MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


TÜRK MİLLETİ ADINA

Davacı, davalılardan işverenlere ait iş yerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.

K A R A R

Dava, davacının davalı... Seyahat Tur. San. ve Tic. Ltd. Şirketi’nde (eski unvanları ... Akü Tic. ve San. AŞ ile Lüks ..... Seyahat Tur. San. Tic. Ltd. Şti olan) 1989 yılından 2004 Eylül ayına kadar geçen ve davalı Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacı adına ... Seyahat Tur. San. Ve Tic. Ltd. Şti adına tescilli ... sicil numaralı işyerinden 1998/2, 3; 1999/1,2 ve 3.dönemlerde otuz günün altında olacak şekilde bildirim yapıldığı, davalı .... ve San. AŞ’nin 01.07.1988 tarihinde ticaret siciline tescil edildiği, 02.07.1997 tarihinde nevi ve unvan değiştirerek ... Seyahat Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti olarak tescil edildiği, aynı şirketin 13.07.1998 tarihinde unvan değiştirdiği ve.... Seyahat Tur. San. Tic. Ltd. Şti. olarak tadilinin yapıldığı, davalı şirketlerin yetkilis..."nin 07.04.2006 tarihli duruşmada 1991 yılı sonunda .... ile ortak olarak... Seyahat şirketini kurduklarını, 1994 yılına kadar çalıştıklarını, sonra ayrıldıklarını, 1996 yılı sonuna kadar ... Tur şirketi olarak çalışmalarının sürdüğünü, bu şirketlerin hepsinin ayrı tüzel kişilikleri olduğunu, 2000 yılı sonuna kadar.... Seyahat olarak çalışmalarının sürdüğünü, 2001 yılından itibaren ... Turizm olarak faaliyetlerinin devam ettiğini beyan ettiği, ....Seyahat Tur. Tic. Ltd. Şti."nin 03.10.1980 tarihinde ticaret siciline tescil edildiği ve halen faal olduğu,...Class ... Seyahat Tur. Tic. Ltd. Şti.’nin 23.11.1994 tarihinde kurulduğu, unvanının 06.11.1995 tarihinde... Tur. Seyahat Ltd. Şti. olarak değiştiği, ticaret sicili kayıtlarına göre....’nin bu iki şirketin ortağı olmadığı, 27.12.2001 tarihli kira sözleşmesi ile davalı şirketin 17 aracını....e Tic. Ltd. Şti"ne kiraya verdiği ve faaliyetini durdurduğu, 23.09.2004 tarihli ihtarname ile davalı şirketin söz konusu kira sözleşmesini feshetiğini ve faaliyetine devam ettiğini belirttiği, davacının 06.03.1989 tarihinde kahvecilik işinden vergi mükellefiyetinin bulunması sebebi ile ... sigortalısı olarak tescil edildiği, dosya içindeki eksteden prim borcunun olduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda, Dairemiz 24.10.2013 tarih, 2013/13863 E, 2013/19249 K sayılı bozma ilamı sonrasında dinlenen tanıkların ifadeleri, Van belediyesine otagarda çalışan biletçilerin çalışma usulüne ilişkin yazılan yazıya verilen cevap ile dosyada mevcut tanık beyanları bir arada değerlendirildiğinde davacıya ödenen % 5’lik bilet payının ücret niteliğinde bir ödeme olduğu ve taraflar arasında hizmet akdi ilişkisinin bulunduğu anlaşılmakla komisyon karşılığı çalışıldığından bahisle davanın reddine karar verilmesi isabetsiz olmuştur.
Yapılacak iş, beyanı alınan tanıkların işverenlerin unvanlarını da gösteren hizmet cetvellerini davalı Kurumdan istemek, taraflar arasındaki ilişkinin hizmet akdi olduğu göz önüne alınarak, davalı şirket yetkilisinin beyanı, davacının isticvabı, tanık beyanları ile tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirilerek sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA 06/05/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.