(Kapatılan)16. Hukuk Dairesi 2018/3098 E. , 2021/5341 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :KADASTRO MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; "Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin yetersiz olduğu belirtilerek davacının dayanak tapu kaydının tesisinden itibaren tüm tedavüllerinin getirtilmesi ile revizyon görüp görmediğinin belirlenmesi, daha sonra mahallinde aynı köy ve komşu köylerden seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi, taraf tanıkları, jeoloji mühendisi bilirkişi, teknik bilirkişi, üç kişilik ziraat mühendisinden oluşacak bilirkişi kurulu katılımıyla yeniden keşif yapılması, tapu kaydı uygulanıp kapsamının belirlenmesi, tapu kaydının sınırları yerel bilirkişilerce zeminde tek tek göstertilmesi, bilirkişilerin gösteremediği sınırlar için taraflara tanık dinletme imkanı sağlanması, tespite aykırı sonuca varılması halinde tespit bilirkişilerinin tanık sıfatıyla dinlenilmesi gerektiğinin düşünülmesi, bu şekilde davacının dayandığı tapu kaydının çekişmeli taşınmaz bölümleri kapsayıp kapsamadığının kesin olarak belirlenmesi, tapu kaydının kapsamı dışında kalması halinde davacının zilyetliğe de dayanmış olması nedeniyle; yerel bilirkişi ve tanıklardan dava konusu yerin öncesinin geleneksel biçimde kullanılan kadim mera niteliğinde olup olmadığı, geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, zaman içinde sınırlarında genişleme olup olmadığının sorulup açıklattırılması, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanakları ve dayanakları ile denetlenmesi, teknik bilirkişiye, uygulanan tapu kaydının kapsadığı alanı gösterir ve keşfi takibe imkan verir kroki düzenlettirilmesi, 3 kişilik uzman ziraat bilirkişi kurulundan taşınmazın niteliğiyle ilgili, jeolog bilirkişinden çekişmeli taşınmaz bölümlerinin heyelana açık olup olmadığı ve niteliği konusunda rapor alınması ondan sonra tüm delillerin birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiğine" değinilmiştir. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda temyize konu davanın kabulüne, çekişmeli 183 ada 47 parsel sayılı taşınmazın kadastro tespitinin iptaline 05.07.2017 tarihli fen bilirkişi raporunda (A),(B),(C) harfleri ile gösterilen toplam 4.998.00 metrekarelik kısma yeni bir parsel numarası verilerek ... mirasçıları adına veraset ilamındaki payları oranında tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, feri müdahil ... ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde, bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Mahkemece hükmüne uyulan bozma ilamında çekişmeli taşınmaz bölümlerin, içinde yer aldığı mera parselinden toprak yapısı, bitki deseni, eğimi ve diğer yönleri göz önüne alınarak nasıl ayrıldığının, aralarında doğal ya da yapay ayırıcı unsur bulunup bulunmadığının ve çekişmeli taşınmaz bölümlerin sınırlarının zaman içerisinde mera yönünde genişleyip genişlemediğinin araştırılması istenildiği halde, ziraatçi bilirkişi kurulu raporunda çekişmeli taşınmaz ile komşu mera parselleri arasında sürekli toprak işlemesinden kaynaklı sınır ayrılığı ve kod farkı oluştuğu belirtilmesine rağmen, rapora taşınmazı teşhise elverişli fotoğraflar eklenmediğinden ve bu tespit bilimsel verilere dayalı olarak ortaya konulmadığından, dava konusu kısımlarda zamanla sınırında bulunan mera parseli yönünde genişleme olup olmadığı anlaşılamamış, ayrıca taşınmazın üzerindeki zilyetliğin başlangıcını ve sürdürülüş biçimini belirlemede en etkili yöntem olan hava fotoğraflarından yararlanılmamıştır. Keşifte dinlenen mahalli bilirkişi ile tespit bilirkişileri dava konusu edilen bölümlerin davacı ve ataları tarafından mısır ve buğday ekilerek tarla olarak kullanıldığı beyan edilmiş; dosyadaki bilirkişi raporlarında ise çekişmeli bölümlerin hayvanların kışlık kaba yem ihtiyacını karşılamak için çayır otu olarak kullanıldığı belirtilmiş olmasına rağmen mahkemece aradaki çelişki giderilmeden nizalı bölümlerin niteliği kesin olarak belirlenmeden hüküm kurulmuştur.
Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesi zaman dilimi içerisinde çekilmiş, çekişmeli taşınmazı içeren farklı tarihlere ait en az 3 adet stereoskopik hava fotoğrafı, bu hava fotoğrafları kullanılarak üretilmiş memleket haritaları ile temin edilebilen en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları ve çekişmeli taşınmaza komşu taşınmazların tespit tutanaklarında tespite esas alındığı belirtilen belgelerin tamamı getirtilerek dosya ikmal edilmeli, bundan sonra mahallinde, elverdiğince yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek aynı köy ve komşu köylerin halkından seçilecek ayrı ayrı üçer kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile öğretim üyesi seviyesinde Ziraat Fakültesi Toprak Bölümünden üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisi kurulu ile fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşif sırasında dinlenecek yerel bilirkişi ve taraf tanıklarından, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, nizalı bölümlerin kamu orta malı mera niteliğinde olup olmadığı, sınırlarında zamanla mera parseli yönünde genişleme olup olmadığı, etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında oluşacak çelişkilerin gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmesine çalışılmalı, alınan beyanlar komşu parsellerin tutanak ve dayanağı kayıtlar ile denetlenmeli; mahkeme hakiminin taşınmaza ilişkin ayrıntılı gözlemi tutanağa aynen aktarılmalı; üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmazın öncesinin mera niteliğinde olup olmadığını, toprak yapısını, eğimini, bitki desenini, çekişmeli taşınmaz kısımların mera parselinden nasıl ayrıldığını, aralarında doğal ya da yapay ayırt edici bir sınır bulunup bulunmadığını açıklayıp, tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, taşınmazın öncesini ve mevcut niteliğini açıklayan ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişisine yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik hava ve uydu fotoğrafları üzerinde uygulama yaptırılarak, taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğinin, mera vasfında olup olmadığının, mera niteliğinde değilse imar-ihyasına en erken ne zaman başlanıldığının ve tamamlandığının, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine çalışılmalı; fen bilirkişisinden ise, keşfi takibe ve bilirkişi sözlerini denetlemeye imkan verir kroki ve rapor düzenlemesi istenmeli; yapılan araştırma ve inceleme sonucu taşınmazın öncesinin mera olduğunun anlaşılması halinde, uzun süreli kullanım ile meranın toprak yapısının değiştirilmeye çalışılmasının mera özelliğini kaybettirmeyeceği ve meralar üzerinde sürdürülen zilyetliğin hukukça bir değer taşımayacağı gözetilmeli; dava konusu taşınmaz bölümlerinin kamu malı mera niteliğinde olmadığı sonucuna varıldığı takdirde, zilyetlik hükümlerine göre inceleme yapılmalı ve bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, feri müdahil ... ve davalı ... Kişiliğinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz edenlere ayrı ayrı iadesine, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14.06.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.