Danıştay 10. Daire 2016/15104 Esas 2020/7046 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/15104
Karar No : 2020/7046

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVALI) : … Valiliği Defterdarlık Millî Emlak Dairesi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Verem Savaşı Derneği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının onanmasına ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin 25/04/2016 tarih ve E:2013/2789, K:2016/2320 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Adana ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parselde kayıtlı, 2210/2400 payı Hazineye ait 24.104,00 m² yüz ölçümlü taşınmazın, Sağlık Bakanlığı ve davacı ... Verem Savaşı Derneği (2000 m²'lik kısmı) adına yapılan tahsisi kaldırılarak; ifraz sonucu oluşan ... parselin Hazineye ait 21.311,39 m²lik kısmının Sağlık Bakanlığına tahsisine ilişkin Adana Valiliği Defterdarlık Millî Emlak Dairesi Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararı ile mevzuat hükmü uyarınca kamu idarelerinin paydaş bulunduğu taşınmazların tahsisinin yapılamayacağı; ancak diğer paydaşın, tahsis talebinde bulunan kamu idaresi olması ve başka paydaş bulunmaması durumunda, tahsis işleminin yapılabileceği, öte yandan, tahsis değişikliği sonucunu doğuracak işlemlerde de anılan hükmün uygulanması gerektiği kanaatine varıldığından, ifraz işlemi sonucu oluşan dava konusu Adana ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parselin 221/240 oranındaki payının Maliye Hazinesine ait olmasına karşın, 19/240 oranındaki payın “Müşterek Metal” adına kayıtlı olduğu, dolayısıyla olayda diğer paydaşın tahsis talebinde bulunan kamu idaresi olmadığı da göz önüne alındığında, davacı dernek adına yapılan tahsis kaldırılmak suretiyle Hazinenin paydaş olduğu taşınmazın başka bir kamu idaresine tahsisine yönelik dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalı idarenin temyiz başvurusu üzerine Danıştay Onuncu Dairesince; temyize konu karar hukuk ve usûle uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME
TALEP_EDENİN_İDDİALARI:Davalı idare tarafından, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun taşınmaz tahsisini düzenleyen 47. maddesinde kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazları kendi aralarında bedelsiz olarak tahsis edebileceğinin düzenlendiği, derneklerin sayılan kamu idareleri arasında yer almadığı, bu nedenle hem 5018 sayılı Kanun hem de Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmelik'te sayılan tahsis yapılabilecek idareler arasında yer almayan derneğe ait tahsisin iptaline ilişkin işleme güncel mevzuatın uygulanamayacağı, dava konusu taşınmazın üzerinde yeni bir hastane binası yapılmak üzere Sağlık Bakanlığına tahsis edildiği, Dairece verilen onama kararı kaldırılarak, İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI: Düzeltilmesi istenen kararın usûl ve yasaya uygun olduğu, ileri sürülen nedenlerin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 54. maddesine uymadığı, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizce verilen onama kararı kaldırılarak, İdare Mahkemesi kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü.
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Onuncu Dairesinin 25/04/2016 tarih ve E:2013/2789, K:2016/2320 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY:
... Valiliği İl Daimî Komisyonunun ... tarih ve ...sayılı kararı ile ... Verem Savaşı Derneğince büyük tip bir dispanser inşa edilmek üzere ...Hastanesi Poliklinik binası yanında bulunan müsait arsada 2000 m²'lik saha üzerinde anılan dernek tarafından yaptırılacak verem dispanseri binasının zemin mülkiyeti yine Özel İdare uhdesinde kalmak şartı ile dernek tarafından yaptırılacak binanın verem dispanseri olarak kullanıldığı müddetçe intifaının adı geçen derneğe ait kalması, binanın söz konusu amaç dışında tahsis edilmemesi ve idareye terki hâlinde herhangi bir hak talebinde bulunulmaması kayıt ve şartıyla İdare-i Hususiyei Vilâyat Kanunu'nun 92. maddesi uyarınca... Hastanesi Polikilinik binası yanındaki müsait arsadan 2000 m²'lik sahanın ...Verem Savaşı Derneği intifaına terkine karar verilmiştir.
