MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


1. Taraflar arasındaki “alacak” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Van 4. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen mahkemenin görevsizliğine ilişkin karar davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 1. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, Mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir.
2. Direnme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi:
4. Davacı vekili dava dilekçesinde; Van İli Merkez İlçe Şerefiye Mahallesinde bulunan ve kayyım tarafından idare edilen 65 ada 27 ve 28 parsel sayılı taşınmazların toplam 1410 m2"lik kısmının davalı tarafından haksız kullanılması nedeniyle Defterdarlık Kayyım Bürosu Başkanlığınca 10.09.2010 ile 15.08.2011 tarihleri arasındaki kullanım bedeli olarak tespit ve takdir edilen toplam 11.754,84TL ecrimisil bedelinin ödenmesi için davalıya bildirimde bulunulduğunu, davalı tarafından ödeme yapılmadığını ileri sürerek dava ve fazlaya ilişkin talep hakları saklı kalmak üzere 11.754,84TL ecrimisil alacağının 15.08.2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabı:
5. Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkilinin davaya konu taşınmazı ihale neticesinde davalı idare ile aralarında yapmış oldukları 11.09.2009 tarihli kira sözleşmesine dayalı olarak ve devam eden iki yıl da aynı şekilde ihaleleri devralması nedeniyle kullanmaya devam ettiğini, taşınmazı haksız işgal etmediğini, ayrıca fahiş ceza öngörülmesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemenin Birinci Kararı:
6. Van 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.11.2013 tarihli ve 2012/594 E., 2013/581 K. sayılı kararı ile; davacı tarafından haksız işgal nedeni ile ecrimisil talebinde bulunulmuş ise de, Milli Emlak Müdürlüğünden gelen 26.09.2012 tarihli belgede ecrimisil talep edilen dönemde taşınmazın davalıya kiralandığının belirtildiği, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)"nun 4. maddesi gereğince kiralanan taşınmazların, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu"na göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dahil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davalara bakmakta görevli mahkemenin sulh hukuk mahkemesi olduğu gerekçesiyle mahkemenin görevsizliğine, karar kesinleştiğinde ve talep hâlinde dosyanın yetkili ve görevli Van Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Özel Dairenin Birinci Bozma Kararı:
7. Van 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz isteminde bulunmuştur.
8. Yargıtay 1. Hukuk Dairesince 06.11.2014 tarihli ve 2014/14198 E., 2014/17012 K. sayılı kararı ile; “…Dosya içeriği ve toplanan delillerden, davacı kayyımın, dava konusu 65 ada 27 ve 28 parsel sayılı taşınmazların haklı ve geçerli bir neden olmaksızın davalı tarafından otopark olarak kullanıldığını ileri sürerek eldeki davayı açtığı ancak gerek dava açılırken ve gerekse yargılama sırasından hiç harç yatırılmadığı anlaşılmaktadır.
Somut olayda kayyım, Hazineyi temsilen hareket etmemekte, kayyımlık görevi gereği gaip kişinin anılan taşınmazdaki hak ve menfaatlerini korumak için tasarrufta bulunmakta olup; harçtan muaf olduğunu söyleyebilmek mümkün değildir.
Hemen belirtilmelidir ki, harca tabi nitelik taşıyan bir davanın açıldığının kabul edilebilmesi için başvurma harcı ve peşin harcın alınması gerekeceği, harç ikmali sağlanmaksızın davanın devamına ve yargılamanın sürdürülmesine 492 sayılı Harçlar Kanunu"nun 30. ve 32. madde hükümleri uyarınca olanak bulunmadığı tartışmasızdır.
Hal böyle olunca, dava açılırken yatırılması gereken harcın davacı kayyımdan tahsil edilmesi, bu gereklilik yerine getirildiği takdirde davaya devam edilmesi gerekirken, anılan husus gözardı edilerek işin esası bakımından hüküm kurulması doğru değildir…" gerekçesiyle hükmün bozulmasına, bozma nedenine göre diğer hususların incelenmesine şimdilik yer olmadığına karar verilmiştir.
Mahkemenin İkinci Kararı:
9. Van 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 26.02.2015 tarihli ve 2014/306 E., 2015/122 K. sayılı kararı ile bozma kararına uyularak yapılan yargılama neticesinde; önceki gerekçelere ek olarak bir an için ecrimisil talep edilen dönemde kira ilişkisinin olmadığı kabul edilse dahi, taraflar arasında yapılan kira sözleşmesinin bir yıl olduğu ve 05.10.2010 tarihinde bir yıllık sürenin dolduğu, bununla birlikte 15.06.2011 tarihine kadar davalı tarafından taşınmazın kullanılmaya devam olunduğu, Türk Borçlar Kanunu"nun 327. maddesine göre taraflar arasında açık bir anlaşma olmaksızın kira ilişkisinin sürdürülmesi hâlinde kira sözleşmesinin belirsiz süreli kira sözleşmesine dönüşeceği, bu hâliyle de uyuşmazlığa bakmaya görevli mahkemenin yine sulh hukuk mahkemeleri olduğu gerekçesiyle mahkemenin görevsizliğine, karar kesinleştiğinde talep hâlinde dosyanın yetkili ve görevli Van Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Özel Dairenin İkinci Bozma Kararı:
10. Van 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz isteminde bulunmuştur.
11. Yargıtay 1. Hukuk Dairesince 06.10.2015 tarihli ve 2015/10568 E., 2015/11514 K. sayılı kararı ile; “…Dava, mülkiyet hakkına dayalı ecrimisil isteğine ilişkindir.
Mahkemece, kira ilişkisinden söz edilmek ve davanın sulh hukuk mahkemesinde görülmesi gerektiği belirtilmek suretiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
Ne var ki, eldeki dava, davalının çekişme konusu taşınmazı fuzulen işgal ettiğinden bahisle açıldığına göre; anılan isteğin 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümlerinden kaynaklandığı ve uyuşmazlığın çözümünün 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 2/1. maddesi uyarınca asliye hukuk mahkemesinin görevinde bulunduğu kuşkusuzdur.
Hâl böyle olunca, işin esasının incelenmesi, taraflar arasında hukuken geçerli bir kira ilişkisinin varlığının saptanması halinde davanın reddedilmesi, aksi halde ecrimisil yönünden bir karar verilmesi gerekirken, yazılı biçimde hüküm kurulması doğru değildir…" gerekçesiyle hükmün oyçokluğuyla bozulmasına karar verilmiştir.

