MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme bozmaya uyarak, ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.

K A R A R


Dava, davacının 01/05/1996-25/08/1999 tarihleri arasında davalı işyerinden eksik bildirilen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın reddine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/8. maddelerine göre Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır. Yasada yer alan 5 yıllık süre hak düşürücü olup mahkeme tarafından kendiliğinden nazara alınması gerektiği gibi davacının aynı işyerinde çalışmasını sürdürmesinin veya 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde tekrar aynı işyerine girerek çalışmasının, hak düşürücü sürenin işlemesine engel olmayacağı ve hak düşürücü sürenin, kesilmesi ve durmasının mümkün bulunmadığı hukuksal gerçeği de ortadadır.
İşverenin, çalıştırmış olduğu sigortalılara ait hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Kanun"un 79/1.maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği"nin dördüncü kısmında işverence verilecek belgeler düzenlenmiştir. Bunlar, aylık sigorta primleri bildirgesi (SSİYön.Madde16) , dört aylık sigorta primleri bordrosu (SSİYön. Madde 17), sigortalı hesap fişi (SSİY. Yön. Madde 18) vs.dir. Yönetmelikte sayılan bu belgelerden birisinin dahi verilmiş olması halinde artık Kanun"un 79/10 (eski 8) maddesinde yer alan hak düşürücü süreden söz edilemez. Yargıtay uygulamasında anılan maddenin yorumu geniş tutulmakta; eğer sayılan belgelerden birisi işveren tarafından verilmişse burada Kurumun işçinin çalışmasından haberdar olduğu ve artık hizmet tespiti davası için hak düşürücü sürenin varlığından söz edilemeyeceği kabul edilmektedir.
Maddede belirtildiği üzere yönetmelikle tespit edilen belgelerin (işe giriş bildirgesi) verilmesi durumunda hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi çalışmaların sigorta müfettiş raporu ile saptanması durumunda da hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemeyeceği açıktır. Bir sigortalının askere gitmeden önce çalıştığı iş yerine askerliğe müteakip girmesi durumunda hizmet akdi mecburi hizmet nedeniyle kesilmiş olduğundan artık hak düşürücü sürenin oluştuğundan bahsedilemez. Davacıya ödenen ücretten sigorta primi kesilen hallerde, davacının iş ve sosyal sigorta mevzuatının öngördüğü sigorta hak ve yükümlülüklerini yerine getirmesi nedeniyle Kurumun Yasa"dan kaynaklanan denetim ve inceleme görevini yapmaması karşısında hak düşürücü sürenin işlemeyeceği kabul edilmelidir.
Davacının sigortalı çalışmalarının Kuruma kısmen bildirildiği hallerde, eksik bildirimlere yönelik olarak açılan davada hak düşürücü süre işlemeyecektir. (Hukuk Genel Kurulunun 23.06.2004 gün ve 2004/21-369 E, 2004/371 K. sayılı kararı )
Ayrıca çalışmanın blok çalışma niteliğinde olması yani kesintisiz devam etmesi halinde hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi, mevsimlik çalışmanın bulunması ve bu çalışmanın yıllar itibariyle kesintisiz sürdüğünün kabulü halinde de çalışılmayan dönemde hizmet akdi askıda olduğundan hükme esas alınan 5 yıllık hak düşürücü sürenin başlangıcı olarak, mevsimlik çalışmanın sona erdiği yılın sonu esas alınması gerekir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, işyerinin tuğla fabrikası olup, davacının ateşci olarak çalıştığının iddia edildiği, davacı adına 01/05/1996, 01/10/1997, 10/01/1998 ve 10/06/1998 tarihli ve imzalı işe giriş bildirgelerinin davalı işveren tarafından Kuruma verildiği, 01/05/1996-25/08/1999 tarihleri arası kısmi bildirim yapıldığı, davalı tanıklarının, işyerinde sezonluk çalışma olduğunu ve davacınında sezonluk çalıştığını beyan ettikleri, davacı tanıklarının ise davacının kesintisiz çalıştığını beyan ettikleri , Mahkemece, davacının mevsimlik olarak çalışmış olduğu kabul edilerek, mevsimlik çalışmanın sona erdiği 1999 yılının sonundan itibaren iş bu dava açılmamış olduğu tespit edilerek davacının tespit talebinin hak düşürücü süreye uğradığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davacının davalı işyerinde geçen bir kısım çalışmaları Kuruma bildirilmiş olup, davacı eksik bildirilen hizmetlerinin tespiti talep etmekte olduğundan hak düşürücü süre söz konusu değildir. Dinlenen tanık beyanları ve tüm dosya kapsamından tuğla fabrikası olan davalı işyerinde davacının sezon döneminde kesintisiz çalıştığı sabittir. Sezon dışındaki dönemde de bazı işçilerin çalışmaya devam ettiği anlaşılmakta olup uyuşmazlık davacının bu dönemde de çalışması bulunup bulunmadığına ilişkindir.
Yapılacak iş, öncelikle tuğla fabrikası olan davalı işyerinde yılın hangi aylarında üretime ara verildiğini ve bir kısım işçilerin çalışmaya mevsimlik olarak son verdiği ayları ortaya koymak amacıyla resen seçilecek bordro tanıklarını dinlemek ve sezon tarihlerini tartışmasız tespit etmek, davacının tüm yıl boyunca çalışıp çalışmadığını yönündeki tereddütü gidermek, sadece sezon dönemlerinde mevsimlik olarak çalıştığının anlaşılması halinde , davacının 01/05/1996-25/08/1999 tarihleri arasında sezon dönemlerinde kesintisiz çalıştığı sabit olduğundan sezon dönemlerindeki eksik bildirilen çalışmasını tespit etmek, aksi halde davacının yıl içinde hangi tarihlerde çalışmaya ara verdiği, sezon haricindeki dönemde kısmi yada tam süreli çalışması olup olmadığı belirlenip sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine 30/04/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.