MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ
araflar arasındaki kira bedelinin tespiti davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacılar vekili, davacıların 4349 parsel 5 ve 6 bağımsız bölüm nolu dükkanlarla 3908 parsel 1 ve 2 bağımsız bölüm nolu dükkanların maliki olduklarını, bu dört bağımsız bölüm birleştirilip tek işyeri olarak 01.08.2006 tarihli sözleşmeler ile davalı bankaya kiraya verildiğini belirterek 01/08/2011 tarihinden itibaren, 4349 parselde bulunan 5 ve 6 nolu dükkanların aylık 1250 USD olan kira bedelinin 3750 USD, yıllık 45.000 USD, 3908 parselde bulunan 1 ve 2 nolu dükkanların 833,33 USD olan aylık kira bedelinin 2500 USD, yıllık 30.000 USD olarak tesbitine karar verilmesini istemiştir.
Davalı vekili davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece; davanın kısmen kabulü ile 4349 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 5 ve 6 nolu bağımsız bölümlerin 01/08/2012 tarihinden başlayan dönem için yıllık kira bedellerinin 41.125 USD, 3908 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 1 ve 2 nolu bağımsız bölümlerin 01/08/2012 tarihinden başlayan dönem için yıllık kira bedellerinin toplam 23.625 USD olarak tespitine dair verilen karar davalı tarafın temyizi üzerine Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 14.05.2015 tarih ve 2014/8232 Esas, 2015/4981 Karar sayılı bozma ilamı ile ""Mahkeme gerekçesinde hukukçu bilirkişi raporu dikkate alınmadan ilk iki raporun ortalaması doğrultusunda karar verildiği anlaşılmaktadır. Mahkemece daha önceki bilirkişiler haricinde konusunda uzman bilirkişiler marifetiyle keşif yapılarak denetime elverişli rapor alınması, raporlar arasında çelişkinin bu şekilde giderilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken"" gerekçesi ile bozulmuştur.
Mahkemece; bozmaya uyma kararı verilerek yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulü ile 4349 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 5 ve 6 nolu bağımsız bölümlerin 01/08/2012 tarihinden başlayan dönem için yıllık kira bedellerinin 41.125 USD, 3908 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 1 ve 2 nolu bağımsız bölümlerin 01/08/2012 tarihinden başlayan dönem için yıllık kira bedellerinin toplam 23.625 USD olarak tespitine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına göre, sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

2- Taraflar arasında düzenlenen ve karara dayanak yapılan 01.08.2006 başlangıç tarihli ve beş yıl süreli kira sözleşmeleri ile kira parasının USD olarak belirlendiği hususunda bir uyuşmazlık bulunmamaktadır.
Davalı kiracının tacir olması ve TBK"nun 344. Maddesinin uygulanmasının tacirler için ertelenmesi karşısında tespiti istenen dönem yürürlükte bulunan 818 sayılı Borçlar Kanunu madde 83/ f.2.uyarınca borcun yabancı para ile ödenmesinin kararlaştırılması halinde, kira parasının sözleşmeye uygun olarak yabancı para ile ödenmesi gerektiğinde şüphe yoktur. Ancak, yeni dönem kira parasının hakimce arttılarak tespitinin istenmesi halinde; 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında öngörüldüğü üzere kira süresi sona erdiğinden 6570 sayılı yasanın 11.maddesi uyarınca yenilenen dönemde kira sözleşmesinin diğer hükümlerinin yenilenmesine karşın, kira parasına ilişkin koşul yenilenmemekte ve kira parası belli olmayan bir sözleşme haline gelmektedir. Yeni dönem kira parasının tespiti anılan İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı gibi bir "sınırlama" dır. Yeni dönemde hakimin yaptığı sınırlama sonucunda belirlediği "ücret" unsuru ile kira sözleşmesinin yenilenmesi sağlanabilmektedir. O halde, yeni dönemde kira parasının tespitinin istenilmesi halinde sözleşmedeki kiranın yabancı para ile ödenmesine ilişkin hükmün yenilendiği kabul edilemez. Bu nedenle hakim anılan İ.B.K."da öngörülen sınırlamayı yaparken, (davalı kiracının bu yönde açık bir kabulü bulunmadığı sürece) 818 sayılı Borçlar Kanununun 83/1.hükmü uyarınca kira parasını Türk Lirası olarak takdir etmek ve sözleşmede yer alan boşluğu ona göre doldurmak durumundadır. Mahkemece, yukarıdaki ilkeler doğrultusunda hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, hatalı değerlendirmeyle yazılı şekilde kira bedelinin USD olarak tespitine karar verilmesi doğru değildir.
3- Hak ve nesafete uygun kira belirlenirken en son ödenen aylık kira bedeline endekse (ÜFE) göre artış yapılarak belirlenen kiradan daha düşük olmayacak şekilde taşınmazın boş olarak yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira bedelinden, davalının eski kiracı olduğu gözetilerek hakkaniyete uygun bir miktarda indirim yapılması gerekmektedir.
Mahkemece bozma sonrasında bilirkişi heyetinden 05.05.2016 tarihli rapor alınmış, bilirkişiler 5 ve 6 nolu bağımsız bölümler yönünden kira bedelinin yıllık 45.000 USD olabileceğini ancak talebin 41.125 USD olduğunu, 1 ve 2 nolu bağımsız bölümler yönünden kira bedelinin yıllık 25.000 USD olabileceğini ancak talebin 23.625 USD olduğunu belirtmiştir. Mahkemece bilirkişilerin taşınmazın yeniden boş olarak kiraya verilmesi halinde getirebileceği brüt kira bedelinin tespiti ile davalının eski kiracı olduğu da gözetilerek belirlenen brüt kira bedeli üzerinden hak ve nesafet indirimi yapılarak kira bedelinin tespit edilmesi gerekirken hak ve nesafet indirimi yapılmadan yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte eklenen nedenle diğer temyiz itirazlarının reddine, 2. ve 3. bentte açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın 6100 sayılı ...ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 22.06.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.