Direnme Kararı:
12. Van 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 02.02.2016 tarihli ve 2015/966 E., 2016/115 K. sayılı kararı ile; önceki gerekçelerle direnme kararı verilmiştir.
Direnme Kararının Temyizi:
13. Direnme kararı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gönderme Kararı :
14. Direnme kararı öncelikle Yargıtay 8. Hukuk Dairesi tarafından incelenerek, 12.11.2020 tarihli ve 2018/6882 E., 2020/7109 K. sayılı kararı ile "Taraflar arasındaki ecrimisil davası sonucu mahkemece görevsizliğe ilişkin verilen hükmün Yargıtay 1. Hukuk Dairesince bozulması üzerine; Yerel Mahkemece verilen direnme kararına ilişkin dava dosyası 02.12.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6763 sayılı Kanun"un 45.maddesi, 6100 sayılı HMK"ye eklenen Geçici 4/1. maddesi ile Yargıtay Başkanlar Kurulunun 09/02/2018 tarih ve 2018/1 sayılı Kararı ile 21.02.2018 tarihli ve 30339 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanarak 01.03.2018 tarihinde yürürlüğe giren Yargıtayın Ceza ve Hukuk Dairelerine ilişkin iş bölümü uyarınca Dairemize gönderilmiş olmakla, dosya incelendi, gereği düşünüldü:
Yargıtay 1. Hukuk Dairesince verilen 06.10.2015 tarihli ve 2015/10568 Esas, 2015/11514 Karar sayılı bozma ilamı usul ve yasaya uygun bulunmuş olup, Mahkemece verilen direnme kararının yerinde olmadığı anlaşıldığından, temyiz incelemesi yapılmak üzere dosyanın 6763 sayılı Kanun"un 43. maddesi ile değişik 6100 sayılı HMK"nin 373.maddesinin 5.fıkrası uyarınca yetkili ve görevli Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"na gönderilmesine" karar verilmiştir.

II. UYUŞMAZLIK
15. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; dava dilekçesi dikkate alındığında, davanın mülkiyet hakkına dayalı olarak ecrimisil istemine mi, yoksa kira ilişkisinden kaynaklanan kira alacağının tahsili istemine mi ilişkin olduğu, buradan varılacak sonuca göre görevli mahkemenin sulh hukuk mahkemesi mi yoksa asliye hukuk mahkemesi mi olduğu noktasında toplanmaktadır.

III. ÖN SORUN
16. Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında; 24.11.2016 tarihli ve 6763 sayılı Kanun"un 45. maddesi ile HMK"ya eklenen geçici 4. maddesi nazara alığında, yerel mahkemenin direnme kararının öncelikle Yargıtay 8. Hukuk Dairesi tarafından incelenmesinin yerinde olup olmadığı, buradan varılacak sonuca göre dosyanın incelenmek üzere kararına direnilen Yargıtay 1. Hukuk Dairesine gönderilmesinin gerekip gerekmediği hususu ön sorun olarak tartışılmış ve değerlendirilmiştir.

