MAHKEMESİ : 15. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davalı kurumun müvekkili şirkete ait ... Ürünleri İşletmesinde çalışan ve işyerine bağlı üretim alanı olan kafeslerin bulunduğu yerde, çalışan personelin 854 sayılı ... iş kanununa tabi olduğunu tespit ettiğini, ancak müvekkili şirkete ait ... ürünleri işletmesinin tarım işi olan balık yetiştiriciliği işiyle ilgilenmekte olduğunu, müvekkili şirketin ... ürünleri işletmesindne elliden fazla işçisinin bulunduğunu, 4857 sayılı iş kanunu"nun 4. Maddesinin 1. Fıkrasının B endinde öngörülen hüküm gereği, bu kanun kapsamına girdiğini, işçilerin bir kısmının ... iş kanunu kapsamına sokulması onların aleyhine olup işyerinde huzursuzluk da doğurabilecek nitelikte olduğunu, çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığının iş teftiş kurulu başkanlığının 01/10/2014/9370/prg-13. 9799/prg-11 tarih ve numaralı raporda müvekkili şirketi ve nezdinde çalışan gemi adamlarının 854 sayılı ... İş Kanununun kapsamında olduğu yönünde tespitinin hukuken hatalı olduğnu, müvekkili şirketin tüm çalışanlarının 4857 sayılı iş kanunun uygulaması kapsamında olduğunu, bu nedenlerle de bahse konu raporda müvekkilinin şirket tarafından yerine getirilmesi ve uyulması gereken hususlar olarak belirtilen hallere itiraz ettiklerini belirterek, müvekkili şirket çalışanlarının 4857 sayılı iş kanununa tabi olduğunun, müvekkili şirket çalışanlarının herhangi bir hak kaybının bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiş, duruşmalardaki sözlü beyanlarında da aynı taleplerini tekrar etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk derece mahkemesince toplanan deliller ve bilirkişi raporu doğrultusunda davanın, kısmen kabulü ile davacıya ait işyerinde ... iş hukukuna tabi olarak çalıştığını iddia eden işçiler tarafından açılacak dava bulunması halinde işçinin ve işverenin, işçinin yaptığı işe yönelik itiraz hakları saklı kalmak üzere davacı şirket hakkında ... İş Teftiş Başkanlığı tarafından hazırlanan 01.10.2014 tarih ... sayılı raporda işverence yerine getirilmesi ve uyulması gereken hususlara ilişkin tespitin 1. maddesinin iptaline, tüm çalışanların 4857 Sayılı Yasa Kapsamında olduğu yönündeki talebin reddine karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı taraflar istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Bölge Adliye Mahkemesince davaya konu ... İş Teftiş Başkanlığı tarafından hazırlanan 01.10.2014 tarih ... -11 sayılı raporun genel bir tespit mahiyetinde olduğu, bireysel alacak tespitinin raporda olmadığı, 4857 Sayılı Kanunun 92. maddesinin 3. fıkrasına göre iş müfettişi raporlarına karşı açılan davalar, işçilerin bireysel başvurulan üzerine iş müfettişi tarafından işçi alacaklarına dair yapılan tespitlere karşı olmakla yapılan tespitin eksik olduğu ve daha fazla alacağı bulunduğu gerekçesiyle itiraz ediliyorsa dava eda davası, işveren tarafından, yapılan tespitin hatalı olduğu ve tamamen ya da kısmen borçlu olmadığı gerekçesiyle itiraz ediliyorsa dava menfi tespit davası niteliğinde olduğu, iş müfettişi raporlarının işçilerin alacaklarına yönelik kısımlarına karşı işçi ya da işveren tarafından açılacak davalar yerine göre eda davası yerine göre ise menfi tespit davası özelliği göstermekte olup her halükarda bu davaların bireysel alacak tespitine dair olması gerekip kanuni nitelik taşıyan bir belirlemeye itiraz bu davaya konu olamayacağı, belirtilerek davalı bakanlığını istinaf başvurusunun kabulüne ve ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar yasal süresi içerisinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
Somut olayda davacı tarafça Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının İş Teftiş Kurulu Başkanlığının 01/10/2014...-11 tarih ve numaralı raporunun davacı şirket nezdinde çalışan gemi adamlarının 854 sayılı ... İş Kanununun kapsamında olduğu yönünde tespitinin iptali talep edilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesince, iş müfettiş raporlarının bireysel alacak tespitine dair olması gerekip kanuni nitelik taşıyan bir belirlemeye itirazın bu davaya konu olamayacağı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Kural olarak, davacı işverenin kendiliğinden çalıştırdığı işçilerin hangi kanun kapsamına girdiğinin kural tespitini talep etmesi mümkün değildir. Ancak, dava konusu olayda, müfettiş genel denetim kapsamı sonucunda, davacı ... yerinde çalışanların ... İş Kanunu"na tabi olduğu yönünde bir tespit yapılması ve daha sonra da muhtemel idari para cezalarının gündeme gelecek olması nedeni ile, işverenin dava açmakta hukuki yararının var olduğu kabul edilmelidir. Hal böyle olunca Bölge Adliye Mahkemesince işin esasına girilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile davalının istinaf başvurusu üzerine ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, bozma kararının bir örneğinin İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 29/06/2020 tarihinde oy birliği ile karar verilmiştir.