Danıştay 10. Daire 2015/3000 Esas 2021/1 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/3000
Karar No : 2021/1

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- ... Bakanlığı (... Bakanlığı)
VEKİLİ : Av. ...
2- ... Bakanlığı
VEKİLİ : ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı davanın kısmen kabulü, kısmen reddi yolundaki kararının, kabule ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması davalı idareler tarafından istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacının üçüncü bir kişiden davalı idare kayıtlarına güvenerek 30/05/2013 tarihinde satın aldığını iddia ettiği ... plakalı, ... marka araca, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nun 9/1 ve 11/1. maddeleri gereğince 20/02/2014 tarihinde ... Sulh Ceza Mahkemesi kararı ile el konulması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen aracın satın alma bedeli olan 96.520,00 TL maddi zararın araca el konulduğu tarihten itibaren hesaplanacak avans faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararıyla; dosyada yer alan bilge ve belgeler ile ... Birliğinin aracın Şubat 2014 tarihindeki kasko değerinin 94.444,00TL olabileceği yönündeki görüşünün değerlendirilmesinden, davacının satın aldığı aracına el konulması nedeniyle uğradığı zarar miktarı olan 94.444,00 TL'nin dava tarihi olan 21/04/2014 tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesi gerektiği gerekçesiyle; davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI : Davalılardan İçişleri Bakanlığı tarafından, zararın oluşmadığı, hizmet kusurunun bulunmadığı, temyize konu kararın aleyhine olan kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalılardan Ticaret Bakanlığı tarafından; ... İdare Mahkemesinin yetkili olduğu, davanın süresinde açılmadığı, Sulh Ceza Mahkemesi kararının yerine getirilmesi için işlemler yapıldığı, dava konusu araç ile ilgili olarak ceza mahkemelerince henüz karar verilmediği, bu nedenle de zararın ortaya çıkmadığı, Mahkeme kararının hatalı olduğu, Mahkeme kararına karşı dava açıldığından idarelerinin herhangi bir sorumluluğunun bulunmadığı harçtan muaf oldukları ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun Ek 1. maddesi uyarınca Danıştay Onuncu ve Sekizinci Dairelerinden oluşan Müşterek Heyetçe Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacının üçüncü bir kişiden davalı idare kayıtlarına güvenerek 30/05/2013 tarihinde satın aldığını iddia ettiği ... plakalı, ... marka araca, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nun 9/1 ve 11/1. maddeleri gereğince 20/02/2014 tarihinde ... Sulh Ceza Mahkemesi kararı ile el konulması nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen aracın satın alma bedeli olan 96.520,00 TL maddi zararın araca el konulduğu tarihten itibaren hesaplanacak avans faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde ise, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava türleri arasında sayılmıştır.
İdare, kural olarak yürüttüğü kamu hizmetiyle nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlü olup; idari eylem ve/veya işlemlerden doğan zararlar idare hukuku kuralları çerçevesinde, hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkeleri gereği tazmin edilmektedir.
İdarenin yürütmekle görevli olduğu bir hizmetin kuruluşunda, düzenlenişinde veya işleyişindeki nesnel nitelikli bozukluk, aksaklık veya boşluk olarak tanımlanabilen hizmet kusuru; hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi veya hiç işlememesi hallerinde gerçekleşmekte ve idarenin tazmin yükümlülüğünün doğmasına yol açmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; ... plakalı, ... marka aracın, 01/01/2007-05/10/2010 tarihleri arasında serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile ... Otomotiv İnşaat Tur. San ve Tic. Ltd. Şti. tarafından Almanya'dan ithal edildiği, Gebze Cumhuriyet Başsavcılığı'nca yürütülen soruşturma kapsamında, serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile yurda sokulan 193 aracın kaçak olduğu ve haklarında 5607 sayılı Kanun'un 9/1 ve 11/1. maddeleri gereğince el koyma kararının verilmesinin talep edilmesi üzerine, ... Sulh Ceza Mahkemesi'nin ... tarih ve Değişik İş No: ... sayılı kararı ile plakaları belirtilen araçlar üzerine fiilen el konulmasına karar verildiği, akabinde ... Ağır Ceza Mahkemesinin E: ... sayılı dosyasında açılan davanın, en son ... Ağır Ceza Mahkemesinin E: ... sayısıyla halen derdest olduğu anlaşılmaktadır.
İdare hukuku ilkelerine göre maddi zarar, idari işlem veya eylem nedeniyle kişinin malvarlığında meydana gelen azalma veya elde edilmesi kesin olan gelirden yoksun kalma sonucu uğranılan zarardır.
Uyuşmazlıkta, tazminat olarak aracın satın alma değerinin talep edildiği göz önüne alındığında; el konulan aracın ancak müsadere edilmesi veya mülkiyetinin kamuya geçirilmesi halinde aracın davacının mülkiyetinden çıkacağı ve davacının mal varlığında bir azalma olacağı açıktır. Davaya konu araç ile ilgili olarak ... Ağır Ceza Mahkemesinde açılan dava E: ... sayılı dosyanın ise halen derdest görünmektedir.
Bu durumda, İdare Mahkemesince davacıya ait araç hakkında ayrıca müsadere veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yönünde bir karar olup olmadığı araştırılarak ve davacının maddi zararının mevcut olup olmadığı tespit edilerek bir karar verilmesi gerekirken, zararın tam ve kesin olarak oluştuğu kabul edilerek tazminat isteminin kısmen kabulü, kısmen davanın reddi yolunda verilen kararın temyize konu kabule ilişkin kısmında hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyize konu kabule ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren on beş (15) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06/01/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.