IV. GEREKÇE
17. 31.03.2011 tarihli ve 6217 sayılı Kanun"un 30. maddesi ile 6100 sayılı HMK"ya eklenen geçici 3. madde gereğince uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK)"nun 429. maddesinde herhangi bir istisna getirilmeden, direnme kararının temyiz edilmesi hâlinde temyiz incelemesinin Hukuk Genel Kurulunca yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
18. Bununla birlikte, 02.12.2016 tarihli ve 29906 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanarak yürürlüğe giren 24.11.2016 tarihli ve 6763 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 45. maddesi ile HMK"ya eklenen geçici 4. madde ile;
"(1) Bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama tarihinden önce verilen kararlarla ilgili Yargıtay hukuk daireleri tarafından verilen bozma kararları üzerine mahkemelerce verilen direnme kararları, kararına direnilen daireye gönderilir.
(2) Bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Yargıtay Hukuk Genel Kurulunda bulunan dosyalar, kararına direnilen daireye gönderilir.
(3) Bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Yargıtay Hukuk Genel Kurulunda bulunan ve 30/1/1950 tarihli ve 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun geçici 2 nci maddesi uyarınca ilgili daire tarafından incelenen dosyalar, kararına direnilen daireye yeniden gönderilmez.
(4) Daire, mümkün olan en kısa sürede direnme kararını inceler ve yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderir" yönünde düzenleme getirilmiştir.
19. Anılan düzenleme ile direnme kararlarının doğrudan Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesi uygulamasından vazgeçilerek, bunun yerine direnme kararlarının öncelikle kararına direnilen daire tarafından incelenmesi usulü benimsenmiştir. Bu surette Daire, direnme kararını yerinde gördüğü takdirde kendi kararını düzeltebilecek, aksi takdirde dosyayı Hukuk Genel Kuruluna gönderecektir.
20. Somut olaya gelince, yerel mahkemece verilen 26.02.2015 tarihli ve 2014/306 E., 2015/122 K. sayılı mahkemenin görevsizliğine ilişkin kararın, Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 06.10.2015 tarihli ve 2015/10568 E., 2015/11514 K. sayılı kararı ile bozulması üzerine yerel mahkemece direnme kararı verildiği, direnme kararının davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, direnme kararının öncelikle Yargıtay 8. Hukuk Dairesi tarafından incelenerek, 12.11.2020 tarihli ve 2018/6882 E., 2020/7109 K. sayılı kararı ile, dosyanın temyiz incelemesi için Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
21. Direnme kararını öncelikle inceleyen Özel Dairenin gönderme kararında da ifade edildiği üzere; 21.02.2018 tarihli ve 30339 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanarak 01.03.2018 tarihinde yürürlüğe giren Yargıtay Başkanlar Kurulunun 09.02.2018 tarihli ve 2018/1 sayılı kararı ile " Taşınmaz mallara ilişkin, tapu kaydına ve mülkiyet hakkına dayalı el atmanın önlenmesi, yıkım (kal) istemli davalar ile haksız işgal tazminatı (ecrimisil) istemli davalar sonucu verilen hüküm ve kararlar" ın temyiz incelemesinin Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin görevine girdiğine ilişkin karar verilmiştir. Ne var ki, Yargıtay Başkanlar Kurulunun anılan kararının "B- Ortak Hükümler" başlığı altında "Yeni işbölümü ile dairesi değiştirilen dava dosyaları mevcut halleri ile ilgili daireye gönderilir. Karar düzeltme taleplerinin incelenmesi de bu daireler tarafından yapılır" düzenlemesine yer verildiği hâlde, direnme kararlarının temyizine ilişkin olarak 02.12.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6763 sayılı Kanun"un 45. maddesi ile HMK"ya eklenen geçici 4. maddesi uyarınca öncelikle inceleme yapacak olan dairenin de ilgili daire olduğuna dair düzenleme yapılmadığı görülmektedir.
22. Bu durumda, Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin bozma kararına karşı yerel mahkemece verilen direnme kararının Yargıtay 8. Hukuk Dairesi tarafından Yargıtay Başkanlar Kurulunun 09.02.2018 tarihli ve 2018/1 sayılı kararı ve 02.12.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6763 sayılı Kanun"un 45. maddesi ile eklenen HMK"nın geçici 4. maddesi uyarınca incelenmesine ve Hukuk Genel Kurul Kuruluna gönderilmesine olanak bulunmamaktadır.
23. O hâlde, yukarıda sözü edilen yasal düzenlemeler dikkate alınarak, Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 12.11.2020 tarihli ve 2018/6882 E., 2020/7109 K. sayılı gönderme kararının kaldırılarak, yerel mahkemece verilen direnme kararının yerinde olup olmadığı ile ilgili bir karar verilmek üzere dosyanın bozma kararını veren Yargıtay 1. Hukuk Dairesine gönderilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

V. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 12.11.2020 tarihli ve 2018/6882 E., 2020/7109 K. sayılı gönderme kararının KALDIRILMASINA, yerel mahkemece verilen direnme kararının yerinde olup olmadığı ile ilgili bir karar verilmek üzere dosyanın bozma kararını veren YARGITAY 1. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, 23.03.2021 tarihinde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.