Vekilleri         : Av. M.A. – Av. M. Ş.G.

            Davalı            : Adana Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü(Adli yargıda)

                                     Seyhan Kaymakamlığı(İdari Yargıda)                         

            O L A Y : 21.7.2008 tarihinde A.S. İlköğretim Okulu-Okul-Aile Birliği ile işletmeci B.K. arasında Okullarda Bulunan Kantin, Açık Alan, Salon ve Benzeri Yerlerin İşletme (Kiralama) Sözleşmesi imzalanmıştır.

            A.S. İlköğretim Okulu Kantincisi B.K.’ın, 15.4.2008 tarihinde kendi çocuğu ile tartıştığı için 5. sınıf öğrencisi Y.E.Ü. ve arkadaşı M.Ö. E.’u zorla kantinin içerisine çektiği, Y.E.Ü. adlı öğrenci kafasında ameliyat olduğunu ve biyonik kulak takıldığını söylediği halde öğrencilerin kafasını birbirine vurmak suretiyle darp ettiği iddiası üzerine soruşturmayı yürüten İlköğretim Müfettişi A.S., 25.7.2008 günlü soruşturma raporunda, A.S. İlköğretim Okulu Kantincisi B.K. hakkında idari yönden, kantin işletme sözleşmesinin fesh edilmesi gerektiğini belirtmiştir.

            Seyhan Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün A.S. İlköğretim Okulu Müdürlüğü’ne gönderdiği 27.10.2008 gün ve 52602 sayılı yazıda, okulun kantin işleticisi B.K. hakkındaki İlköğretim Müfettişi A.S.’in idari yönden kantin işletme sözleşmesinin fesh edilmesi ile ilgili düzenlemiş olduğu raporun Adana Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün 20.10.2008 tarih ve 48957 sayılı yazısı ekinde geldiği ve ekte gönderildiği bildirilmiştir.

            Bunun üzerine, soruşturma raporu ile Seyhan Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün A.S. İlköğretim Okulu Müdürlüğü’ne gönderdiği 27.10.2008 gün ve 52602 sayılı yazı 3.11.2008 tarihinde Okul Müdürü tarafından davacıya tebliğ edilerek, Kantin sözleşmesinin 15-19. maddeleri gereği 15 gün içerisinde okul kantininin boşaltılması istenilmiştir.

            Davacı vekili dava dilekçesinde, davacının, davalı idareye bağlı faaliyet gösteren A.S. İlköğretim Okulu ve Aile Birliği ile kantin işletmeciliği sözleşmesi imzaladığı ve bu sözleşmeye istinaden aynı Okulun kantinini işletmeye başladığı, 25.7.2008 tarihli müfettiş raporu ile, davacının kantin işletmeciliği sözleşmesinin feshedilmesi gerektiğinin bildirildiği, bunun üzerine İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün 27.10.2008 tarih ve 52602 sayılı yazı ile birlikte gereği yapılmak üzere teftiş raporunu ilgili İlköğretim Okuluna gönderdiği ve Okul idaresinin 3.11.2008 tarihli yazı ile sözleşmenin feshedildiğini davacıya tebliğ ettiği, davalı idarenin işbu feshinin, sözleşme muhtevasına ve yasaya uygun olmadığı, zira; her ne kadar davacının iki çocuğun kafasını birbirine vurmak sureti ile darp ettiği belirtilmiş ise de böyle bir hadisenin meydana gelmediği, dolayısıyla afaki beyanları ihtiva eden bir teftiş raporuna istinat eden feshin geçersiz olduğu, tebliğ yazısında, feshin 15. ve 19. maddelere istinaden yapıldığının ifade edildiği, Sözleşmenin 15. maddesinde, “Yüklenicinin yüz kızartıcı bir suçtan hüküm giymesi, kantinde sağlığa ve genel ahlaka aykırı maddelerin öğrencilere satılması veya eğitim-öğretim ortamını bozucu davranışların inceleme-soruşturma sonucu tespiti halinde, Birlik yönetiminin gerekçeli kararıyla sözleşme tek taraflı feshedilir. Bundan dolayı yüklenici hiçbir hak talep edemez” denildiği, davacının eğitim-öğretim ortamını bozucu bir davranışı tespit edilemediği gibi, fesih kararını da Birliğin vermediği, dolayısıyla feshin, sözleşme hüküm ve şartlarına da uygun olmadığı, bu nedenle fesih sözleşme şartlarına ve mevzuata aykırı olduğundan iş bu davayı açma zaruretinin hasıl olduğunu ileri sürerek öncelikle davacının işletme sözleşmesi hitamına kadar tahliyesinin önlenmesi için tedbir kararı verilmesine neticeten de muarazanın meni ile davalı idarenin davacının kantin sözleşmesinin feshine ilişkin 27.10.2008 gün ve 52602 sayılı işleminin kaldırılmasına karar verilmesi istemiyle Adana Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne karşı adli yargı yerinde dava açmıştır.