Verem savaş dispanserinin de bulunduğu Adana ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parselde kayıtlı, 2210/2400 payı Hazineye ait 24.104,00 m² yüz ölçümlü taşınmazın ifrazı sonucunda … ve … sayılı parseller oluşmuştur.
Adana Valiliği Defterdarlık Millî Emlak Dairesi Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı dava konusu işlemi ile ifraz sonucu oluşan … parselde bulunan yapıların yıkılması suretiyle 250 yataklı yeni hastane binası yapılması amacıyla ... parselde kayıtlı, 2210/2400 payı Hazineye ait 24.104,00 m² yüz ölçümlü taşınmazın, ... Bakanlığı ve davacı ... Verem Savaşı Derneği adına yapılan tahsisi kaldırılarak; ... parselin Hazineye ait 21.311,39 m²'lik kısmı... Bakanlığına tahsis edilmiştir.
Bu işlemin davacıya bildirilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
24/12/2003 tarih ve 25326 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun (02/07/2018 tarih ve 703 sayılı KHK ile getirilen ibare değişikliklerinden sonraki hâli ile) "Taşınmaz tahsisi" başlıklı 47. maddesinde; "(Değişik: 22/12/2005-5436/4 md.) Kamu idareleri, kanunlarında veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilirler. Tahsis edilen taşınmaz, amaç dışı kullanılamaz. Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri tahsis etmeye, kamu ihtiyaçları için gerekli olmayanların tahsisini kaldırmaya Çevre ve Şehircilik Bakanlığı; diğer taşınmazları tahsis etmeye ve tahsisini kaldırmaya ise maliki kamu idaresi yetkilidir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usûller Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Kanunlardaki özel hükümler saklıdır." hükmü yer almaktadır.
10/10/2006 tarih ve 26315 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis ve Devri Hakkında Yönetmelik'in dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki hâli ile "Paylı taşınmazların tahsisi" başlıklı 5. maddesinde; "(1) Kamu idarelerinin paydaş bulunduğu taşınmazların tahsisi yapılmaz. (2) Ancak, diğer paydaşın, tahsis talebinde bulunan kamu idaresi olması ve başka paydaş bulunmaması durumunda, tahsis işlemi yapılabilir." ve "Tahsisin kaldırılması" başlıklı 9. maddesinde; (1) Tahsis işlemi; a) Kamu hizmetinin sona ermesi, b) Taşınmazın tahsis amacı dışında kullanılması veya maliki kamu idaresinin izni olmaksızın üçüncü kişilere kullandırılması, c) Taşınmazın en az iki yıl boş bırakılması veya hiç kullanılmaması, ç) Taşınmazın tahsis amacının değişmesi, d) İmar plânıyla, taşınmazın başka bir amaca ayrılması, e) Yönetmeliğin 8 inci maddesinde belirtilen tedbirleri alma ve bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi, f) Tahsis amacının ortadan kalkması halinde, durumlarında, tahsis yapılan kamu idaresinin görüşü alınmaksızın tahsisi yapan kamu idaresinin merkez veya taşra birimlerince resen kaldırılabilir. (2) Birinci fıkranın (d) bendine göre tahsisin kaldırılması işlemlerinde, imar planının yapımı aşamasında tahsisli kamu idaresinin uygun görüşünün alınmamış olması durumunda ilgili kamu idaresinin görüşü alınır. (3) Birinci fıkranın (f) bendine göre tahsisin kaldırılması işlemi, adına tahsis yapılan idarenin isteği üzerine de, tahsisi yapan malik kamu idaresi tarafından yapılabilir." düzenlemelerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare Mahkemesince, taşınmazın bir kısmının "Müşterek Metal" adına kayıtlı olduğu, bu nedenle de mevzuat gereğince yeni bir tahsis yapılamayacağından bahisle dava konusu işlem iptal edilmişse de bu ibarenin 1930 tarihli Tapu Sicil Nizamnamesi'nde doğru şekli ile müşterek medhal olarak adlandırıldığı ve Tapu Sicil Tüzüğü'ne göre "Müşterek Medhal" ibaresinin ortak kullanım yeri anlamına geldiği dikkate alındığında, İdare Mahkemesi kararının gerekçesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.
