Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2020/7999 Esas 2022/3476 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 11. HUKUK DAİRESİ

Taraflar arasında görülen davada Antalya 4. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 15.01.2020 tarih ve 2020/19 E. - 2020/38 K. sayılı kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin esastan reddine dair Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi'nce verilen 10.09.2020 tarih ve 2020/460 E. - 2020/970 K. sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili; davacı aleyhine Antalya 10. İcra Müdürlüğü'nün 2019/5168 esas sayılı dosyasında ilamsız takip takip yoluyla takip başlatıldığını, davacı tarafın borca itiraz edildiğini ve takibin durduğunu, takibe itiraz nedeniyle davalı tarafından Antalya 7. İcra Hukuk Mahkemesi'nin 2019/ 369 esas sayılı dosyasında itirazın kaldırılması davası açtığını, itirazın kaldırılması davasının davacı aleyhine sonuçlandığını, bu nedenle davalarının İİK'nın 69/4 maddesi uyarınca menfi tespit yoluyla borçtan kurtulma davası olarak görülmesi gerektiğini, ilamsız takip başlatan davalı tarafın işbu dava kapsamında asıl borç ilişkisini, asıl borç ilişkisinden kaynaklanan alacağını doğuran taahhüdünü yerine getirdiğini ispat etmesi yükümlülüğü bulunduğunu, davalı tarafın, ticari taksi satım vaadi ile takip dayanağı bonoyu elde etmiş ise de davacı tarafa bir ticari taksi satımı yapmadığını, davacı ile davalı arasında ticari taksi satımı dışında asıl borç ilişkisi doğuracak bir ilişki de olmadığını ve davacı tarafın borcu bulunmadığını, davalı tarafın dayandığı ilamsız takipte asıl borç ilişkisini ve alacaklı olduğunu İİK uyarınca ispat etmesinin zorunlu olduğunu ileri sürerek Antalya 10. İcra Müdürlüğünün 2019/5168 E. sayılı dosyasında alacaklıya borçlu bulunmadığının tespiti ile takibin davacı yönünden iptalini dava ve talep etmiştir.
Davalı vekili; davanın öncelikle derdestlik dava şartı yokluğundan reddini, aksi halde davanın esastan reddini istemiştir.
İlk derece mahkemesince, iddia, savunma ve dosya kapsamına göre; eldeki dosya ile Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2017/438 - 2019/779 K. sayılı dosyasının taraflarının, konusunun ve dava sebeplerinin aynı olduğu gerekçesiyle davanın derdestlik dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir.
Karara karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi'nce; Antalya 3. Ticaret Mahkemesi'nde devam eden dosyanın konusu ile işbu davanın konusunun aynı senet olup, yeni bir takip başlatılmasının menfi tespit davasının konusunu değiştirmeyeceği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK 353/1-b-1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, davacının Antalya 10.İcra Müdürlüğünün 2019/5168 E. sayılı icra dosyasında borçlu olmadığının tespiti talebine ilişkindir. Mahkemece, davanın derdestlik nedeniyle usulden reddine karar verilmiş, kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince de esastan ret kararı verilmiştir.
Derdestlik 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114/1-ı maddesinde olumsuz dava şartı olarak düzenlenmiştir. Buna göre önceden açılmış bir dava devam etmekte iken aynı konuda yeniden dava açılamaz, buna rağmen açılırsa yeni dava usulden reddedilir. Bunun için, aynı davanın iki kere açılmış olması ve birinci ile ikinci davanın aynı olması gerekir. Aynı dava olduğunu söyleyebilmek için, birinci ile ikinci davanın taraflarının, konularının ve dava sebeplerinin aynı olması gerekir. Mahkeme, yaptığı, inceleme sonucunda, iki davanın taraflarının, konularının ve dava sebeplerinin aynı olduğu kanısına varırsa ikinci davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verir.(KURU, Baki; İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku, Yetkin Yayınları,2017, s.140-141)
Taraflar arasındaki Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2017/438 Esas sayılı menfi tespit davası ile işbu mahkemedeki davanın tarafları ve her iki davanın hukuki sebepleri aynı olmakla beraber talep sonucu (dava konusu) farklıdır. Şöyle ki; Antalya 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2017/438 Esas sayılı menfi tespit davası, Antalya 11. İcra Müdürlüğünün 2011/4798 E. sayılı dosyasından kambiyo senetlerine mahsus yapılan takipte davacının takibe dayanak bono nedeniyle borçlu olmadığının tespitine yönelik olup, işbu davadaki talep ise Antalya 10.İcra Müdürlüğünün 2019/5168 E. sayılı dosyasından başlatılan ilamsız icra takibi nedeniyle taraflar arasındaki temel ilişki nedeniyle borçlu olmadığının tespiti talebine ilişkindir.
Bu nedenle her iki davanın talep sonucu farklı olduğundan mahkemece işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle reddedilmesi bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz isteminin kabulü ile İlk Derece Mahkemesince verilen karara yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULARAK KALDIRILMASINA, HMK'nın 373/1. maddesi uyarınca dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davacıya iadesine, 27/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.