MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
...

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı ... davalı ... vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı Sendika vekili, ... Büyükşehir Belediyesi"ne ait bir belediye şirketi olan ...ye ait farklı farklı işyerlerinin niteliklerinden dolayı farklı farklı iş kollarında yer aldığına dair işkolu tespiti yapıldığını, yapılan tespitin kısa bir önce aynı belediye şirketi ile ilgili olarak Yargıtay 22.Hukuk Dairesi tarafından verilen kesin karara, bir başka emsal davada Yargıtay 9.Hukuk Dairesi tarafından verilen yeni tarihli onama kararına, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu iş Sözleşmesi Yasasına, Belediye Yasasına, Büyükşehir Belediye Yasasına, İş kolları Yönetmeliği"nin eki listenin 20 sıra numarasında yer alan “Genel İşler” tanımına ve mevcut iş kolları uygulamasına aykırı olduğunu, belediyenin aynı şirketi ile ilgili iş kolu tespitine itiraz davasının ... 4.İş Mahkemesi"nin 2011/348 Esas sırasında görüldüğünü ve sonuçlandığını, bu dosyada Yargıtay"ın kesin kararını verdiğini, yapılan işte raylı sistem bulunmasının işin demiryolu taşımacılığı işkoluna girdiği sonucunu doğurmadığını, burada belirleyici olanın yapılan işin niteliği olduğunu, belediye hizmetlerine ilişkin işlerin Sağlık İşkoluna giren işler hariç Genel İşler İşkoluna girdiğini, davalı şirketin tespite konu olan işyerinde yapılan hafif raylı sistemle belediye sınırları içinde belirli güzergahlar arasında toplu yolcu taşımacılığı işinin niteliği itibariyle belediye hizmetlerinden olması nedeniyle 20 numaralı Genel İşler İşkoluna girdiğinin kabul edilmesi gerektiğini, bu şekilde birçok emsal karar bulunduğunu, ... Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki dava konusu belediye şirketinin kanunlarla kendisine verilen görevleri yerine getirdiğini, alt norm olan yönetmelik hükümlerinin yasaya aykırı olamayacağının temel hukuk kurallarından olduğunu, ...nin belediye hizmetlerini yerine getirmek üzere kurulmuş bir belediye şirketi olduğunu ve ... Büyükşehir Belediyesi"ne ait olduğunu, dava konusu işyerlerindeki işlerin 10, 04 ve 15 sıra numaralı işkolları ile hiçbir ilgisinin bulunmadığını, ... Ulaşım Hizmetleri Petrol San. Ve Tic A.Ş"de yapılan işlerin belediye hizmetlerinden olduğunu ve Genel İşler İşkolu kapsamında yer alması gerektiğini ileri sürerek, diğer konulara ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak kaydı ile davalı Bakanlığın yasa ve usul hükümlerine aykırı 07/06/2014 tarih ve 29023 Sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan 2014/50 Karar numaralı işkolu tespit kararının iptali ile ... Ulaşım Hizmetleri Petrol San. Ve Tic A.Ş"ne ait işyerlerinde görülen tüm işlerin 20 numaralı Genel işler işkoluna dahil olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Cevap veren davalılar davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece davanın kabulüne dair verilen ilk karar Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin 07/06/2016 tarihli ilâmıyla özetle ... ilçesinde bulunan işyeri bakımından yetkisizlik kararı verilmesi gerektiği, diğer işyerleri bakımından da yapılan araştırmanın yetersiz olduğu gerekçesiyle bozulmuş, mahkemece bozmaya uyulduktan sonra kurulan hüküm ile ... ilçesinde bulunan işyeri bakımından yetkisizlik kararı verilmiş, diğer işyerleri bakımından da davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davacı vekili ile davalı ... vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 4 ve 5. maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraza ilişkindir.
Türk toplu iş hukukundaki normatif düzenlemelerde işkolu kavramı önemli bir yer tutmaktadır. 6356 sayılı Kanun"un 3. maddesine göre, sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunurlar. İşkolunun belirlenmesi konusunu düzenleyen 6356 sayılı Kanun"un 5. maddesine göre, işkolu tespiti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılacaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılan tespit ile ilgili kararın Resmi Gazete"de yayımlanmasını müteakip, bu tespite karşı ilgililer, onbeş gün içinde dava açabilir. Belirtilen süre hak düşürücüdür.
6356 sayılı Kanun"un 4. maddesinin birinci fıkrasına göre, işkolları, Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir. Maddenin ikinci fıkrasına göre ise, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır. Yine aynı maddede, bir işkoluna giren işlerin neler olacağının, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak, yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.
İşkolu kavramı sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öğedir. Birbirine benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır.
İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak belirtilmiştir. İşyerinin sınırlarının saptanmasında “işyerine bağlı yerler” ile “eklentiler” ve “araçların” bir birim kapsamında oldukları belirtildikten sonra özellikle bir işyerinin mal ve hizmet üretimi için ayrı bir alanı da kullanması halinde bunların tek işyeri mi yoksa birbirinden bağımsız işyerleri mi sayılacağı konusunda “amaçta birlik”, aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile “yönetimde birlik”, aynı yönetim altında örgütlenmiş olma koşullarının aranacağı düzenlenmiştir.
İşkolu tespit davalarında, her işverenin işyerinin bağımsız işyeri olarak kabul edilip, o işyerinde yapılan işlerin niteliği itibarıyle işkolu tespiti gerekir. Alt işverenin işkolu tespiti asıl işverenin yaptığı işe göre belirlenmez. Alt işverenin işkolu tespitinin, asıl işverenden ayrı olarak yapılması gerektiği gibi, alt işverene ait işyerinde yapılan işlerin, asıl işverene ait işyerinde yapılan işlere yardımcı iş olarak değerlendirilmesi de doğru olmaz. 6356 sayılı Kanun"un 4/2. maddesinde öngörülen, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılacağı kuralı, bir işyeri sınırları ve organizasyonu içerisinde yürütülen işler için önem taşır. Yoksa birbirinden ayrı işyerlerinde farklı işkoluna giren işler yapılıyorsa asıl iş yardımcı iş kavramı geçerli olmaz. Alt işveren işçileri ise, alt işverene ait bağımsız işyeri çalışanları olduklarından, bağlı bulundukları işkolunun, asıl işverenden ayrı olarak belirlenmesi gerekir.
Bu genel açıklamalar ışığında temyiz itirazlarının değerlendirilmesi gerekmektedir.
Somut uyuşmazlıkta, ... tarafından 07/06/2014 tarihli Resmi Gazete"de yayımlanan 2014/50 sayılı işkolu tespit kararında yer alan; ... Ulaşım Hizmetleri Petrol Sanayi ve Ticaret A.Ş.’de Bakanlığımızca yapılan incelemede; merkezi ...,... adresinde kurulu bulunan işyerinde insan kaynakları, idari ve mali işlerin yürütüldüğü, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliğinin 10 sıra numaralı “Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar” işkolunda; ... ,.../... adresinde kurulu bulunan işyerinde petrol istasyonunda akaryakıt satışının yapıldığı, bu nedenle işyerinde yapılan işlerin niteliği itibariyle “İşkolları Tüzüğü”nün 04 sıra numaralı “Petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç” işkolunda; ... Mahallesi ... ,..., .... adreslerinde kurulu bulunan işyerlerinde tramvay şoförlüğü işi olan vatmanlık hizmetlerinin yürütüldüğü, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği"nin 15 sıra numaralı “Taşımacılık” işkolunda yer aldığına dair tespitler dava konusu yapılmış ve söz konusu işyerlerinin “Genel işler” işkolunda yer aldığının tespiti talep edilmiştir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, uyulan bozma ilâmı doğrultusunda “... ...,.../...” adresinde kurulu bulunan işyeri bakımından verilen yetkisizlik kararı isabetlidir.
Bu kapsamda dava konusu diğer işyerleri bakımından temyiz itirazları değerlendirilmelidir.
Dosya içeriğinden ve UYAP sistemi kayıtlarından, dava dışı ... Sendikası tarafından aynı işkolu tespit kararında yer alan aynı işyerlerinin “Genel işler” işkolunda yer aldığının tespiti talepli olarak dava açıldığı, ... 5. İş Mahkemesi’nin 2015/852 – 2020/117 E.K. sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği ve kararın Dairemizin 04/03/2021 tarih ve 2021/1320 – 2021/5555 E.K. sayılı ilâmıyla onanmak suretiyle kesinleştiği anlaşılmaktadır.
Açıklanan maddi ve hukuki olgular karşısında, bir başka davacı tarafından aynı işyerlerine yönelik olarak aynı işkolu tespit kararının iptali ve işyerlerinin genel işler işkoluna girdiğinin tespiti talebi ile açılan dava, temyiz konusu eldeki davadan daha önce sonuçlanıp karar kesinleşmekle, somut uyuşmazlıkta aynı işyerleri yönünden davanın konusuz kaldığı kabul edilmelidir.
Bu itibarla mahkemece; ...... adresinde kurulu bulunan işyeri; ...,... adresinde kurulu bulunan işyeri ve ,..., ...... adresinde kurulu bulunan işyeri bakımından karar verilmesine yer olmadığı yönünde hüküm tesisi gerekirken yazılı şekilde verilen karar isabetsizdir.
Anılan hususlar gözetilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 27/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.