            ADANA 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ; 26.2.2009 gün ve E:2008/784, K:2009/71 sayı ile, davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin davalı idareye bağlı faaliyet gösteren A.S. İlköğretim Okulu ve Aile Birliği ile kantin işletmeciliği sözleşmesi imzaladığını ve sözleşmeye istinaden aynı Okulun kantinini işletmeye başladığını, 25.7.2008 tarihli müfettiş raporu ile Adana İli, Seyhan İlçesi, A.S. İlköğretim Okulu müdürü Hüseyin Doğan’ın kantincisi B.K."ın 15.4.2008 tarihinde kendi çocuğu ile tartıştığı Y.E.Ü. ve arkadaşı M.Ö. E."u zorla kantinin içerisine çekerek kafalarını birbirine tokuşturduğunu, bunun üzerine İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün 27.10.2008 tarih ve 52602 sayılı yazısı ile kantin işletmeciliği sözleşmesinin feshedildiğini, müvekkilinin böyle bir olaya karışmadığını, adı geçen çocukları darp etmediğini, bu nedenlerle muarazanın meni ile davalı idarenin müvekkilinin kantin sözleşmesinin feshine dair işleminin kaldırılmasına karar verilmesini talep ettiği, taraflara usulüne uygun davetiyenin tebliğ edildiği, davalının cevap dilekçesinde, usul yönünden idari işlem niteliğinde olduğundan davanın görev yönünden reddine karar verilmesini, esas yönünden de davanın reddine karar verilmesini talep ettiği, son oturumda davacı vekilinin, görev itirazını kabul etmediklerini beyan ettiği, davalı idare temsilcisinin beyanında, görev yönünden karar verilmesini talep ettiği, yukarıda açıklandığı üzere; tarafların beyanları, dosya içerisine sunulan bilgi ve belgeler hep birlikte değerlendirildiğinde, davanın Adana İli, Seyhan İlçesi, A.S. İlk Öğretim Okulu kantininin işletilmesi konusunda taraflar arasında yapılan sözleşmenin idare tarafından feshine karşı açılan ve sözleşmenin feshi işleminin iptali talebini içeren dava olduğu, idari bir işleme ve idareye karşı açılan davaların idare mahkemelerinde görülmesi gerektiği, bu yönü ile yargı yolu itibari ile mahkemelerinin görevsiz olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

            Davacı vekili, bu kez, aynı istemle Adana Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne karşı idari yargı yerinde dava açmıştır.  

