MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


DAVA : Davacı, 11.10.2014 tarihinde yapılan ... Şubesinin 2. olağan genel kurulunun üst kurul delege seçimleri kısmının iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, sendika genel merkezinin, ana tüzüğe göre genel kurulunu üç yılda bir yaptığını, buna göre sendikanın 4. olağan genel kurulunun 11-12 Şubat 2011 tarihinde 07.07.2010 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan üye sayılarına göre yapıldığını, 4. olağan genel kurulda oy kullanan üst kurul delegelerinin de bu Resmi Gazetede yayımlanan üye sayısına göre şubeler tarafından kendilerine düşen üst kurul delegelerini olağan ve olağanüstü kongrelerini yaparak seçtiklerini, sendika genel merkezinin 5. olağan genel kurul üst kurul delegelerinin seçimi için üç yıllık kongre süresinin bitimine 2 ay kala 06.07.2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan üye sayılarını esas alarak 81 şubeye düşen delege sayılarını belirlediğini, bunun üzerine şubelerden olağan genel kurulu gelenlerin olağan genel kurulunu yaparak üst kurul delegelerini seçtiklerini, olağan genel kurul tarihleri gelmemiş olanların da, olağanüstü genel kurullarını yaparak üst kurul delegelerini seçtiklerini, sendikanın 5. olağan genel kurulunu 14-15 Şubat 2014 tarihinde yapmaya hazırlanırken mahkeme kararıyla kongrenin tedbiren durdurulduğunu, daha sonra 15.06.2014 tarihinde sendika olağanüstü genel kurulunun gerçekleştirildiğini, mevcut yönetimin hemen 5. olağan genel kurul kararı alması gerekirken kötü niyetli olarak 6 ay sonrasına karar aldığını ve bu sırada da usulsüz delege seçimi yapılarak müvekkilinin delegelik hakkının kanuna aykırı olarak elinden alındığını, sendika ana tüzüğünün genel kurulların oluşması başlıklı 14. maddesinin d bendinde “Delege seçimine esas üye sayıları için son tespit edilen ve resmi gazetede en son yayınlanan sayılar dikkate alınır” hükmünün bulunduğunu, bu hükme istinaden genel merkezin Mayıs 2013 sayılarına göre ...5 nolu Anadolu Adliye Şubesinin de içinde bulunduğu şubelere düşen üst kurul delegelerini belirlediğini, bunun ardından ...5 nolu Anadolu Adliye Şubesinin, şube genel kurulunu 31.08.2013 tarihinde yaparak hem şube zorunlu organlarını hem de üst kurul delegelerini seçtiğini, bu defa şubenin 2. olağan genel kurulunun 11.10.2014 tarihinde gerçekleştirildiğini, yapılan bu genel kurulda zorunlu organlar seçilirken, yeni seçilmiş olan müvekkil üst kurul delegelerinin yok sayılarak hukuksuz olarak yeniden üst kurul delegesi seçimi yapıldığını ileri sürerek 11.04.2014 tarihinde yapılan ... ....Şubesinin 2. olağan genel kurulunun üst kurul delege seçimleri kısmının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davalı temyiz etmiştir.
Gerekçe:
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 2/1-ğ maddesinde sendikalar “İşçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek için en az yedi işçi veya işverenin bir araya gelerek bir işkolunda faaliyette bulunmak üzere oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar” olarak tanımlanmıştır. Anayasanın 51. maddesi de aynı doğrultudadır. Aynı maddenin son fıkrasında sendikaların yönetim ve işleyişlerinin demokrasi esaslarına aykırı olamayacağı vurgulanmıştır.
6356 sayılı Kanun"un 9. maddesinde, genel kurulun, sendika ve şubelerin zorunlu organlarından olduğu belirtilmiştir. Genel kurulun görev ve yetkileri, aynı Kanun"un 11. maddesinde düzenlenmiş olup, maddeye göre, sendika organlarının seçimi yetkisi de genel kuruldadır. Bu itibarla, sendikanın yönetim, denetim ve disiplin kurulu üyelerinin belirlendiği genel kurulların, demokratik esaslar doğrultusunda icra edilmesi, sendika içi demokrasinin gerçekleşmesi yönünden son derece önemlidir. Bu cümleden olarak, bir sendikanın demokratik yapıya sahip olup olmadığına ilişkin en somut ölçüler genel kurulun yapısı ve işleyişinde aranmalıdır (ŞAHLANAN, Fevzi: Sendikaların İşleyişinin Demokratik İlkelere Uygunluğu, İstanbul, 1980, sh.119).
Genel kurul sendikaların iradesini yansıtan nihai karar organıdır. Genel kurullar bakımından asıl olan ise olağan genel kuruldur. Olağan genel kurul, kanunda ve daha kısa bir süre belirlenmesi şartıyla tüzükte öngörülen sürelerde düzenli olarak yapılmak zorunda olunan ve yapılması için herhangi bir sebebin ortaya çıkması gerekli olmayan genel kuruldur.
Olağanüstü genel kurul ise ancak genel kurulun olağanüstü toplanmasını gerektirir nitelikte objektif ve ciddi sebeplerin bulunması halinde söz konusu olan istisnai nitelikteki genel kuruldur. Bu husus 6356 sayılı Kanun"un 12. maddesinin gerekçesinde “Uygulamada seçimi kaybeden grubun beşte bir delege imzasını toplayıp hiçbir gerekçe göstermeden olağanüstü genel kurul talebinde bulunması her zaman karşılaşılan bir durumdur. Bu sebeple üye ve delegeler tarafından yapılacak olağanüstü genel kurul isteklerinin “iyi niyet kuralına” uygun haklı veya geçerli bir sebebe dayandırılması veya olağanüstü genel kurul isteminin olağan genel kurul ile çözülemeyecek bir sorunu çözmeye yönelik olması aranmıştır” şeklinde ifade edilmiştir.
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu"nun “Genel Kurulların Oluşması” başlıklı dokuzuncu maddesine göre de “Sendika ve sendika şubesi genel kurulları üyelerden oluşur. Sendika şubesi genel kurulları ve üye sayısı bini aşan sendikaların genel kurulları delegelerle yapılabilir. Delegeler üyeler tarafından gizli oy, açık sayım ve döküm esasına ve sendika tüzüğündeki hükümlere göre seçilir....Sendika şubeleri ile sendika ve konfederasyonların yönetim ve denetleme kurulu üyeleri bu sıfatla kendi genel kurullarına delege olarak katılırlar. Delege sıfatı, müteakip olağan genel kurul için yapılacak delege seçimine kadar sürer. Tüzüklere delege seçilmeyi engelleyici hükümler konulamaz.”
Sendika tüzüğünün “Sendika Genel Kurulunun Oluşması” başlıklı 14. maddesinde yer alan düzenlemelere göre de “Sendikanın genel kurulu, sendikanın en yüksek ve yetkili organıdır. Sendika genel kurulu delegelerden oluşur, Genel kurul tüzük hükümlerine göre şube genel kurullarından gizli oy, açık sayım ve döküm esasına uyularak seçilen 200 (iki yüz) delegenin şubelere dağılımı aşağıda belirtilen esaslara göre yapılır...”
Dosya içeriğinden, davalı sendika genel merkez 4. olağan genel kurulunun 11.02.2011 tarihinde icra edildiği, genel merkez 5. olağan genel kurulunun da 14-15.02.2014 tarihlerinde icra edilecek iken mahkeme kararıyla tedbiren durdurulduğu ve öncesinde olağanüstü genel kurul yapılması gerektiğine karar verildiği, daha sonra 15.06.2014 tarihinde olağanüstü genel kurulun icra edildiği ve devamında 5. olağan genel kurul kararı alınarak 13-14 Aralık 2014 tarihinde de genel merkez 5. olağan genel kurulunun icra edildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, genel merkez 5. olağan genel kurulunun yapılması planlanan ilk tarih olan 14-15.02.2014 tarihi esas alınarak, henüz genel kurul tarihi gelmediği için ...5 nolu Anadolu Adliye Şubesinin olağanüstü genel kurul gerçekleştirerek aralarında davacının da bulunduğu üst kurul delegelerini belirlediği, bununla birlikte yukarıda ayrıntılı olarak belirtilen süreç sonrasında genel merkez olağan genel kurulunun zorunluluk sebebiyle 13-14 Aralık 2014 tarihlerinde icra edildiği, ancak bu arada şube olağan genel kurul tarihi geldiği için ...5 nolu Anadolu Adliye Şubesinin 2. olağan genel kurulunu 11.10.2014 tarihinde gerçekleştirerek zorunlu organlar ile birlikte üst kurul delegelerinin de yeniden seçimle belirlendiği anlaşılmıştır.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, sendika genel kurulları yönünden asıl olanın “olağan genel kurul” olması sebebiyle, üst kurul delegelerinin de esas olarak olağan genel kurulda belirlenmesi gerektiği izahtan varestedir. Bununla birlikte henüz süresi gelmediği için icra edilen olağanüstü genel kurulda üst kurul delegeleri belirlenmiş ise de, mahkeme kararıyla genel merkez olağan genel kurulunun icrasının gecikmesi sebebiyle, süresi geldiği için ve ayrıca icrası zorunlu olan şube olağan genel kurulunda üst kurul delegelerinin belirlenmesinde hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır. Diğer taraftan, 4688 sayılı Kanun"un yukarıda belirtilen dokuzuncu maddesinde yer alan “Delege sıfatı, müteakip olağan genel kurul için yapılacak delege seçimine kadar sürer” açık düzenlemesi karşısında davacının yeni seçimle birlikte delegelik sıfatının sona erdiği de tartışmasızdır.
Açıklanan maddi ve hukuki olgular karşısında, mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 09.05.2016 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.