MAHKEMESİ : Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesi
TARİHİ : 23/10/2014
NUMARASI : 2014/1281-2014/670

Taraflar arasındaki itirazın iptali istemine ilişkin davada Adana 8. Asliye Hukuk ve Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, itirazın iptali istemine ilişkindir.
Adana 8. Asliye Hukuk Mahkemesince; davanın fatura alacağından kaynaklanan icra takibine yapılan itirazın iptali davası olduğu, fatura alacağının TTK"nın 21. maddesinde düzenlendiği gerekçesi ile görevsizlik kararı verilmiştir.
Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesi ise; davanın açıldığı tarih itibariyle 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun yürürlükte olduğu, taraflarca davaya bakma görevinin Ticaret Mahkemesine ait olduğu hususunda herhangi bir işbölümü itirazında bulunulmadığı gibi TTK"nın 4. maddesi gereğince münhasıran ticaret mahkemesi tarafından bakılması gereken dava türlerinden biri olmadığı gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur.
Müstakil ticaret mahkemesi bulunan yerlerdeki Ticaret Mahkemesi ile Asliye Hukuk Mahkemesi arasındaki ilişki (görev değil) işbölümüne ilişkindir. İşbölümü itirazı yalnız ilk itiraz olarak ileri sürülebilir. (6762 sayılı TTK"nın 5. m. HUMK"nın 187), ilk itiraz olarak ileri sürülmeyen işbölümü itirazının mahkemece kabul edilmemesi gerekir. İşbölümü itirazının uygun bulunması halinde mahkemece dava dosyasının ilgili mahkemeye gönderilmesine karar verilir. Gönderme kararı nihai bir karardır. Mahkeme bu karar ile davadan elini çeker. Gönderme kararı ile dava sona ermeyeceğinden temyizi kabil kararlardan değildir. Gönderme kararı usûlüne uygun şekilde verilmesi halinde (ilk itiraz olarak ileri sürülmesi ve mahkemece uygun görülmesi) gönderilen mahkemeyi bağlar ve gönderilen mahkeme bu davaya bakmak zorundadır. Ancak, gönderilen mahkemenin davaya bakma zorunluluğu iş bölümü itirazının ilk mahkemede süresinde yapılması hali ile sınırlıdır.
TTK"nın 5/1. maddesinde, "Aksine hüküm olmadıkça dava olunan şeyin değerine göre asliye hukuk veya sulh hukuk mahkemesinin ticari davalara dahi bakmakla vazifeli olduğu, 5/3 maddesinde, “Bir davanın ticari veya hukukî mahiyeti itibariyle iş sahasına girip girmediğinin yalnızca iptidai itiraz şeklinde taraflarca dermeyan olunabileceği,” 5/son maddesinde ise, "vazifesizlik sebebiyle dava dilekçesinin reddi halinde yapılacak muamelelere ve bunların tabi oldukları müddetlere dair usûl hükümleri iş sahasına ait iptidai itirazın kabulü halinde de tatbik olunur" hükümlerine yer verilmiştir.
Yine TTK’nın 5. maddesinde, ikinci fıkrada yazılı hallerde, münhasıran iki tarafın arzularına tâbi olmayan işler hariç olmak üzere, bir davanın ticari veya hukukî mahiyet itibariyle mahkemenin iş sahasına girip girmediği yalnız iptidai itiraz şeklinde taraflarca dermeyan olabileceği hüküm altına alınmıştır. Münhasıran iki tarafın arzusuna tâbi olmayan işlerle ilgili davalara mutlaka kanunda gösterilen mahkemelerde bakılır ve bu davalara ilişkin işbölümü
itirazı ilk itiraz değildir. Bu davalar, tarafların sulh olamayacakları ve üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri davalardır. İflas davaları ticaret mahkemesi bakımından münhasıran iki tarafın arzusuna tâbi olmayan davalardandır. Bu davalara ilişkin işbölümü itirazının ilk itiraz olarak ileri sürülmesi şart değildir. Taraflar yargılama bitinceye kadar işbölümü itirazında bulunabilirler. Mahkeme de davanın her aşamasında kendiliğinden ve dava dosyasının işbölümüne sahip mahkemeye gönderilmesine karar verir. (Baki Kuru HUMK 6. baskı sh. 715)
Buna göre mahkemece sadece münhasıran iki tarafın arzularına tabi olmayan işlerde yani tarafların sulh olamayacakları ve üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri davalarda işbölümü itirazının ilk itiraz olarak ileri sürülmesi şart değildir. Bu davalar dışındaki ikinci fıkrada yazılı hallerde bir davanın ticari veya hukukî mahiyet itibariyle mahkemenin iş sahasına girip girmediği yalnız iptidai itiraz olarak ileri sürülebilir.
Somut olayda dosya kapsamından; davanın 17.05.2012 tarihinde Adana 8. Asliye Hukuk Mahkemesinde açıldığı ve mahkemece görevsizlik kararı verildiği ve akabinde Adana 1. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından da görevsizlik kararı verilmesi sonucunda görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın kül halinde Dairemize gönderildiği anlaşılmaktadır. Davanın 01.07.2012 tarihinden önce 17.05.2012 tarihinde açılmış olmasına göre, dava tarihi itibariyle asliye hukuk ve asliye ticaret mahkemesi arasındaki ilişki görev değil, iş bölümü ilişkisidir. Bu nedenle, her iki mahkemece verilen kararların görevsizlik kararlarının gönderme kararı niteliğinde olduğu, Asliye Hukuk Mahkemesince işbölümü itirazında bulunulmadan kendiliğinden gönderme kararı verilmesinin kanunun amir hükümlerine aykırı olduğu, gönderilen mahkemeyi bağlamayacağı anlaşılmakla, davanın yetkili ve görevli Adana 8. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince Adana 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 30/09/2015 gününde oy birliğiyle karar verildi.