            Hasmı Seyhan Kaymakamlığı olarak düzelten ADANA 1. İDARE MAHKEMESİ; 22.10.2009 gün ve E:2009/560, K:2009/1270 sayı ile, davacının işletmekte olduğu Adana İli, Seyhan İlçesi, A.S. İlköğretim Okulu kantin işletme sözleşmesinin tek taraflı olarak feshedilmesine dair 27.10.2008 tarih ve 52602 sayılı davalı idare işleminin iptalinin istenildiği,

2886 sayılı Devlet İhale Yasası"nın 1. maddesinde, genel bütçeye dahil dairelerle, katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin, alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Yasada yazılı hükümlere göre yürütüleceğinin öngörüldüğü, 53. maddesinde, bütün ihalelerin bir sözleşmeye bağlanacağı, sözleşmenin idare adına ita amiri tarafından imzalanacağı kuralına yer verildiği, bu Yasa hükümlerine göre yapılan ihalenin, ihale kararının kesinleşmesine kadar idarece tesis olunan işlemleri kapsadığının Yasanın incelenmesinden anlaşıldığı, 2886 sayılı İhale Yasası’na dayanılarak sözleşme aşamasına kadar idarece alınan kararlar ve yapılan işlemlerin idari nitelikte olduğu, ihale kararı alınması, ihale şartlarının tespiti, şartnamenin hazırlanması, tahmini bedel tayini, ihale komisyonun teşkili, ihalenin ilanı, tekliflerin değerlendirilmesi, ihale kararı, komisyonun ihaleyi yapıp yapmamakta serbest olması, ihale kararının onayı ve iptali gibi tüm hazırlıkların, idarenin, yasanın verdiği yetkiye dayanılarak gerçekleştirdiği tek yanlı ve buyurucu nitelikte bir dizi işlemler olduğunun görüldüğü, bu nedenle bu tür işlemlere karşı açılacak davalar idari yargının görevinde olup, sözleşmenin imzalanmasından sonra sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların ise adli yargının görevine gireceği gibi, ihale yapılmaksızın okul aile birliklerince yapılan kantin kiralama sözleşmelerinde de yine sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların adli yargı yerinde, ancak sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklanmayan idarenin tek yanlı ve kamu gücünü kullanarak tesis etmiş olduğu işlemlere karşı açılacak davaların ise idari yargı yerince çözümleneceği, dosyanın incelenmesinden, davacının, Okul Aile Birliğince yapılan kantin kiralama sözleşmesine istinaden işletmekte olduğu Adana İli, Seyhan İlçesi, A.S. İlköğretim Okulu kantininde okul öğrencilerini dövmek suretiyle eğitim öğretim ortamını bozucu davranışlarda bulunduğunun yapılan inceleme sonucu tespiti üzerine dava konusu işlem ile tek taraflı olarak kantin kiralama sözleşmesinin feshine karar verildiğinin anlaşıldığı, olayda, davacı ile Okul Aile Birliği arasında akdedilen kiralama sözleşmesinin 15. maddesinde, yüklenicinin (davacının) eğitim-öğretim ortamını bozucu davranışlarının inceleme-soruşturma sonucu tespiti halinde Birlik yönetiminin gerekçeli kararıyla sözleşmenin tek taraflı fesh edileceğinin hükme bağlandığının görülmesi karşısında, anılan sözleşme hükmünün davacı tarafından ihlal edildiği gerekçesiyle sözleşmenin imzalanmasından sonra sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklanan iş bu uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargı yerinin görevine girdiği ve Mahkemelerinin görevi dahilinde bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar temyiz edilmeyerek kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ahmet AKYALÇIN’ın Başkanlığında, Üyeler: Mahmut BİLGEN, Erdoğan BUYURGAN, Sıddık Yıldız, Ayper GÖKTUNA, Muhittin KARATOPRAK ve Sedat ÇELENLİOĞLU’nun katılımlarıyla yapılan 7.2.2011 günlü toplantısında:

            l-İLK İNCELEME :   Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; adli ve idari yargı yerleri arasında anılan Yasanın 14. maddesinde öngörülen biçimde Seyhan Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün 27.10.2008 gün ve 52602 sayılı işlemi yönünden olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosya örneğinin davacı vekilinin istemi üzerine son görevsizlik kararını veren Mahkemece adli yargı dosya örneği ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından, adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ : Raportör-Hakim Nurdane TOPUZ’un, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Dr. İlknur ALTUNTAŞ ile Danıştay Savcısı Mehmet AKKAYA’nın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ :