Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2021/101 Esas 2021/93 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


1. Taraflar arasındaki “tapu iptali ve tescil” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İncesu Asliye Hukuk Mahkemesince verilen davanın kısmen kabulüne ilişkin karar davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 16. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, Mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.
2. Karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi:
4. Davacı Hazine vekili dava dilekçesinde; çekişmeli Kayseri ili İncesu ilçesi Hamurcu Köyü mevkiinde kain 242 ada 17 parsel sayılı taşınmaz, 2004 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında davalı adına tespit edilerek tapuya tescil edilmiş ise de devletin hüküm ve tasarrufu altında kullanılmayan arazi niteliğinde olduğunu ve hali hazırda taşlık yapıda bulunduğunu ileri sürülerek taşınmazın tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline, mümkün olmadığı takdirde mahkemece belirlenecek rayiç bedelin davalı ..."den faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabı:
5. Davalı ... cevap dilekçesinde; çekişmeli taşınmazın murisinden intikal ettiğini, yapılan taksim neticesinde davalı ..."e isabet eden bu yeri oluşan tapu kaydına göre satın aldığını, davacının iddialarının yerinde olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
6. Davalı ... cevap dilekçesi sunmamış, yargılamaya katılmamıştır.
Mahkeme Kararı:
7. İncesu Asliye Hukuk Mahkemesinin 30.06.2015 tarihli ve 2014/658 E., 2015/255 K. sayılı kararı ile; ziraat, harita ve fotogrametri bilirkişiler tarafından hazırlanan raporlar gereğince çekişmeli taşınmazın C ve E harfi ile gösterilen kısımlarında davalıların 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK)"nun 713 ve Kadastro Kanunu"nun 14. maddelerinde belirtilen ekonomik amaca uygun zilyetliklerinin bulunmadığı, A, F ve B ile gösterilen kısımlarında ise davalıların TMK"nın 713. ve Kadastro Kanunu"nun 14. maddelerinde belirtilen ekonomik amaca uygun zilyetliklerinin gerçekleştiği, D harfi ile gösterilen kısmının yol olarak kullanıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, çekişmeli 242 ada 17 parsel sayılı taşınmazın 25.05.2015 tarihli fen bilirkişi rapor ve krokisinde A (534,11 m2), F (16797,16 m2) ve B (58,34 m2) harfleri ile gösterilen kısımlarına yönelik açılan davanın reddine, D (597,84 m2) harfi ile gösterilen kısmının yol olarak terkinine, C (1625.46 m2) ile E (4032,79 m2) harfleri ile gösterilen toplam 5658,25 m2"lik kısmının davalılardan ... adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
Özel Daire Bozma Kararı:
8. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
9. Yargıtay 16. Hukuk Dairesince 26.05.2016 tarihli ve 2016/5876 E., 2016/5899 K. sayılı kararı ile; "…Mahkemece, davanın esasına girilerek yazılı olduğu şekilde hüküm verilmiştir. Tespit maliki ... dava konusu 242 ada 17 parsel sayılı taşınmazı 27.10.2006 tarihinde davalı ...’e satış yoluyla temlik etmiştir. ... taşınmazı satın aldıktan sonra 27.01.2011 tarihinde 70.000 TL bedelli ipotek sözleşmesi yapmıştır. Ne var ki, mahkemece çekişmeli taşınmaz üzerinde ipotek hakkı bulunan Şekerbank Türk Anonim Şirketi adına dava dilekçesi ile duruşma günü tebliğ edilmemiş, bu halde taraf koşulu sağlanmaksızın karar verilmiştir. Taraf koşulu dava şartlarından olup, mahkemece bu şart yerine getirilmedikçe davanın esasına girilerek hüküm kurulamaz. Hal böyle olunca, mahkemece davacı tarafa davasını 242 ada 17 parsel sayılı taşınmazda ipotek hakkı bulunan Şekerbank Türk Anonim Şirketi’ne de yöneltmesi için süre ve imkan tanınarak taraf koşulu sağlanmalı, dava dilekçesi ve duruşma günü adı geçen ipotek sahibine yöntemince tebliğ edilmeli, varsa savunma ve delilleri incelenip toplanmalı, bundan sonra tarafların tüm delilleri birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu yön göz ardı edilerek usulünce taraf teşkili sağlanmadan davanın esasına girilmek suretiyle karar verilmiş olması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulü ile hükmün bozulmasına, bozma nedenine göre diğer hususların şimdilik incelenmesine yer olmadığına" gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Direnme Kararı:
10. İncesu Asliye Hukuk Mahkemesinin 04.04.2017 tarihli ve 2016/202 E., 2017/282 K. sayılı kararı ile; davalı tarafın duruşmada ipoteğin kaldırıldığını beyan etmesi üzerine İncesu Tapu Müdürlüğüne müzekkere yazılarak güncel tapu kaydının istenildiği, mahkemece dosya arasına alınan güncel tapu kaydına göre taşınmaz üzerindeki ipotek şerhinin kaldırıldığının anlaşıldığı, bu haliyle taraf teşkili açısından bir eksikliğin olmadığı gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
Direnme Kararının Temyizi:
11. Direnme kararı süresi içinde davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.

