MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 1. İş Mahkemesi

K A R A R
A)Davacı İstemi;
Davacı vekili dava dilekçesi ile; müvekkilinin davalı işyerinde çalışmakta iken 16/12/2015 tarihinde iş kazası geçirdiğini beyanla fazlaya ilişkin talep hakkı saklı oolmak üzere 1,00 TL maddi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizleriyle birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
Islah dilekçesi 59,131,00 TL maddi tazminat, 10.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizleriyle birlikte tahsilini talep ve dava etmiş, başvurma harcı ile ıslah harcını yatırdığı anlaşılmıştır.
B)Davalı Cevabı;
Davalı vekili cevap ve beyanlarında; dava konusu edilen iş kazası ile ilgili işyerinde kaza olmadığını, olay nedeniyle davacıda herhangi bir iş gücü kaybı olmadığnı, bu nedenle maddi kazanç kaybının söz konusu olamayacağını, olayda müvekkili kurumun kusuru olmadığını, davacının kendisinin kusurlu olduğunu beyan ederek haksız açılan davanın reddini talep etmiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
Tüm dosya birlikte değerlendirildiğinde; dosya kapsamında bulunan Sgk Sağlık Kurulu maluliyet raporundan da anlaşılacağı üzere %5,3 oranında malul kalacak şekilde yaralandığı, iş kazasında tarafların kusur durumlarının tespiti amacıyla işçi sağlığı ve iş güvenliği uzmanlarından oluşan bilirkişi heyetlerinin birbirini doğrulayan kusur raporlarında davalı kurumun %80 oranında, davacı işçinin %20 oranında kusurlarının bulunduğunun tespit edildiği, raporların kazanın meydana geliş şekline ve dosya kapsamına uygun olduğu, ıslah dilekçesinde maddi tazminat talebini ıslah ettiği ve ayrıca 10.000,00 TL"lik manevi tazminat isteminde bulunduğu, dosya kapsamında bulunan 24/01/2018 tarihli sayman mutemedi alındıları ile de başvuru harcını ve ayrıca ıslah harcını karşıladığı, bu itibarla davacının ıslah dilekçesi sunup manevi tazminata ilişkin başvurma ve nispi harcını yatırıldığı da gözetildiğinde manevi tazminata yönelik istemin yeni bir dava niteliğinde olduğunun kabulü cihetine gidilerek ıslah dilekçesindeki manevi tazminat isteminin bu haliyle birleştirme istemli bir ek dava niteliğinde olduğu dikkate alınıp, bu doğrultuda davacının ıslahen yaptığı manevi tazminat isteminin de karara bağlanması gerektiği, 08/01/2018 tarihli hesap raporunda davalı firmanın sorumlu olduğu %80 oranındaki kusuru karşılığı kusurlu kazanç kaybı değerinin 64.959,07 TL olduğunun hesaplandığı, bu tutardan SGK tarafından davacıya ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin ve bağlanan gelirlerin rücu edilebilecek kısmı olan ve %80"lık kısmına karşılık gelen miktarlar düşüldükten sonra bulunan ve davacının maddi tazminat miktarı olan 59.131,19 TL’nin ödenmesine karar verildiği, manevi tazminat isteminin ise kısmen kabulü ile 8.000 TL manevi tazminata karar verildiği her iki tazminat alacağına da kaza tarihinden yasal faiz işletilmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
D)Bölge Adliye Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
Taraf vekillerinin yerel mahkeme kararını süresi içerisinde istinaf kanun yoluna taşımaları üzerine Bölge Adliye Mahkemesince dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda; davacının 16/12/2015 tarihinde meydana gelen iş kazası neticesinde %5,3 malüliyet kaybına uğradığı, kazanın meydana gelmesinde davalı işverenin %80, davacı işçinin %20 kusurlu olduğunun usul ve yasaya uygun bilirkişi heyet raporu ile tespit edildiği, davacının maddi zararının 59.131,00 TL olarak hesaplandığı, hesap bilirkişi raporunun yerleşik yargı uygulamalarına uygun olduğu, hüküm altına alınan manevi tazminat miktarının yerinde olduğu anlaşılmış, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, vakıa mahkemesi hakiminin objektif, mantıksal ve hayatın olağan akışına uygun, dosyadaki verilerle çelişmeyen tespitlerine ve uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 355. maddesi uyarınca istinaf sebepleriyle sınırlı olarak ve re’sen kamu düzeni yönünden yapılan inceleme sonucu; ilk derece mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla, tarafların istinaf başvurularının esas yönünden reddine dair hüküm kurulduğu anlaşılmıştır.
E) Temyiz Nedenleri;
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle, Müvekkiline verilen kusur oranının hatalı olduğunu, tazminat hesabına esas alınan verilerin hatalı olduğunu, manevi tazminatın az takdir edilmiş olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle, maluliyete itirazı nedeniyle YSK’dan rapor alınması gerektiğini, kusur raporuna sunulan itirazlar değerlendirilmediğini, tazminattan hakkaniyet indirimi yapılması gerektiğini, pasif devre hesabının hatalı olduğunu, bu devrenin hesaptan çıkartılması gerektiğini, davacının 50-60 yaş devresinde tamamını çalışarak geçirme ihtimali olmadığını, bu devrenin hesaptan dışlanması gerektiğini, manevi tazminatın da fazla olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe;
A) Manevi Tazminat hükmü yönünden yapılan temyiz incelemesinde; Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararlar için kesinlik sınırı, karar tarihi itibariyle 47.530,00 TL dir.
