10. Hukuk Dairesi 2015/15545 E. , 2017/9193 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, sahte sigortalılık nedeniyle yersiz ödenen aylıkların istirdadı istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı Kurum ve davalılar ..., ... vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dosya içindeki kayıt ve belgelerden; 01.11.2008 tarihinden itibaren 506 sayılı yasa kapsamında aylık bağlanan davacının 01.11.2004-30.11.2005 tarihleri arasındaki hizmetlerinin Kurum denetmen raporuna istinaden sahte olduğu gerekçesiyle iptal edilerek 01.11.2008-18.03.2010 arası dönemine ilişkin yersiz ödenen aylıkların istirdadı için işbu davanın açıldığı, mahkemece, davalı vekili savunmaları, Kurum denetmen raporu ve tüm dosya kapsamı nazarında davacının eylemli bir çalışmasının bulunmadığından bahisle davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır.
Sahte sigortalılığa dayanan davalar hizmet tespiti içerikli olmakla, davanın yasal dayanağını oluşturan 5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesinde bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge ve yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması halinde somut bilgilere dayanması inandırıcı olmaları koşuluyla bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen komşu işyeri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen diğer tanıklarla dahi sonuca gitmek mümkündür. Bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunlu olup mahkemece, tarafların sunduğu deliller ile yetinilmemeli, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun ilgili hükümleri esas alınarak kendiliğinden araştırma ilkesi benimsenmeli, sigortalılığın kabulü ve hüküm altına alınabilmesi için hizmet akdinin ve eylemli çalışmanın varlığı ortaya konulmalıdır.
Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden; sahte bildirim yapıldığı belirtilen işyerinin...adına kayıtlı olduğu, 11.11.2004 tarihinde tescil ettirildiği,01.11.2004-30.11.2005 döneminde bu işyerinden 26 sigortalının bildrimlerinin yapıldığı, bildirimi yapılan bu kişilerin pirimlerinin ödenmediği, Kurumdenetmeni tarafından 27.09.2007 tarihinde işyeri adresi olarak belirtilen adreste denetim yapıldığı, yapılan denetimde; adreste, 1994 yılından itibaren aralıksız olarak ...Gıda San. Tic. Ltd. Şti.’nin faaliyet gösterdiğinin tespit edildiği ancak denetmen raporunda bu tespitin dayanağının belirtilmediği,işyerinden bildirimi yapılan kişilerin dinlendiği, dinlenilen kişilerin işveren olarak belirtilen Ömer Ayaz’ı tanımadıklarını, işyerinden sigortalı gösterilme konusunda bilgilerinin olmadıklarını belirttikleri anlaşılmaktadır. Mahkemece, uyuşmazlık konusu dönem yönünden ...Gıda San. Tic. Ltd. Şti. yönünden herhangi bir araştırma yapılmamıştır. Mahkemece, uyuşmazlık konusu dönemde, ...Gıda San. Tic. Ltd. Şti.’nin faaliyetinin olup olmadığının tespiti yönünden; vergi dairesi ve belediye gibi kurumlardan ve kolluk vasıtasıyla faaliyetinin olup olmadığı araştırılmalı, ...Gıda San. Tic. Ltd. Şti. işyerinden verilen dönem bodroları getirtilerek bodroda ismi olan yeterli sayıda çalışan dinlenilmeli, dinlenecek tanıklara; ...Gıda San. Tic. Ltd. Şti.’nin uyuşmazlık konusu dönemde faaliyetinin olup olmadığı,bu dönemde fırın işyerinin...tarafından işletilip işletilmediği,sigortalı ...’un çalışması olup olmadığı sorulmalıdır.
Mahkemece, davacı Kurum harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına karar verilmiştir. Kabule göre de; Kurumun harçtan muafiyeti davalılara sirayet ettirilemez. Hakkında kabul kararı verilen davalılar aleyhine karar ve ilam harcına hükmolunması gerekir. Ayrıca davalılar ..., ...’un mirası reddettikleri anlaşılmaktadır. Mirası reddeden mirasçılar yönünden dahi davanın kabulüne karar verilmesi hatalıdır.
O hâlde, davacı Kurum ve davalılar ..., ... vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ... ile ..."a iadesine, 25.12.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.