Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2021/16367 Esas 2022/2930 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü:
K A R A R
Hükmüne uyulan bozma ilamında özetle; davacı tarafın ibranamenin imzalandığı tarihte baskı altında ve zorda olduğunu ileri sürmüş olmasına göre, gabinin(aşırı yararlanma) subjektif unsuru olan bu hususun araştırılması buna ilişkin taraf delillerinin toplanması, bu araştırma sonucunda baskı altında ve zorda kalarak ibranamelerin imzalanıp imzalanmadığının saptanması gerekirken, eksik incelemeyle ve yetersiz gerekçe ile kabule dair yazılı şekilde karar verilmesinin yerinde olmadığına değinilmiştir.
Bozmaya uyularak yapılan yarılama sonucunda, ibraname günü hesaplanan bakiye borcun, hesaplanan borcun %50 'sinden fazla olduğu ve icra baskısı nedeiyle imzalanan ibranamenin BK'nın 28. maddesine göre geçersiz olduğu, dolayısıyla gabin yönünden objektif unsurun gerçekleştiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; karar davalı vekilince temyiz edilmiştir.
“6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 28. (818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 21.) maddesinde aşırı yararlanma (gabin) düzenlenmiş olup, maddenin 1. fıkrasında "bir sözleşmede karşılıklı edimler arasında açık bir oransızlık varsa, bu oransızlık, zarar görenin zor durumda kalmasından veya düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden yararlanılmak suretiyle gerçekleştirildiği takdirde, zarar gören, durumun özelliğine göre ya sözleşme ile bağlı olmadığını diğer tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da sözleşmeye bağlı kalarak edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini isteyebilir" denilmek suretiyle, gabinin unsurları ile sonuçları hüküm altına alınmıştır. Gabin (aşırı yararlanma) davasında öncelikle edimler arasındaki, aşırı oransızlık üzerinde durulmalı, objektif unsur isbatlandığı takdirde mutazarrırın kişiliği, yaşı, sağlık durumu, toplumdaki yeri, ekonomik gücü pisikolojik yapısı gibi maddi, manevi yönler yani subjektif unsur derinliğine araştırılıp incelenmelidir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; davalı ... tarafından Aksaray 1. İcra Müdürlüğünün 2013/2107 esas sayılı takip dosyasına 09/05/2013 tarihinde ödeme yapıldığı, ibranamenin ise davacı vekilince 10/05/2013 tarihinde imzalandığı yani icra dosyasına ödeme yapıldıktan bir gün sonra davalı şirketin ibra edildiği anlaşılmıştır. Yine icra dosyasına alacaklı vekilince alacağın haricen tahsil edildiğine dair bildirim 16/05/2013 tarihinde yapılmıştır. Davacının evi ise tapu müdürlüğünce gönderilen taşınmaz satış sözleşmesine göre 22/05/2013 günü 41.000,00 TL bedelle dava dışı ...’ya satılmış, alıcı tanık olarak dilendiği duruşmadaki beyanında evi 80.000,00 TL bedelle satın aldığını belirtmiştir.
Mahkemece, bozmaya uyulduğu halde bozmanın gereği tam olarak yerine getirilmemiştir. Şöyle ki; Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin bozma ilamında, somut davada gabinin unsurlarının bulunup bulunmadığı araştırılarak ve hüküm gerekçelendirilerek karar verilmek üzere bozma yapılmıştır. Ancak, mahkemece kendisini davayı kısmenkabule götüren objektif ve subjektif unsurların varlığı kapsamlı olarak tartışılıp gerekçelendirilmemiştir. Yukarıda açıklanan icra dosyası akışı, sigorta ödemesi ve ibraname tarihi ile evin satışı kronolojik olarak birlikte değerlendirildiğinde de ibranamenin icra baskısı altında imzalandığının kabulü dosya kapsamı ile örtüşmemektedir. Açıklanan nedenlerle, davacı taraf iddiasını ispat edemediğinden davanın reddi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya uygun düşmemiş, bu durum kararın bozulmasını gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine 21/02/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.