MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:


Yargıtay bozma ilamında özetle; "yapılan araştırma ve incelemenin yetersiz olduğu belirtilerek; öncelikle çekişmeli bölümün neden tescil harici bırakıldığının belirlenmesi, taşınmazın imar-ihyaya muhtaç yerlerden olduğunun tespiti halinde ... Çayının taşkın alanından koruyan seddenin yapım tarihinin belirlenmesi, seddenin yapım tarihi ile taşınmazın mera olarak tahsisi arasında 20 yılı aşkın bir sürenin geçtiğinin tespiti halinde, taşınmazın mera olarak tespit edildiği 2007 tarihinden en az 20 yıl öncesine ait (1977-1987 yılları arası) iki ayrı zamanda çekilmiş yüksek çözünürlüklü hava fotoğraflarının Harita Genel Komutanlığı"ndan; fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftaların İl Kadastro Müdürlüğü"nden getirtilerek dosyaya eklenmesi, yeniden yapılacak keşifte yerel bilirkişi ve tanıkların taşınmaz başında dinlenilerek, taşınmazın imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, imar-ihyaya muhtaç ise davacının hangi tarihte taşınmazın imar ve ihyasına başladığı, ne şekilde sürdürdüğü ve hangi tarihte tamamladığı konularında beyanlarının alınması, beyanlar arasında çelişki olması durumunda yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmesi, daha önceki keşiflerde görev almayan bir uzman ziraat mühendisi bilirkişi aracılığıyla taşınmaz ve çevresinin toprak yapısı incelenerek gerekçeli, denetime açık, karşılaştırmalı rapor istenmesi, jeodezi ve fotogrametri uzmanı mühendisi bilirkişilerden hava fotoğraflarının çekildikleri tarihlere göre, dava konusu taşınmaz bölümlerinin kültür arazisi niteliğinde bulunup bulunmadığı, imar-ihyasının tamamlanıp tamamlanmadığı ve hangi nitelikte bulundukları konusunda tarafların ve Yargıtay’ın denetimine açık gerekçeli rapor alınması, keşfe götürülecek bir fotoğrafçı aracılığıyla taşınmaz ve çevresinin yakın plan ve panoramik fotoğrafları çektirilip Mahkeme Hakimi tarafından onaylandıktan sonra dosya arasına konulmasının sağlanması ve toplanacak delillerin sonucuna göre bir karar verilmesi" gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, çekişmeli 103 ada 3 parsel sayılı taşınmazın 19.06.2015 tarihli fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile belirtilen bölümünün mera tahsis kararının iptaline, davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde, bozma ilamının gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla, taraflar yararına oluşan usuli müktesep hakkın zedelenmemesi için, bozma ilamının gereklerinin tam olarak yerine getirilmesi ve o doğrultuda işlem yapılması zorunlu hale gelir. Bozma ilamında belirtildiği halde, çekişmeli taşınmazın hangi tarihte ve neden tescil harici bırakıldığı tespit edilmemiş, seddenin yapım tarihi ile çekişmeli taşınmazın mera olarak tahsis edildiği tarih arasında davacılar lehine zilyetlikle edinim koşullarının oluşup oluşmadığı belirlenmemiş, usulüne uygun hava fotoğrafı incelemesi yapılmamış, yöntemince yerel bilirkişi tespit edilerek yapılan keşiflerde dinlenilmemiş ve ziraat bilirkişi raporları arasında çelişki oluşmasına rağmen, bu çelişki giderilmeden hüküm kurulması cihetine gidilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayanılarak hüküm verilemez.
Hal böyle olunca, sağlıklı bir sonuca ulaşılabilmesi için, mahkemece öncelikle tarihleri açıkça yazılmak suretiyle çekişmeli taşınmazın mera olarak tahsis kararı olan 2007 yılından 15-20-25 yıl öncesine ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı Harita Genel Komutanlığından getirtilip dosya arasına konulmalı ve bundan sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile 3 ziraat, 3 jeolog, 1 jeodezi ve fotogrametri mühendisi ve 1 fen bilirkişisinden oluşturulacak bilirkişi kurulunun katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, yapılacak bu keşifte yerel bilirkişi ve tanıklar taşınmaz başında dinlenilmek suretiyle, taşınmazın öncesinin kime ait olduğu, kimden intikal ettiği ve ne şekilde kullanıldığı, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, edilmiş ise imar-ihyanın hangi tarihte başlayıp hangi tarihte bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanları arasındaki çelişki gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeye çalışılmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmazın toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmazın üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmaz imar-ihyaya konu edilmişse imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir ve komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş renkli fotoğraflarını içerir, önceki bilirkişi raporlarını irdeler ve çelişkiyi giderecek şekilde ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; 3 kişilik jeolog bilirkişi kurulundan, Aksu Çayı’nın yatak değiştirip değiştirmediğini, taşınmazın evveliyatının ve şimdiki niteliğinin dere yatağı olup olmadığını, dere yatağından kazanılıp kazanılmadığını, halen aktif dere yatağında kalıp kalmadığını, aktif dere yatağında kalmıyor ise derenin etkisi altında kalan yerlerden olup olmadığını, taşınmaza bitişik seddenin yapım tarihinden önce tarım arazisi niteliğinde olup olmadığını, yapım tarihinden önce davacı lehine zilyetlik koşullarının oluşup oluşmadığını açıklar mahiyette ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; hava fotoğrafları jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiye tevdi edilerek, hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde, taşınmaz bölümünün sınırlarını ve niteliğini, her bir hava fotoğrafında çekişmeli taşınmaz bölümünün ne şekilde göründüğünü, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile taşınmazda sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor düzenlemesi istenilmeli; fen bilirkişisine, keşfi takibe imkan verir, denetime elverişli rapor düzenlettirilmeli; bundan sonra toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek taşınmazın mera olarak tahsis edildiği 2007 yılına kadar 3402 sayılı Yasa"nın 14. ve 17. maddesinde öngörülen koşulların davacılar yararına gerçekleşip gerçekleşmediği kesin olarak belirlenmeli ve varılan sonuca göre karar verilmelidir. Mahkemece, bu hususlar göz ardı edilerek, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 17.02.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.