9. Hukuk Dairesi 2015/10313 E. , 2015/17832 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, uzun süredir yöneticileri tarafından çeşitli şekillerde baskı yapılarak istifaya zorlandığını, davalı işyerinde yaklaşık 12 yıldır süren çalışma düzeninde değişikliği geçerli kılan herhangi bir neden bulunmaz iken vardiya sistemi dayatılarak sözleşmesinde esaslı değişikliğe gidildiğini, kabul etmemesi üzerine iş akdinin haklı veya geçerli bir neden olmaksızın feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, davacının görev yaptığı Üye İşyeri ve POS Operasyonları Servisinin 365 gün her gün 16 saat (2 vardiya) düzeninde hizmet vermesi nedeniyle 15.07.2013 tarihi itibariyle davacıdan vardiya programına başlamasının istendiğini, ancak tebliğ edilen görev bildirimine karşı vardiyalı sistemde çalışamayacağını bildirdiğini, bu Serviste ekibin temel fonksiyonlarının yerine getirilmesi ve sürekliliğin sağlanabilmesi için 365 gün her gün 16 saat (2 vardiya) düzeninde çalışma zorunluluğunun bulunduğundan ve farklı bir yerde istihdam edilmesi konusu yapılan değerlendirmede uygun bir pozisyona geçişte gerçekleştirilemediğinden, iş sözleşmesinin geçerli nedenle feshedildiği savunularak davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkeme, davalı işyerinde davacının çalıştığı bölümün 7 gün 24 saat hizmet verme zorunluluğu nedeniyle bölümde çalışma düzeninin her gün iki vardiya olarak düzenlenmiş olduğu, davacının gündüz çalışmak istediği, gece çalışmayı kabul etmemesinden dolayı gece vardiyasında çalışanların vardiya değiştiremediği ve izinlerini kullanamadığı, bu durumun diğer birim çalışanları arasında eşitsizliğe sebep olduğu, işletmeyi zora soktuğu, işverenin gerek işyerinin gereklerini sağlamak gerekse diğer bölüm çalışanları arasında eşit çalışma koşulları sağlama yükümlülüğünü yerine getirmesine engel olduğu, bu durumun davacı ile olan iş ilişkisinin sürdürülebilme imkanını ortadan kaldırdığı, gece vardiya düzeninde gece veya gündüz çalışmasında ücret ve yan haklar yönünden bir fark bulunmadığı, davacının işten ayrılmasının devamında vardiya düzeninde dönüşümlü olarak çalışma uygulamasına geçildiği, taraflar arasında akdedilen iş sözleşmesinde çalışma düzeni belirtilmemiş olsa da “haftalık çalışma süresi, işyerinin özelliği ve çalışma koşulları dikkate alınarak 45 saattir” ifadesinde bulunduğu, dolayısıyla iş sözleşmesindeki ve İş Kanunu’ndaki süreye uyduğu, dönüşümlü vardiya düzeninde ise haftalık çalışma saatlerinin toplamının 40 saat olduğu, bu durumda çalışma saatlerinde bir artış olmadığı, davalı işyerindeki dönüşümlü vardiya uygulamasına kabul etmeyen davacı ve diğer çalışan Bülent Üst’ün iş akdinin feshedildiği anlaşılmakla, işverenin davacının iş akdinin feshinde tutarlı olduğu, keyfi davranmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
4857 sayılı İş Kanunu’nun 22. maddesi uyarınca, “İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.” Bu maddeye dayanılarak yapılacak değişiklik feshinde; değişiklik ve fesih bildirimlerinin yazılı yapılması ve sebeplerinin de yazılı gösterilmesi geçerlilik koşuludur (Dairemizin 02.06.2008 gün ve 2007/39341 Esas,2008/13324 Karar sayılı ilamı).
İşverenin vereceği talimatlarla, Anayasa ve kanunların emredici hükümleri ile toplu ve bireysel iş sözleşmeleri hükümlerine aykırı olmamak üzere, işin yürütümü ve işçilerin işyerindeki davranışlarını düzenleyebilme hakkına yönetim hakkı denir. İş koşullarında değişiklik, işverenin yönetim hakkı ile doğrudan ilgilidir. İş koşullarındaki değişiklikler geçerli nedene dayandığı takdirde, ayrıca iş şartlarında esaslı değişiklik yoksa veya işçi aleyhine bir durum oluşmuyor ise, işverenin yönetim hakkının sınırlandırılması gerekmez. İşveren, Medeni Kanun’un 2. maddesi uyarınca, yönetim yetkisi kapsamındaki bu hakkını kullanırken, keyfi davranmamalı, işyeri değişikliği ile ilgili işletmesel kararı alırken dürüst olmalıdır.
İşverenin yönetim hakkı kapsamında kalan ve geçerli nedene dayanan değişiklikler çalışma koşullarının esaslı değişikliği olarak nitelendirilemez. Geçerli neden işçinin verimi ile davranışlarından ya da işyeri gereklerinden kaynaklanabilir.
İşyerinde iş şartlarında değişikliği gerektirmeyen çalıştırılma imkânı, değiştirilmiş iş şartları altında çalıştırılabileceği başka bir çalışma yerine nakilden önce uygulanması gereken tedbirdir. İşçinin iş şartlarının değiştirilmesi gerekmeden çalıştırılabileceği birden fazla çalışma yeri varsa, işveren bunlar arasından birini seçme hakkına sahiptir. İşverenin talimat verme hakkı kapsamında alternatif tedbirler arasında iş şartlarında ve sözleşme değişikliğine neden olmayacak şekilde bir tedbir olanağı var ise ve bu kapsamda bir çalışma yerinde çalıştırabilecekse değişiklik feshine başvurulmaması gerekir (Dairemizin 18.02.2008 gün ve 2008/8543 Esas, 2008/409 Karar sayılı ilamı).
Somut olayda, işveren feshi Üye İşyeri ve POS Operasyonları Servisinin 365 gün her gün 16 saat (2 vardiya) düzeninde hizmet verilmesi nedeniyle davacıya 15.07.2013 tarihinden itibaren önerilen vardiya programını kabul etmemesi ve tarafına önerilebilecek başka uygun bir pozisyonun bulunmaması üzerine gerçekleştirilmiştir.
Davacı, davalı işyerinde Üye İşyeri ve POS Operasyonları Servisinde çalışmakta olup, vardiya sistemine ilişkin uygulamanın 04.12.2010 tarihinden itibaren yürürlükte olduğu anlaşılmaktadır. Davalı işverenin 10.07.2013 tarihli görev bildirimi yazısı ile davacıdan vardiya programına başlanması talep edilmiştir. Bu çalışma sistemi 2010 yılından itibaren uygulanmasına karşın 2013 yılında davacı için değişikliği geçerli kılan bir neden işverence ispatlanamadığı gibi, iş şartlarının değiştirilmesi gerekmeden çalıştırılabileceği bir pozisyona yönelik çalışmanın yapıldığı da kanıtlanamamıştır. Davanın kabulü yerine yazılı şekilde reddi hatalıdır.
4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
F) Hüküm: Yukarda açıklanan gerekçe ile;
1. Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Feshin GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının İŞE İADESİNE,
3. Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen davalı işverence süresi içinde işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının davacının kıdemi, fesih nedeni dikkate alınarak takdiren davacının 5 aylık brüt ücreti tutarında BELİRLENMESİNE,
4. Davacı işçinin işe iadesi için işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalıdan tahsilinin GEREKTİĞİNE,
5. Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
6. Davacının yaptığı 697.00 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7. Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.500 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8. Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde ilgilisine iadesine,
Kesin olarak 14/05/2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi.