MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:


Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin davalı ...Ş. bünyesinde temizlik işçisi olarak çalıştığını, davalı ...Ş.’nin asıl işveren olması nedeniyle tüm alacakları yönünden sorumlu olduğunu, haklı neden olmaksızın iş akdinin feshedildiğini beyanla kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık izin, fazla çalışma, yol ve yemek ücreti alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ...Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; öncelikle davanın husumet nedeniyle reddini talep ettiklerini, davacının kurumlarında ihale usulü anahtar teslimi iş alan yüklenici şirkette çalıştığını, davacının yüklenici firmada çalışmasından dolayı SGK gibi ödemelerin yüklenici firmaya ait olduğunu, SGK kayıtlarının geldikten sonra davacının yüklenici firma olarak çalıştığı firmalara davanın ihbarını talep ettiklerini, muvazaa iddiasının yersiz olduğunu, davacının işe devam etmediğini, işyerindeki servisten ve yemekhanede yenilen yemekten tüm işçilerin faydalandırılğını, bu sebeple davacının iddialarının dinlenemeyeceğini belirterek açılan davanın reddini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalı vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasında, davacının yol ve yemek ücreti alacaklarının bulunup bulunmadığı noktasında uyuşmazlık vardır.
Mahkemece, ücret bordrolarında davacıya 78.00 TL yol, 305 TL yemek bedeli adı altında ödeme bulunduğu ve tanıklarca ödeme yapılmadığı ifade edildiğinden bordrolarda ödemeye yer verilmesinin karine oluşturduğu gerekçesiyle yol ve yemek ücreti hesaplanarak hüküm altına alınmıştır.
Dosyaya bir kısım ihale evrakları sunulmamıştır. Dairemizin temyiz incelemesinden geçen aynı dönem seri dosyalarından 2017/19942 esas sayılı Mahkemenin 2014/716 esas sayılı dosyasında işverence sunulu bordrolarda tahakkuklar ve hakediş ödemelerinin bulunduğu anlaşılmıştır. Bu dosyadaki ihale evrakında 2013/5626 ihale kayıt nolu alt işveren ...-Dorate Grup İş Ortaklığıyla yapılan ihale sözleşmesinde madde: 7 olarak 26 gün üzerinde olmak üzere 11.75 TL yemek ve 3.00 TL yol giderinin işçinin tahakkuk bordrosunda gösterileceğinin belirtildiği, İdari Şartname 25.3.2 maddesinde yemek ve yol giderinin aynı sözleşmede belirtildiği gibi düzenlendiği, ... Ltd. Şti. ile yapılan 2009/118020 ihale kayıt nolu sözleşme 7. maddede miktar belirtilmeksizin yol+yemek ücretinin ihale bedeline dahil olduğunun zikredildiği, İdari Şartname 25.3.2. maddesinde 26 gün üzerinde olmak üzere 5.50 TL yemek ve 2.00 TL yol giderinin işçinin tahakkuk bordrosunda gösterileceğinin belirtildiği, aylık brüt yol yardımı 52 TL,yemek yardımı 143 TL olduğu, 2011/172204 ihale kayıt nolu alt işveren ... Grup Ltd. Şti. ile yapılan ihale sözleşmesinde madde: 7"de yol ve yemek ücretinin açıkça belirtilmemiş olduğu ancak idari şartnamesinde 25.3.2 olarak 26 gün üzerinde olmak üzere 8.60 TL yemek ve 2.50 TL yol giderinin işçinin tahakkuk bordrosunda gösterileceğinin belirtildiği anlaşılmıştır.
Mahkemece yapılacak iş; davacı tarafça sunulan ücret bordrolarında ve emsal dosyalarda yol ve yemek tahakkuklarının diğer kazanç, sair kazanç, ek kazanç, sair ödeme veya açıkça yol ve yemek olarak belirtildiği tespit edildiğinden çalışma dönemine ait tüm bordroların, bordroların ödendiğine dair hakediş ödeme belgelerinin ve tüm banka kayıtlarının dosyaya getirtilerek tahakkuk bulunan bordroların ödenip ödenmediği, mali müşavir ve ihale sözleşmeleri konusunda uzman bilirkişilerce incelenmeli ve denetlenmelidir.
Eksik inceleme ile tanık beyanları gözetilerek ödeme yapılmadığı kanısıyla hüküm kurulması isabetsiz olmuştur.
3- Taraflar arasında davacının yıllık izin ücreti alacağının hesaplanması noktasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu"nun 59. maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir sebeple sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada sözleşmenin sona erme şeklinin ve haklı olup olmadığının önemi bulunmamaktadır.
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile ispatlamalıdır.
Somut olayda davacı vekili davacıya çalışma süresi boyunca yıllık izin haklarının kullandırılmadığını iddia etmiştir. Mahkemece ispat yükü üzerinde olan işverence imzalı yıllık izin defteri ve eşdeğer belge sunulmadığı davacının 15 yıllık dönemde hiç izin kullanmadığı gerekçesiyle 268 gün yıllık izin hakkının bulunduğu değerlendirilerek yapılan hesaplamaya göre hüküm kurulmuştur.
Mahkemece, davacının davayı somutlaştırma yükü (HMK 194), hakimin de davayı aydınlatma yükümlülüğü (HMK m. 31) bulunduğu göz önüne alınarak, davacının 15 yıllık çalışma süresi boyunca hiç yıllık izin kullanmadığı hayatın olağan akışına ters olduğundan, davacının beyanı alındıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç: Temyiz olunan hükmün yukarıda açıklanan sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 05.02.2019 gününde oybirliği ile karar verildi.