MAHKEMESİ :ASLİYE ... MAHKEMESİ



Taraflar arasında görülen alacak davasının yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.
Davacı vekili dilekçesinde;müvekkilinin 1983 yılında davaya konu taşınmazı harici satım sözleşmesi ile davalıların murisinden satın aldığını ve üzerine cam sera yaptığını,taşınmaz üzerindeki cam seranın değerinin zeminde bulunan taşınmaz değerinden fazla olması halinde TMK 724.maddesi gereğince taşınmazın davalıların murisine ait tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline aksi takdirde taşınmazın bedeli davalıların murisine ödendiği için taşınmazın dava tarihindeki değerinin tespit edilerek şimdilik ....000 TL"nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini dava ve talep etmiştir.
Davalılar cevabında; davacının davaya konu taşınmaz hakkında tapu iptal ve tescil davası açtığını, davanın 2003 yılında red ile sonuçlandığını, davanın zamanaşımı nedeniyle reddinin gerektiğini ayrıca cam seranın menkul hükmünde olduğunu, değerinin taşınmazdan düşük olması nedeniyle temliken tescil talebinin de reddini dilemiştir.
Davacı vekili 26.....2009 tarihli ıslah dilekçesi ile davacı tarafından inşa edilen cam seranın dava tarihindeki değerinin tespiti ile davalılardan tahsilini talep etmiştir.
Mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi ile, davacının harici satış sözleşmesi ile davalıların murisine ödediği paranın denkleştirici ... kuralı gereğince dava tarihi itibariyle ulaştığı değer 36 797,... TL, cam seranın dava tarihi itibariyle değeri ise 36.579,86 TL olarak tespit edilmiş, mahkemece belirlenen bu değerler hükme esas alınarak, harici satış sözleşmesinde ödenen paranın dava tarihindeki değeri olan 36.797,... TL ile taşınmaz üzerine yapılan seranın dava tarihindeki değeri olan 36.579,86 TL"nin dava tarihinden işleyecek yasal faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş, hüküm davalılar tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, tapulu taşınmazın haricen satışından kaynaklanmaktadır. Yasanın aradığı şekil şartlarına uyularak, resmi merciler önünde yapılmış bir satış sözleşmesi olmadığından, yapılan arsa satış işlemi MK. 706, BK.213 Tapu Kanunun 26.maddesi hükmüne göre geçersizdir. Hukuken gecersiz sözleşmeler haksız iktisap kuralları uyarınca tasfiye edilir iken, denklestiricı ... kuralı hiç bir zaman göz ardı edilmemelidir. Bu husus, hem hakkaniyetin, hem gerçek adaletin bir gereğidir. Bu bakımdan iadeye karar verilirken satış bedeli olarak verilen paranın alım gücünün ilk ödeme tarihindeki alım gücüne ulaştırılması ve o şekilde iadeye karar verilmesi uygun olacaktır. Aksi takdirde kısmi iade durumu oluşacak, iadesi dışındaki zenginleşme iade borçlusu yedinde haksız zenginleşme olarak kalacak, iade borçlularının iade de direnmelerine neden olacaktır.
Ancak burada denkleştirme yapılırken, bir hususa daha dikkat edilmelidir. İade alacaklısının geçersiz sözleşmenin ifa edilmeyeceğini öğrendiği tarihte iade kapsamını tesbitte önemli olduğu unutulmamalıdır. Zira; geçersiz sözleşmenin artık ifa edilmeyeceğini bile bile haksız zenginleşmenin iadesini istemeyen alacaklı, zararının artmasına kendisi sebep olacağından bu artan zararını iade borçlusundan istememelidir.
Bu durum karşısında kural olarak; mahkemece yapılacak iş, davacının 1983 yılında ödediği paranın taşınmaz hakkında davacı tarafından açılan tapu iptal ve tescil davasının kesinleştiği 03.06.2003 tarihinde (ifanın imkansız hale geldiği tarih) ulaşacağı alım gücünün “enflasyon, tüketici eşya fiyat endeksi, altın ve döviz kurlarındaki artışlar, memur maaş ve işçi ücretlerindeki artışlar gibi çeşitli ekonomik etkenlerin ortalamaları alınmak suretiyle” hesaplanacak değerine hükmetmek gerekirken, mahkemenin bu yönleri gözardı ederek, yazılı şekilde hüküm kurması usul ve yasaya aykırıdır.
Bundan ayrı olarak, davacı, satın almış olduğu taşınmazı iade etmeden ödediği satış bedeli için faiz de talep edemez. Mahkemece, hükmedilen alacaklara taşınmazların iadesi tarihinden itibaren faiz yürütülmesine karar verilmesi gerekirken, açıklanan bu husus gözardı edilerek, taşınmazların iadesine karar verilmediği gibi, hükmedilen alacağa da dava tarihinden itibaren faiz yürütülmüş olması usul ve yasaya aykırıdır.
Cam sera hakkındaki davanın kabulü yönünden ise; BK"nun 64.(TBK"nun 80.) maddesine göre, iyiniyetle başkasının taşınmazına el koyan bir kimsenin faydalı ve zorunlu giderlerini isteyebilmesi için, yaptığı giderlerin mal varlığından çıkmış ve taşınmazı geri alan hak sahibinin mal varlığına geçmiş olması icap eder. Bu kural uyarınca iyiniyetli zilyedin taşınmazın malikinden geri alınmasını isteyebileceği bedel, taşınmazın geri alındığı gündeki bu giderlerin güncel değeri olabilir. Zira, taşınmaz geri alınmakla davacının mal varlığı, bu değer oranında azalmış ve geri alanın mal varlığı ise o nispette artmış olacaktır.
Somut olayda, davacının giderler yaptığını iddia ettiği taşınmaz halen davacının zilyetliğinde (elinde) bulunmaktadır. O halde, mahkemece; davacının harici satışa konu edilen taşınmazda yapmış olduğu zorunlu ve faydalı giderlere yönelik isteminin, sebepsiz zenginleşme olgusunun henüz gerçekleşmediği gözetilerek, davacının henüz dava hakkı doğmadığı gerekçesi ile reddi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile bu istemin kabulüne karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırıdır.

Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, ....04.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.