Davacı dernek adına yapılan ve dava konusu işlem ile iptal edilen tahsis işlemi incelendiğinde, 1952 yılında verem savaş dispanseri inşa edilmesi ve bu amaçla kullanılması suretiyle dönemin koşulları ve mevzuatına göre davacı dernek adına tahsis kararı verildiği görülmektedir.
İdare tarafından, derneklerin 5018 sayılı Kanun ve Yönetmelik kapsamına girmediği, bu nedenle anılan mevzuat hükümlerinin uygulanmaması gerektiği ileri sürülmüşse de dernek adına yapılan tahsisin anılan mevzuat hükümlerinden önceki bir dönemde, il özel idaresi mevzuatına göre yapıldığı, dava konusu işlemin ise güncel mevzuata göre tesis edildiği dikkate alındığında, bu iddiaya itibar edilmeyerek, güncel mevzuat hükümlerine göre dava konusu işlem değerlendirilmiştir.
Derneğin anılan taşınmazda inşa edilen binada yürüttüğü faaliyetin verem savaş dispanseri olarak hizmet vermek olduğu, bu hizmetin de kamu hizmeti niteliğinde bulunduğu dikkate alındığında, dernek adına yapılan tahsisin sonlandırılıp sonlandırılmaması bakımından Yönetmelik'in 9. maddesi yönüyle inceleme yapılması gerekmektedir. Dernekçe yürütülen kamu hizmetinin sona ermesinin, tahsis edilen taşınmazın tahsis amacı dışında kullanılmasının veya Hazinenin izni olmaksızın üçüncü kişilere kullandırılmasının, taşınmazın en az iki yıl boş bırakılmasının veya hiç kullanılmamasının, taşınmazın tahsis amacının değişmesinin, imar plânıyla taşınmazın başka bir amaca ayrılmasının (dava konusu işlemdeki amaç ile mevcut amacın sağlık hizmeti vermek olduğu dikkate alındığında farklı amaçlardan söz etmek mümkün değildir), Yönetmelik'in 8. maddesinde belirtilen tedbirlerin alınmamasının, bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesinin ve tahsis amacının ortadan kalkmasının söz konusu olmadığı anlaşılmaktadıır.
Anılan hususların varlığından söz etmek mümkün olmasa bile verem savaş dispanseri olarak davacı derneğe yer gösterilmesi hâlinde mevcut tahsisin kaldırılması işlemini değerlendirmek mümkündür. Ancak İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:... sayılı ara kararı ile davalı idareden ve İl Sağlık Müdürlüğünden, anılan dernek adına verem savaş dispanseri yapılmak ve/veya kullanılmak üzere yeni bir yer tahsisi yapılıp yapılmadığı sorulmuş, ara kararına verilen cevapta çalışmaların devam ettiği belirtilmişse de bu hususa yönelik net bir cevap verilmemiştir.
Bu itibarla, davacı dernek adına yapılan tahsisin Yönetmelik'in 9. maddesi uyarınca kaldırılmasını gerektirecek bir durum olmadığı ve davacı derneğin tahsis amacını gerçekleştirebilmesi için makul ve kullanışlı bir yer gösterilmediği göz önüne alındığında, belirtilen hususlar dikkate alınmaksızın tesis edilen dava konusu işlemde hukuka ve mevzuat hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır.
Bu nedenle, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA, 28/12/2020 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.