MAHKEMESİ : Manisa 2. İş Mahkemesi
TARİHİ : 12/02/2013
NUMARASI : 2010/24-2013/70

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R

1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının 01.01.2000 – 14.11.2007 tarihleri arasında davalı işverenler murisinin, 15.11.2007 – 13.12.2009 tarihleri arasında da davalı işverenlere ait iş yerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, 05.05.2006 tarihine kadar olan sürelerdeki çalışmalar yönünden hak düşümü süresinin gerçekleştiği, davacının 06.05.2006 - 07.03.2008 tarihleri arasında asgari ücretle çalıştığının tespitine karar verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile yanlış değerlendirme sonucu gidilmiştir.
Uyuşmazlık; davada bir kısım çalışmalar yönünden hak düşürücü sürenin gerçekleşip gerçekleşmediği ve hüküm altına alınan şekilde çalışmaların ispatlanıp ispatlanmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bildirimsiz geçen çalışmaların tespitine ilişkin dava koşulları 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 79/10. maddesinde tanımlanmıştır. Bunlar; 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılma, yönetmelikte tespit edilen belgelerinin Kuruma verilmemiş ya da çalışmaların Kurumca saptanamamış olması ile anılan davanın hak düşürücü süre içerisinde açılmış olması şeklinde sıralanabilir.
Sigortalı, bildirimsiz kalan çalışmalarının tespitini hak düşürücü sürenin işlemeye başladığı, hizmetin geçtiği yılın sonundan itibaren beş yıl (20.06.1987 tarihinde on yıla çıkarılmıştı. Ancak 01.06.1994 tarihinde tekrar beş yıla indirildi.) içerisinde isteyebilir. Hak düşürücü süre, bildirimsiz kalan çalışmalar yönünden öngörülmüştür.
İşverenin, sigortalılara ilişkin hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Kanunun 79/1.maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde, işverence Kuruma verilecek belgeler; işe giriş bildirgesi, aylık sigorta primleri bildirgesi, dönem bordrosu vd. şeklinde sıralanmıştır. Bu belgelerden birisinin dahi Kuruma verilmiş olması veya Kurumca, fiilen ya da kayden sigortalı çalışma olgusunun tespiti halinde hak düşürücü süreden söz edilemeyecektir.
Kesintili çalışmanın varlığı halinde ise, kesintinin öncesi ve sonrasında oluşacak her çalışma devresi için dava koşullarının varlığı yukarıda belirtilen olgular dikkate alınarak belirlenecektir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davalı işyerinin otopark olduğu ve davacının bekçi olarak çalıştığı, davacılar murisi A. A. adına tescilli .. sicil numaralı işyerinin 05.07.2007 – 30.11.2007 tarihleri arasında, davalı işverenler adına tescilli .. sicil numaralı işyerinin 15.02.2008 tarihinden itibaren 506 sayılı Kanun kapsamında olduğu, ihtilaflı dönemde 07.03.2008 – 13.01.2009 tarihleri arasında 1090950 sicil numaralı işyerinden kısmi şekilde, 27.04.2006 – 05.05.2006 tarihleri arasında da dava dışı .. sicil numaralı işyerinden davacı adına çalışmanın bildirildiği, Manisa İl Emniyet Müdürlüğüne yazılan müzekkereye verilen cevapta; “01.01.2000 ile 08.01.2005 tarihleri arasında araç men tutanaklarının arşivde bekleme sürelerinin dolması nedeniyle imha edildiği, 08.01.2005 tarihinden 30.12.2008 tarihine kadar 81 araca ait men tutanağı ve teslim edilen park görevlisi kısmında H.. V..r, H V. ve H. V. isimli şahıslara teslim edildiğine ilişkin tutanakların olduğu, ancak otoparkta çalışan şahıslara ait kimlik bilgileri ve tatbik imzalarının bulunmadığının” belirtildiği anlaşılmıştır.
Somut olayda; tanık beyanlarının çelişkili olduğu, buna rağmen çelişkinin giderilmediği, tanık beyanlarından, davacının davalı işyerindeki çalışmalarına bir süre ara verdiğinin sabit olduğu, Mahkemece davacının davalı işyerindeki çalışmalarından, davadışı 103806 sicil numaralı işyerindeki çalışmalarının başladığı 27.04.2006 tarihinden önceki çalışmaları ile ilgili hak düşümü süresinin geçtiği belirtilerek bu dönem yönünden red kararı verildiği, davacının hüküm altına alınan çalışmalarından murisin ölümünden önceki çalışmaların da, murisin ölümünden sonra davalı işverenler adına tescil edilen 1090950 sicil numaralı işyerinde geçmiş gibi hüküm altına alındığı görülmüştür.
Davacının dava dışı 103806 sicil numaralı işyerinden bildirilen 27.04.2006 – 05.05.2006 tarihleri arasındaki çalışmalarının, davacının çalışmasını kesintiye uğrattığı, bu nedenle bu tarihten önceki çalışmalar yönünden hak düşümü süresinin geçtiği Mahkemece kabul edilerek bu dönem yönünden red kararı verilmiş ise de, 2006 yılına kadar olan çalışmalar yönünden hak düşümü süresinin 01.01.2007 tarihinde başlaması ve 31.12.2011 tarihinde tamamlanması karşısında 27.04.2006 tarihine kadar kesintisiz devam eden çalışmalar yönünden 14.01.2010 tarihinde dava açılmış olması nedeniyle hak düşürücü süre sözkonusu olamaz. Ancak tanık beyanlarında davacının çalışmasının kesintiye uğradığı belirtildiğinden, belirtilen bu başka işyerinde geçen kısa süreli çalışma dışında kesintiye uğrayıp uğramadığının araştırılması, var ise ne zaman olduğunun tespit edilmesi, kesintinin olduğu yılı takip eden yılın başından itibaren hak düşümü süresinin dolup dolmadığının belirlenmesi gerekmektedir.
Yapılacak iş; kapsamlı araştırma yapılmak suretiyle, ihtilaf konusu dönemdeki çevre sakinleri, civar yerleşim yerlerinde uzun yıllar oturan komşu ya da yakın yerlerde kayıtlara geçmiş çalışanlar ile davacının bu çalışmalarını bilebilecek durumda olan mahalle muhtarı veya azaları re"sen tespit edip tanık sıfatıyla beyanlarına başvurmak, davacının çalışmalarını ve çalışmalarının kesintiye uğradığı tarihi net olarak belirlemek, hak düşümü süresinin çalışmanın kesintiye uğradığı yılı takip eden yılın başından itibaren hesaplanması gerektiğini gözönünde tutarak, davacının çalışmalarının hangi tarihte kesintiye uğrağını tespit ederek hak düşürücü sürenin geçip geçmediğini belirlemek, mevcut araç men tutanaklarından davacının çalışmalarının en geç 08.01.2005 tarihinde başlaması gerektiği, işyerlerinin vergi kaydının başladığı tarih, kanun kapsamına alındığı tarih, murisin ölüm tarihi ve davalı işverenlerin işyerini devraldıkları tarihi gözönünde tutarak her bir işyerinde geçen çalışmayı ayrı ayrı tespit etmek, bildirilen süreyi dışlamak ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya ve davalılardan D. A."a Velayeten Annesi N. A., N.. A.. ve N.. A.."a iadesine 22/04/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.

.
.