MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki tazminat davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

YARGITAY KARARI
Davacı; dava dışı kişiden 14/05/2010 tarihinde davalı ...Noter tarafından düzenlenen araç satışına dair belge ile ... plakalı aracı satın aldığını, daha sonra sahte kimlik ile satıldığını öğrendiği aracın elinden alındığını ileri sürerek, araç için ödediği 17.500 TL bedelin, satış sırasında gerekli dikkat ve özeni göstermeyen davalı noterden tahsilini talep etmiştir.
Davalı; satışta kullanılan kimliğin iğfal kabiliyetine haiz olduğunu, ihmal ve hatasının olmadığını, illiyet bağının kesildiğini, davacının kusurlu olduğunu savunarak davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece; satış işlemi sırasında kimlik belgesinin sahte olduğunun davalı noter tarafından tespitinin mümkün olmadığı ve belgenin iğfal kaabiliyeti bulunduğu, illiyet bağının 3.kişinin eylemi ile kesildiği gerekçesiyle davanın reddine dair verilen karar davacı tarafın temyizi üzerine Dairece verilen 17/06/2014 tarihli ve 2014/1896 Esas 2014/9768 Karar sayılı kararla; "...Davacı ile satıcı ... isimli kişi arasında davalı ...Noterliğinde ... plakalı aracın satış işleminin 14/05/2010 tarihinde yapıldığı, satış bedeli 17.550 TL"nin ödendiği, daha sonra aracın sahte kimlik ile satıldığı ve çalıntı olduğunun anlaşılması üzerine davacının elindeki araca 20/05/2010 tarihinde el konulduğu anlaşılmaktadır.
(...)Davada, davalı noter tarafından düzenlenen “Araç Satış Sözleşmesi” sırasında satıcı konumundaki üçüncü kişinin notere ibraz ettiği kimliğin sahte olması nedeniyle uğranılan zarar bedeli talep edilmektedir.
Bu durumda, mahkemece; davaya konu sahte kimlik belgesinin getirtilerek, uzman bilirkişi aracılığı ile inceleme yapılarak, gerektiğinde dava konusu olay ile ilgili Antalya 3.Ağır Ceza Mahkemesinin 2010/658 E.sayılı dava dosyası da getirtilip incelenerek, sözkonusu kimlik belgesinin iğfal kabiliyeti olup olmadığı ve davalı noter yönünden illiyet bağının kesilip kesilmediği hususunda araştırma yapılarak oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, yeterli inceleme yapılmadan yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.." gerekçesi ile bozulmuştur.
Mahkemece; bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda, dava dışı üçüncü kişinin kimlik bilgileri kullanılarak sahte sürücü belgesi düzenlendiği, bahse konu sahte sürücü belgesi esas alınarak davaya konu araç satışının gerçekleştirildiği, noter işlemi sırasında kullanılan sahte nüfus sürücü belgesinin aslı temin edilemediğinden iğfal kabiliyetinin bulunup bulunmadığı yönünde bilirkişi incelemesi yapılamadığı, kusursuz sorumluluğunu ortadan kaldıracak şekilde nedensellik bağının kesildiğini ispat külfetinin davalı notere düştüğü ve ispat yükü kendisine düşen davalı illiyet bağının kesildiğini ispat edemediğinden davacının zararının oluştuğu, ancak davacı taraf ceza dosyasında aracı 14.000 TL"ye aldığını ikrar ettiğinden davacının davasının kısmen kabulü ile 14.000 TL"nin olay tarihi olan 14/05/2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar verilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davalının sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Dava; noterin hukuki sorumluluğundan kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir.
Noterlik Yasası"nın 162. maddesi gereğince noterler, yaptıkları işlemlerden doğan zararlardan dolayı kusursuz sorumludurlar. Tüm kusursuz sorumluluk hallerinde olduğu üzere, zarar gören davacı, davalı noterin kusurunu kanıtlamak zorunda değildir. Zarar gören davacı yalnızca zararla eylem arasındaki uygun illiyet bağını kanıtlamak zorundadır.
Noterlik Yasası"nın 72.maddesi gereğince noter, iş yaptıracak kişilerin kimlik ve adresleri ile gerçek isteklerini tamamen öğrenmekle yükümlüdür. Noterin sahte belgeler ile işlem yapması ve gerçek maliki iyi tespit edememesi, hatalı ve eksik bir işlemdir.
Bu bağlamda davalı noter tarafından sahte kimlik belgesine dayanarak yapılan satış işlemi nedeniyle özen yükümlülüğünün aksatıldığı ve noterin eylemi ile meydana gelen zarar arasında illiyet bağının kesilmediği açıktır. Bu nedenle mahkemece, davalı noterin sorumluluğu cihetine gidilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
Ancak, araç alım-satım işi ile iştigal eden ve oto galericiliği yapan davacının, araç alım-satımı konusunda mesleki tecrübesi de dikkate alındığında, satıcı ve araç hakkında yeterli araştırma yapmaması ve kasko değeri 17.550 TL olan araç için 14.000 TL ödemesi, davacının somut olayda kendisinden beklenen özeni göstermediğini ortaya koymaktadır.
Zarar görenin kendi menfaatlerini korumak için makul bir insandan beklenen davranışta bulunmayarak zararın meydana gelmesinde veya artmasında etkili olmasına bölüşük kusur denir.
Hâkim, tazminatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alarak belirler. (BK m.43/1; TBK"nın 51/1)
Zarar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında ya da artmasında etkili olmuş yahut tazminat yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise hakim, tazminatı indirebilir veya tamamen kaldırabilir. (BK m.44; TBK m.52)
O halde mahkemece, davacının zararın meydana gelmesinde bölüşük kusurunun olduğu gözetilerek davacının bölüşük kusuru oranında ödenen satış bedelinden indirim yapılması ve hasıl olacak sonuca göre uyuşmazlığın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalının sair temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının talep halinde davalıya iadesine, 6100 sayılı HMK"nın Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nın 440. maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 21/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.