MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki menfi tespit davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı; hakkında sözleşmesiz olarak elektrik kullanımı nedeniyle kaçak elektrik tutanağı düzenlendiğini, kaçak elektrik kullanmadığını ve davalıya borçlu olmadığını ileri sürerek, tahakkuk ettirilen 11.200,00 TL borç nedeniyle davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı; davanın reddini istemiştir.
Mahkemece davanın kısmen kabulüne, davacı hakkında 01/09/2006 tarihinde yapılan kontrolde 4237414 nolu elektrik tesisatından kaçak elektrik kullandığı yönünde tutulan tutanak nedeniyle, bu tutanakta belirtilen 11.200,00 TL"lik borcun 10.710,08 TL lik kısmından dolayı davacının davalı şirkete borçlu olmadığının tespitine, davacı tarafın fazlaya ilişkin talebinin reddine, dair verilen kararın davalı tarafça temyizi üzerine Dairemizin 22.01.2014 tarihli ve 2013/16353 E., 2014/726 K. sayılı ilamı ile; ""..Somut olayda, davacının 4237414 tesisat nolu kayıtsız sayaçtan elektrik kullandığının tespiti üzerine davalı kurum tarafından davacı hakkında 01.09.2006 tarihinde Kaçak Elektrik Tespit Tutanağı düzenlendiği ve bu tutanağa istinaden 01.09.2005-01.09.2006 tarihleri arasındaki dönem için toplam 11.410,38 TL borç tahakkuku yapıldığı anlaşılmaktadır. Yargılama sırasında düzenlenen 13.03.2009 tarihli Bilirkişi Kök Raporu ve 05.02.2011 tarihli Ek Raporu ile mahkemece hükme esas alınan 28.12.2012 tarihli Bilirkişi Kurulu Raporlarındaki hesaplamaların Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğine uygun olarak yapılmadığı, raporlar arasında çelişkiler bulunduğu ve mahkemece raporlar arasındaki çelişkiler giderilmeden hüküm kurulduğu anlaşılmaktadır. Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 13/1. maddesine göre, yasal şekilde tesis edilmiş sayaçtan geçirilmeden mevzuata aykırı bir şekilde elektrik enerjisi tüketilmesi kaçak elektrik kullanımı sayılır. Hal böyle olunca, davacının eyleminin yönetmelik kapsamında kaçak elektrik kullanımı olarak değerlendirilip, kaçak kullanım tarih aralığında yürürlükte bulunan tarife
uyarınca kaçak kullanım miktarının ve bedelinin tespiti amacıyla, alanında uzman bilirkişiden raporlar arasındaki çelişkiyi de giderecek şekilde, denetime elverişli bilirkişi raporu alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, anılan yön gözetilmeden istemin kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir." gerekçesiyle bozulmuştur.
Mahkemece bozma ilamına uyulmak suretiyle yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne, davacının davalıya 11.198,93 TL borçlu olmadığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine, karar verilmiş, hüküm süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmiştir.
1) Dava, kaçak elektrik bedelinden dolayı borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece her ne kadar bozmaya uyma kararı verilmiş ise de bozmaya gerekleri yerine getirilmemiştir. Şöyle ki;
Kural olarak bozma kararına uyan mahkeme, artık bozma kararı gereğince işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır. Çünkü, mahkemenin bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli müktesep(kazanılmış) hak doğmuştur. Bu kazanılmış hak yeni bir hükümle ortadan kaldırılamaz.
Bozulan bir hükmün, bozma sebepleri dışında kalan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uyan mahkeme, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olması nedeniyle; kesinleşen kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Zira, kesinleşmiş olan kısımlar, lehine olan taraf yararına bir usuli müktesep hak teşkil eder.
Somut olayda; mahkemece uyma kararı verilen Dairemizin 22.01.2014 tarihli ve 2013/16353 E., 2014/726 K. sayılı ilamı ile; davacının eyleminin kaçak elektrik kullanımı olduğu kabul edilerek, alanında uzman bilirkişiden raporlar arasındaki çelişkiyi de giderecek şekilde denetime açık rapor alınıp sonuca göre karar verilmesi gerektiği açıkça belirtilmiştir.
Ne var ki mahkemece; bozma ilamına uyulma kararı verilmiş ise de, davalı lehine oluşan usuli müktesep hakka aykırı olarak davacının kaçak kullanımı olmadığı tespit edilmiştir. Bu şekilde; Dairemizin bozma ilamının gereği yerine getirilmeden, yanılgılı değerlendirme ile hüküm kurulması doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
O halde mahkemece; kaçak kullanım tarihinde yürürlükte bulunan tarife uyarınca kaçak kullanım miktarının tespiti amacıyla, önceki bilirkişi dışında oluşturulacak konusunda uzman üç kişilik bilirkişi heyetinden denetime elverişli yeni bir bilirkişi raporu alınarak, davalı kurumun davacı taraftan isteyebileceği gerçek alacak miktarının duraksamasız belirlenmesi ve hasıl olacak sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken, yetersiz ve denetime açık olmayan bilirkişi raporu benimsenerek ve Dairemizin bozma ilamının gereği yerine getirilmeden, yanılgılı değerlendirme ile hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
2) Dairemizin bozma ilamı öncesinde mahkemece davacının 10.710,08 TL borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş, bu karar davalı tarafça temyiz edilmiş, bozma ilamına mahkeme uyduktan sonra yeni kararında ise davacının 11.198,93 TL borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir. İlk kararı sadece davalı temyiz etmişken ikinci verilen kararda ilk karardaki 10.710,08 TL"yi de aşacak şekilde yeni hüküm kurulması yargılama ve temyizin temel ilkelerinden olan usuli kazanılmış hak kuralının çiğnenmesi mahiyetindedir.
04.02.1959 tarih 13/5 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararında vurgulandığı üzere bozma kararına mahkemece uyulmuş olması taraflardan biri lehine usuli kazanılmış hak meydana getirir. Bu hakkı ne mahkeme ne de temyiz mahkemesi halele uğratabilir. Çünkü, müktesep hakkın tanınması kamu düzeni düşüncesiyle kabul edilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyulmasına karar verildiğine göre bozma ilamında gösterildiği şekilde işlem yapılarak sonucu dairesinde hüküm kurulmalıdır.
Belirtilmelidir ki; bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlanan bu olgu mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirmektedir (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Y.İ.B.K.).
Mahkemece, usuli kazanılmış hak kuralı bir yana bırakılarak temyiz eden davalı aleyhine olacak şekilde daha önce hükmedilen 10.710,08 TL"yi aşan şekilde davacının 11.198,93 TL borçlu olmadığının tespitine şeklinde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci ve ikinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK"nun 428. maddesi gereğince davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nun 440. maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 13/12/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.