II. UYUŞMAZLIK
12. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; çekişmeli taşınmazda ipotek hakkı sahibi Şekerbank Türk Anonim Şirketi’ne davanın yöneltmesi için süre ve imkan tanınarak taraf teşkilinin sağlanmasının gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.

III. ÖN SORUN
13. Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında öncelikle; mahkemenin bozma kararı sonrası dosya arasına aldığı İncesu Tapu Müdürlüğünün 17.02.2017 havale tarihli cevabi yazı ekindeki tapu kaydına dayalı olarak direnme adı altında verdiği kararın gerçekte yeni hüküm niteliğinde olup olmadığı ve buradan varılacak sonuca göre temyiz incelemesinin Hukuk Genel Kurulunca mı yoksa Özel Dairece mi yapılması gerektiği hususu ön sorun olarak tartışılıp değerlendirilmiştir.


IV. GEREKÇE
14. Bilindiği üzere direnme kararının varlığından söz edilebilmesi için mahkeme bozma kararından esinlenerek, yeni herhangi bir delil toplamadan önceki deliller çerçevesinde karar vermeli; gerekçesini önceki kararına göre genişletebilirse de değiştirmemelidir (6217 sayılı Kanun’un 30. maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"na eklenen “Geçici madde 3” atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 429. maddesi).
15. Başka bir anlatımla mahkemenin yeni bir bilgi, belge ve delile dayanarak veya bozmadan esinlenip gerekçesini değiştirerek veya daha önce üzerinde durmadığı bir hususu bozmada işaret olunan şekilde değerlendirerek, dolayısıyla da ilk kararının gerekçesinde dayandığı hukuki olguyu değiştirerek karar vermiş olması hâlinde, direnme kararının varlığından söz edilemez.
16. Somut olayda mahkemece, bozma kararından sonra 14.02.2017 tarihli duruşmada, davalı tarafından çekişmeli taşınmaz üzerindeki ipoteğin kaldırıldığının beyan edilmesi üzerine “…"1-Tapu Müdürlüğüne müzekkere yazılarak dava konusu taşınmazın güncel tapu kaydının istenilmesine (taşınmaz üzerinde ipotek olup olmadığı noktasında detaylı bir şekilde tapu kaydı)” karar verilmiş ve müzekkere cevabının gelmesine müteakip bir sonraki celse müzekkere cevapları da değerlendirilmek suretiyle direnme olarak adlandırılan kararın verildiği anlaşılmıştır.
17. Buna göre mahkemenin direnme olarak adlandırdığı temyize konu kararın, usul hukuku anlamında gerçek bir direnme kararı olmadığı, bozma konusu ile ilgili bozma kararı sonrası ortaya çıkan yeni delil ve olgulara dayalı olarak oluşturulan yeni hüküm niteliğinde olduğu her türlü duraksamadan uzaktır.
18. Hâl böyle olunca, kurulan bu yeni hükmün temyizen incelenmesi görevi Hukuk Genel Kuruluna değil, Özel Daireye aittir.
19. Bu nedenle yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosya Özel Daireye gönderilmelidir.

V. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
Davacı Hazine vekilinin yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın YARGITAY 16. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE,
Ancak karar düzeltme yolunun açık olması sebebiyle öncelikle mahkemesince Hukuk Genel Kurulu kararının taraflara tebliği ile karar düzeltme yoluna başvurulması hâlinde dosyanın Hukuk Genel Kuruluna, başvurulmaması hâlinde ise mahkemesince doğrudan Yargıtay 16. Hukuk Dairesine Gönderilmesine,
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun geçici 3. maddesine göre uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu"nun 440. maddesi uyarınca kararın tebliği tarihinden itibaren on beş gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 16.02.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.