Danıştay 4. Daire 1997/2705 Esas 1998/2081 Karar Sayılı İlamı

Daire : DÖRDÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1998
Karar No : 2081
Esas Yılı : 1997
Esas No : 2705
Karar Tarihi : 21/05/998

ŞEHİR İŞLETMEYE % 5 PAYLA ORTAK ALINMASI SATIŞ İŞLEMİ OLARAK DEĞERLENDİRİLEMEYECEĞİNDEN, İŞLEMDE MEVCUT EMTİALARIN MALİYET BEDELİYLE FATURA EDİLEBİLECEĞİ HK.
Şahıs işletmesine % 5 payla ortak alınması nedeniyle ticari işletmede mevcut emtialar için maliyet bedeli üzerinden düzenlenen faturalarla ilgili kayıtlar düzeltilerek emsal bedele göre fatura kesilmiş, 1995 yılı beyannamesi ihtirazi kayıtla verilmiştir. Bu ihtirazi kaydın kabul edilmemesi sonucu düzenlenen tahakkuk fişiyle fazladan alınan vergi ve fonların kaldırılması, ödenen taksitlerin yasal faiziyle iade edilmesi istemiyle dava açılmıştır. ... Vergi Mahkemesi … günlü ve … sayılı kararıyla; uyuşmazlığın ortaklık işlemi için kesilecek faturanın maliyet bedeli üzerinden mi yoksa emsal değer üzerinden mi düzenleneceği hususuna ilişkin olduğu, davacının gerçek bir satış olmadığını ileri sürdüğü, ancak şahsi işletmeden ayrı olarak bir ortaklık işletmesi kurmak suretiyle ortaklık anlayışına dayalı yeni bir ticari işletme meydana geldiği, bu durumda gerçek bir satışın varlığının kabul edileceği ve maliyet bedeli üzerinden fatura düzenlenmesinin hukuken mümkün olmayacağı gerekçesiyle dava reddedilmiştir. Davacılar, şahsi işletmenin tüm aktif ve pasifiyle adi şirkete dönüştüğünü, ortakların işletmeden değer çektiklerinin kabul edilemeyeceğini, devredilen altınların maliyet bedeliyle ortaklığa geçmesi nedeniyle vergi kaybından da sözedilemeyeceğini ileri sürmekte, kararın bozulmasını istemektedirler.
Uyuşmazlık şahsi işletmeye % 5 payla ortak alınması nedeniyle bu kısma tekabül eden satışın maliyet bedeli üzerinden mi yoksa emsal bedeli üzerinden mi fatura edilmesi gerektiğine ilişkindir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun "Gider kabul edilmeyen ödemeler başlıklı" 41 inci maddesinin 1 inci bendinde teşebbüs sahibinin işletmeden çektiği paralar ile aynen aldıkları sair değerlerin gider olarak indirilemeyeceği, aynen alınan bu değerlerin emsal bedeliyle değerlenerek teşebbüs sahibinin çektiklerine ilave olunacağı belirtilmiştir.
… kuyumculuk faaliyetine 1.1.1995- 20.6.1995 tarihleri arasında şahsi işletme olarak devam etmiş, bu tarihte % 5 payla ortak alınması sonucu şahsi işletme adi ortaklığa dönüşmüştür. Adi ortaklığa dönüşüm nedeniyle ... işletmede mevcut emtialar için ... ve ortağı adına 20.6.1995 tarihli iki adet fatura düzenlemiştir. ... faturaların, emtiaların maliyet bedeli üzerinden düzenlenmesi gerektiği ihtirazi kaydıyla beyannamesini vermiş, ancak bu kaydı dikkate alınmamıştır.
…'ın % 5 payla ortak olması sonucu şahsi işletme aynen adi ortaklığa dönüşmüştür. Burada yukarıdaki maddede belirtildiği şekilde işletmeden bir değer çekme ya da işletmenin sona ermesi söz konusu değildir. İşletmeye ortak alınmasında %5 lik pay, işletmedeki değeriyle devredildiğinden ...'ın bir kazancı da mevcut değildir. Bu itibarla işletmede mevcut emtiaların maliyet bedeliyle fatura edilmesi mümkün olduğundan, aksi yöndeki mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Bu nedenle, ... Vergi Mahkemesinin … sayılı kararının bozulmasına, karar verildi.

A Z L I K O Y U
Başka bir şahsın işletmeye % 5 hisse ile ortak alınması, işletmenin %5 varlığının o şahsa bağışlandığını ifade eder. Bağış ise, ticari işletme ile ilgili bir tasarruf olmadığı cihetle işletmeye dahil kıymetlerin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 41 nci maddesi uyarınca emsal bedeli ile değerlenmek suretiyle özel mameleke aktarılması zorunludur. Bu nedenle salınan vergiyi tasdik eden mahkeme kararında usul ve hukuka aykırılık olmadığından temyiz isteminin reddi gerekeceği oyu ile karara katılmıyorum.