteliğinde olmayan, ücret niteliği ağır basan işçilik alacakları, Borçlar Kanununun 126/1 maddesi (6098 Sayılı TBK. 147. maddesi) uyarınca beş yıllık zamanaşımına süresine tabidir.
818 Sayılı Borçlar Kanununun 128. maddesinde zamanaşımının nasıl hesaplanacağı belirtilmiştir. Bu maddenin birinci fıkrası, zamanaşımının alacağın muaccel olduğu anda başlayacağı kuralını getirmiştir. Aynı yönde düzenleme 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 151. maddesinde yer almaktadır.
Somut olayda, iş sözleşmesinin fesih tarihi 15.12.2012 tarihidir. Davacı davasını 15.09.2014 tarihinde ıslah ederek kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık izin ücreti alacağını artırmıştır. Davacı iş aktinin feshi tarihinden itibaren beş yıl içinde dava açtığı için yıllık izin ücreti açısından alacak zamanaşımına uğramamıştır. Bu nedenle davacının ıslah ile artırmış olduğu izin ücreti alacağına ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülerek karar verilmesi gerekirken zamanaşımına uğradığı kabul edilerek bir kısmının reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Yukarıda yazılı sebeplerden dolayı, mahkemce eksik inceleme ve hatalı değerlendirmeyle karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının isteği halinde ilgilisine iadesine, 06.06.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.