MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki eğitim ve öğretim giderlerinden kaynaklanan alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı,davalı ..."nun Maliye Bakanlığına bağlı olarak hesap uzmanı olarak görev yaparken yükümlü bulunduğu mecburi hizmeti tamamlamadan 16.07.2005 tarihinde istifa ettiğini, 657 Sayılı Yasanın 79/5 md gereğince mecburi hizmet dönemine karşılık gelen ve kendisine yapılan ödeme tutarının iki katı olan 57.146,00 TL kendisinden ve diğer davalı kefillerden talep edildiği halde ödenmediğini, bu nedenlerle 57.146,00TL"nin faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı ... davanın reddini dilemiş,diğer davalılar herhangi bir cevap vermemiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile 57.146,00 TL’nin 24.05.2007 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmiş;hüküm,davacı ve davalı ... tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dava, zorunlu hizmet karşılığı olan kurum alacağının tahsili istemine ilişkindir.
Eldeki davada, davalı ...’nun ... Hesap Uzmanları Kurulu’nda 14.07.1992 tarihinde hesap uzman yardımcısı olarak göreve başladığı, 06.08.2002 tarihinde 657 sayılı Yasa’nın 78.ve 79. maddeleri uyarınca yetiştirilmek üzere yurtdışına gönderildiği,09.09.2004 tarihinde eğitimini tamamlayarak görevine döndüğü, 17.06.2005 tarihinde mecburi hizmetini tamamlamadan istifa ettiği anlaşılmış, Mahkemece, davalı ..."un yurtdışında kaldığı dönem itibariyle mecburi hizmet kapsamında kendisine
ödenen 28.573,00 TL"nin 657 Sayılı Kanunun 79/5 md gereğince iki katına tekabül eden 57.146,00TL"nin davalılardan tasil edilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Türk hukukunda mecburi hizmet yükümlülüklerinin bir kısmı Anayasa’da bir kısmı ise kanunlarda düzenlenmiştir. Anayasa’nın 18. maddesinde zorla çalıştırma yasağı ile birlikte düzenleme değerlendirildiğinde; angarya yasağı, Anayasa Mahkemesi kararlarında; kişinin emeğinin karşılığını almada zorla çalıştırılması, bir maldan ya da kişinin çalışmasından karşılıksız yararlanma şeklinde tanımlanmıştır. (bkz. AYM, E; 2011/150, K:2013/30, KT:14.02.2013) Yurt dışına yapılan görevlendirme kapsamında çalışırken her ne kadar maaş almakta iseler de;yüklenme senedindeki şartların ihlali halinde bu çalışma karşılığı alınan maaş ödemelerinin geri verilmesi yönündeki düzenleme ile başlangıçta angarya yasağı söz konusu değilken, taahhüdün ihlali halinde yurtiçi maaşların geri verilmesi halinde ücret ödenmeksizin çalışmış olma durumunda olacağından yüklenme senedinde maaşların geri ödeneceği yönündeki düzenlemenin bu yönüyle de angarya yasağının ihlali olduğu kabul edilmelidir.
Tüm bu nedenlerle yüklenme senedindeki mecburi hizmet yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde çalışmanın karşılığı olan yurtiçi maaşların geri verileceğine dair senet hükmünün geçersiz olduğu kabul edilerek karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
2-Bozma sebebine göre davacının temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle hükmün davalı ... yararına BOZULMASINA, (2) numaralı bentte bozma sebebine davacının temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, 976,00 TL peşin alınan harcın istek halinde davalı ..."ya iadesine 6100 sayılı HMK"nin geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nin 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 07/10/2021 gününde oy birliğiyle karar verildi.