MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA : Davacı,...Bakanlığının işkolu tespitine ilişkin kararının iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteğin reddine karar vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davalı şirketin... Hastanesinde alt işverenlik yaptığını, davalı şirketin ...’daki işyerlerinin inşaat işkoluna, Beytepedeki işyerinin genel işler işkoluna ve şirket merkezinin olduğu...’deki işyerinin ise ... ve ... işkoluna girdiğinin tespit edildiğini, oysa hastanelerde yapılan ve davalı şirket işçilerinin yaptıkları işlerin sağlık işi olduğu gibi işçilerin gerçek işverenlerinin ise hastaneler olduğunu, aralarında muvazaalı ilişki bulunduğunu iddia ederek ... ve ... Hastanelerinde yapılan işlerin sağlık işleri olması sebebiyle iş kolu tespit kararının bu yönleriyle iptaline karar verilerek bu yerlerde yapılan işlerin sağlık işkoluna girdiğinin tespitine hükmedilmesini istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... Bakanlığı vekili; işkolu tespit kararının yerinde olduğunu, ... Devlet Hastanesi ile ... Uygulama ve Araştırma Hastanesinde yapılan işlerin inşaat işkoluna girdiğinin bu iki işyerinin işletme olduğunun,... Hastanesi’nde yapılan işlerin genel işler işkoluna,... büro işyerinde yapılan işlerin ise büro işkoluna girdiğinin, bu işyerlerinin işletme kapsamı dışında kaldığının tespit edildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ... vekili, davanın işletme merkezinde açılmasının zorunlu olduğunu, davalı şirketin merkezinin ... olması sebebiyle davanın İstanbul’da açılması gerektiğini, ayrıca davacı şirketin işyerlerinde yapılan işlerin sırasıyla temizlik, hasta bakım ve destek hizmetleri olduğunu, bunların ise genel işler işkoluna girdiğini ifade ederek öncelikle davanın yetki yönünden reddini, sonra esastan reddini istemiştir.
Davalı şirket vekili; davanın dava tarihinde yürürlükte bulunan mülga 2821 sayılı ... Kanunu"nun 4 ve 60. maddeleri uyarınca açıldığını, şirket merkezinin... ... adresi olduğunu, ... ilinde bulunan işyeri için ... İş Mahkemesinde, ..."da bulunan işyerleri için ise ..."da dava açılması gerektiğini, gerek yetki yönünden gerekse esasa yönelik olarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davacı temyiz etmiştir.
Gerekçe:
İşkolu kavramı, sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öğedir. Birbirine benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır. İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak tanımlanmıştır.
İşkolu tespit tarihinde yürürlükte bulunan mülga 2821 sayılı Kanun’un 4. maddesine göre “Bir işyerinin girdiği işkolunun tespit... ve... Bakanlığınca yapılır.... ve... Bakanlığı tespit ile ilgili kararını Resmi Gazetede yayımlar. Kararın yayımını müteakip bu tespite karşı ilgililer iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemede onbeş gün içinde dava açabilirler. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. Kararın temyiz edilmesi halinde Yargıtay uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.”
5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu"nun 5. maddesine göre “İş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz.” İş Mahkemelerinin yetkisi kamu düzenine ilişkin olduğundan, anlaşma ile bertaraf edilemeyeceği gibi genel yetki kuralları da uygulanmaz. Bu halde, yetki itirazı ilk itirazlardan olmadığından, taraflar yargılama bitinceye kadar yetki itirazında bulunabileceği gibi, mahkeme de yargılamanın her aşamasında kendiliğinden yetkisizlik kararı verebilir.
Açıklanan kanuni düzenlemelere göre, işkolu tespitine itiraz davalarında, işyerinin bulunduğu yer iş mahkemesi kesin yetkilidir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 114/1-ç maddesine göre de, yetkinin kesin olduğu hallerde, mahkemenin yetkili bulunması hususu dava şartlarındandır. Yine 6100 sayılı Kanun"un 115/2. maddesine göre de, dava şartı yokluğu durumunda mahkemece davanın usulden reddine karar verilmesi gerekir.