Davacı tarafın ılsah dilekçesinde başvurma harcını da yatırmak suretiyle ek dava mahiyetinde 10.000,00 TL manevi tazminat talebinde bulunduğu, mahkemece manevi tazminat isteminin ksımen kabulü ile 8.000,00 TL manevi tazminata karar verildiği taraf vekillerinin istinaf başvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararda tarafların istinaf başvurularının esastan reddine karar verildiği ve bu kararın taraf vekillerince temyize getirildiği dikkate alındığında, hükmedilen ve reddolan manevi tazminat miktarının karar tarihi itibariyle temyiz sınırının altında kaldığı açıktır.
O halde Bölge Adliye Mahkemesi kararının manevi tazminat yönünden temyiz kabiliyeti olmayıp, taraf vekillerinin manevi tazminata yönelik temyiz itirazlarının H.M.K."nun 362/1-a maddesi uyarınca reddi gerekmiştir.
B) Maddi Tazminat hükmü yönünden yapılan temyiz incelemesinde ise ;
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle, kanuni gerektirici nedenlerle, temyiz kapsam ve nedenlerine göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin ise aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Dava, 16/12/2015 tarihli iş kazası sonucu sigortalının maluliyeti nedeniyle maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerin incelenmesinden; davacının davalı tarafından işletilen maden ocağı işyerinde kazı yaparken tavandan gelen taş parçasının sağ ayağına gelmesi üzerine kazalandığı, sürekli iş göremezlik oranının %5,3 olarak tespit edildiği, iş kazasının tespitinde davalının %80, davacının da %20 oranında müterafik kusurlu olduğu, maddi tazminat yönünden hesap bilirkişiden alınan 08/01/2018 tarihli rapora itibarla 59.131,00 TL maddi tazminata hükmedildiği anlaşılmıştır.
Tazminatın saptanmasında, zarar ve tazminata doğrudan etkili olan işçinin net geliri, PMF yaşam tablosuna göre bakiye ömrü, işgörebilirlik çağı, işgöremezlik ve müterafih kusur oranları, Sosyal Sigortalar tarafından bağlanan gelirin ilk peşin sermaye değeri gibi tüm verilerin hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde öncelikle belirlenmesi gerektiği tartışmasızdır. Öte yandan tazminat miktarı; işçinin ve destek görenin olay tarihindeki bakiye ömrü esas alınarak aktif ve pasif dönemde elde edeceği kazançlar toplamından oluştuğu yönü ise söz götürmez. Başka bir anlatımla, işçinin günlük net geliri tesbit edilerek bilinen dönemdeki kazancı mevcut veriler nazara alınarak iskontolama ve artırma işlemi yapılmadan hesaplanacağı, bilinmeyen dönemdeki kazancının ise; yıllık olarak %10 arttırılıp %10 iskontoya tabi tutulacağı, 60 yaşına kadar (aktif) dönemde, 60 yaşından sonrada bakiye ömrüne kadar (pasif) dönemde elde edeceği kazançların ortalama yöntemine başvurulmadan her yıl için ayrı ayrı hesaplanacağı Yargıtay"ın oturmuş ve yerleşmiş görüşlerindendir.
Öte yandan 01.01.2008 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 5615 sayılı yasanın 2.maddesiyle değişik 193 sayılı gelir vergisi kanununun Asgari geçim indirimi başlıklı 32. maddesine göre “Ücretin gerçek usûlde vergilendirilmesinde asgarî geçim indirimi uygulanır. Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için % 50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar için % 5’i dir. Gelirin kısmi döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır. Asgarî geçim indirimi, bu fıkraya göre belirlenen tutar ile 103 üncü maddedeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz.
Bu aşamada usuli kazanılmış hak kavramı üzerinde durmak faydalı olacaktır. Usuli kazanılmış hak kavramı, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir.( HGK.nun 12.07.2006 T., 2006/4-519 E, 2006/527 K, 03.12.2008 T., 2008/10-730 E., 2008/732 K.) Usuli kazanılmış hak ilkesi kamu düzeniyle ilgilidir. (09.05.1960 T., 21/9; 04.02.1959 gün 13/5 sayılı İçtihadı Birleştirme kararı)
Bu açıklamalar ışığında mahkemece hesap bilirkişiden alınan 08/01/2018 tarihli raporda yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda pasif devre hesabının (60 yaştan, bakiye ömür sonuna kadar) asgari geçim indirimi hesaba katılmaksızın dikkate alınacak net asgari ücret üzerinden hesap edilmesi gerekirken bu döneme rastlayan hesap için de asgari geçim indirimi hesaba dahil edilmek suretiyle hesap yapılmış olması hatalı olmuştur.
O halde mahkemece yapılacak iş, 08/01/2018 tarihli hesap raporundaki veriler yönünden davalı lehine usuli kazanılmış hak oluştuğu dikkate alınarak, bu raporda esas alınan biline devre sonu olarak esas alınan 28/09/2015 tarihi ileri çekilmemek ve bu tarihten sonra yürürlüğe giren asgari ücretteki farklar rapora yansıtılmamak suretiyle, bu raporda esas alınan pasif devre başlangıcından itibaren pasif devre boyunca asgari geçim indirimi ücrete dahil edilmeden net asgari ücret üzerinden hesap yapılması, ve taraflar lehine oluşan usuli kazanılmış haklar dikkate alınarak davacının maddi tazminat alacağının belirlenmesi, gerekirken yazılı şekilde pasif devre hesabında asgari geçim indirimi de hesaba katılarak yapılan hesabın hükme esas alınması hatalı olmuştur.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına, ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK’nun 373/1. maddesi uyarınca (KALDIRILMASINA), ilk derece mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenlerle (BOZULMASINA), dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının davacıya yükletilmesine, 13/05/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.