MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki menfi tespit davasının bozmaya uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı temlik alan vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü.

- K A R A R -

Davacı vekili, davacı şirketin hırdavat işi ile uğraştığını, dava dışı bir şirketten aldığı dava konusu çeki davalı bankaya kredi borcu için rehin olarak verdiğini, iş bu çek ile takibe girişen davalı bankanın yetkili hamil olmadığını iddia ederek davaya konu çekten dolayı davacının davalı bankaya borçlu olmadığının tespitine ve % 20 oranında kötüniyet tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacı şirket ile genel kredi sözleşmesi imzalandığını ve davacıya krediler kullandırıldığını, davacının kredi borçlarına mahsup edilmek üzere dava konusu çekin temlik cirosu ile alındığını savunarak davanın reddi ile % 20 oranında tazminat istemiştir.
Mahkemece, tüm dosya kapsamı ile alınan bilirkişi raporundan davalı bankanın davaya konu çeki teminat amacıyla almış olduğunun anlaşıldığı, çekin rehin amacıyla cirosunun geçerli olmadığı, bu sebeple davalı bankanın yetkili meşru hamil olarak kabul edilemeyeceği gerekçesiyle davanın kabulüne, davacının icra takibine konu edilen çekten dolayı borçlu olmadığının tespitine, şartları bulunmadığından davacı vekilinin tazminat talebinin reddine karar verilmiş olup, hükmün davalı temlik alan vekilince temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 2016/14754 esas ve 2018/505 karar sayılı ve 08.02.2018 tarihli kararıyla; ‘... dava konusu alacağın davalı Alternatif Bank A.Ş. tarafından düzenleme şeklinde alacağın devri sözleşmesi ile noterde 29.04.2015 tarihinde ...,... Yönetim A.Ş.’ne temlik edildiği,...HMK."nın m. 125/f.I, “(1) Davanın açılmasından sonra, davalı taraf, dava konusunu üçüncü bir kişiye devrederse, davacı aşağıdaki yetkilerden birini kullanabilir: (a) İsterse, devreden tarafla olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralmış olan kişiye karşı davaya devam eder. Bu takdirde davacı davayı kazanırsa, dava konusunu devreden ve devralan yargılama giderlerinden müteselsilen sorumlu olur. (b) isterse, davasını devreden taraf hakkında tazminat davasına dönüştürür.’ düzenlemesini içermektedir. Mahkemece bu madde hükmü gözetilerek davacıya seçim hakkını hangi yönde kullandığı sorulup, sonucuna göre yargılamaya devam edilerek varılacak uygun sonuç dairesinde bir karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmiştir.” gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece usule ilişkin bozma ilamına uyularak davacının beyanı doğrultusunda dava, davalı temlik alana yöneltilmiş ve başkaca araştırma ve inceleme yapılmaksızın, davalı bankanın davaya konu çeki teminat amacıyla almış olduğunun anlaşıldığı, çekin rehin amacıyla cirosunun geçerli olmadığı, bu sebeple davalı bankanın yetkili meşru hamil olarak kabul edilemeyeceği gerekçesiyle davanın kabulüne, davacının icra takibine konu edilen çekten dolayı borçlu olmadığının tespitine, şartları bulunmadığından davacı vekilinin tazminat talebinin reddine karar verilmiş, hüküm davalı temlik alan vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava konusu takip dayanağı hamiline yazılmış çekte, davadışı ... keşideci, davadışı ... Tarım Ürünleri San ve Tic A.Ş. birinci ciranta, davacı ikinci ciranta, davalı ...Ş. üçüncü ciranta olup; Alternatifbank tarafından muhatap Finansbank’a vekaleten çeke karşılıksız şerhi verildiği, ancak daha sonra çekte davalı ... cirosunun iptal edildiği anlaşılmıştır. Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı T.T.K."nun 790. maddesine göre; “cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır”. Kambiyo hukuku bakımından üzeri çizilen veya iptal edilen ciro yok hükmündedir. Bu durumda, davalı alacaklı Alternatifbank, 6102 sayılı TTK’nun 790. maddesi gereğince, dava ve takip konusu çekteki ciro silsilesine göre bu çekin yetkili hamili olmadığından, temlik eden davalı banka tarafından bu çeke dayalı takip yapılamaz. Bu itibarla mahkemece davacının menfi tespit davasının bu gerekçeyle kabulü gerekirken yazılı gerekçeyle kabulü doğru olmamıştır. Hükmün bu nedenle bozulması gerekir ise de, bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, 6100 sayılı HMK." nın geçici 3. maddesi ve 5236 sayılı Kanun"un geçici 2. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK."nun 5236 sayılı Kanun"un 16. maddesiyle değiştirilmeden önceki 438/7. maddesi gereğince mahkeme hükmünün gerekçesinin değiştirilerek onanmasına karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hüküm gerekçesinin “Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı T.T.K."nun 790. maddesine göre; ‘cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır’. Kambiyo hukuku bakımından üzeri çizilen veya iptal edilen ciro yok hükmündedir. Bu durumda, davalı alacaklı Alternatifbank, 6102 sayılı TTK’nun 790. maddesi gereğince dava ve takip konusu çekteki ciro silsilesine göre bu çekin yetkili hamili olmadığından, temlik eden davalı banka tarafından bu çeke dayalı takip yapılamaz.” şeklinde değiştirilerek, hükmün değiştirilmiş bu şekliyle ONANMASINA, peşin harcın istek halinde temyiz eden davalı temlik alana iadesine, 16.06.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.