Mahkemece, yetkisizliğe dair verilen ilk karar, Dairemizin 15.11.2013 tarihli ilâmıyla işkolu tespitine itirazın, işyerine ilişkin bir tespit yapılmışsa işyerinin bulunduğu yerdeki iş davalarına bakmakla görevli mahkemeye, işletmeye ilişkin bir tespit söz konusu ise işletme merkezinin bulunduğu yerdeki iş davalarına bakmakla görevli mahkemeye yapılabileceği, mahkemece öncelikle yapılması gereken işin, ortada ... ve ... işyerlerini kapsayan bir işletme bulunup bulunmadığını açıklığa kavuşturmak olduğu, işletme varsa işletmenin yönetildiği yer mahkemesinin yetkili mahkeme olacağı, şayet davacının iddia ettiği işyerlerine ilişkin ortada bir işletme yoksa davacının itiraz ettiği işyerlerinden birisi de ... işyeri olduğu için itirazın sonuçlandırılması gerektiği gerekçeleriyle bozulmuştur. Mahkemece uyulan bozma ilâmı doğrultusunda yapılan araştırma sonucunda davanın reddine karar verilmiş ise de, karar dosya içeriğine uygun düşmemektedir.
İnceleme konusu davada, ... ve ... Bakanlığı tarafından 23.10.2012 tarihli Resmi Gazete"de yayımlanan işkolu tespit kararına göre, ...ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, ... ...Sağlık Hizmetleri Araştırma ve Uygulama Hastanesi ile ... Devlet Hastanesinde hizmet alım sözleşmesi ile "..." işi yapıldığı ve yapılan işin hastanenin bina ve tesislerinin bakım-onarım işleri olması sebebiyle İşkolları Tüzüğü"nün 15 sıra numaralı "İnşaat" işkolunda yer aldığı,... Hastanesinde "Temizlik Hizmet Alım" işi yapıldığı ve yapılan işin İşkolları Tüzüğü"nün 28 sıra numaralı "Genel işler" işkolunda yer aldığı,... adresinde faaliyet gösteren büro işyerinde yapılan işin ise İşkolları Tüzüğü"nün 17 sıra numaralı "Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar" işkolunda yer aldığının tespit edildiği görülmüştür.
Davacı vekili tarafından, tespite, sadece ... ... Sağlık Hizmetleri Araştırma ve Uygulama Hastanesi ile ... Devlet Hastanesi ve... Hastanesinde faaliyet gösteren alt işveren işyerleri yönünden itiraz edilmiştir.
Somut olayda, davalı şirket tarafından hizmet alımı yolu ile faaliyet gösterilen ... ... Sağlık Hizmetleri Araştırma ve Uygulama Hastanesi ile ... Devlet Hastanesinde bulunan alt işveren işyerleri ..."ta,... Hastanesinde bulunan alt işveren işyeri ise ..."da yer almaktadır. Kabule göre de, dava reddedilmekle ... ve ... işyerlerinin farklı işkolunda yer aldığı ve işletme oluşturmadığı tespit edilmiştir.
Açıklanan maddi ve hukuki olgular karşısında, mahkemece itiraz konusu olan ... ... Sağlık Hizmetleri Araştırma ve Uygulama Hastanesi ile ... Devlet Hastanesinde bulunan alt işveren işyerleri yönünden kesin yetkili mahkemenin ... İş Mahkemesi olduğu anlaşıldığından, anılan işyerleri yönünden davanın ayrılarak yetkisizlik kararı verilmesi ve bundan sonra... Hastanesinde bulunan alt işveren işyeri yönünden işin esasının incelenmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, bozma sebebine göre sair hususların bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 09.05.2016 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.