MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Dava dilekçesinde miras payı oranında taşınmazın değerinin tespiti ve tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin babasının miras bırakan .... ile eski ........ pafta 1479 parsel yeni 985 ada ... parselde kayıtlı 7186 m² taşınmaz üzerinde zilyetlik kurduğunu, evini yaptığını, babası ile birlikte imar ve ihya ettiklerini, bu bölgede bulunan bir kısım taşınmazların zilyetleri tarafından kullanılırken, bu yerin başkası tarafından tapulu olduğunu öğrendiklerini, bu arazileri kullanan yaklaşık elli kişi ile tapu maliki arasında anlaşma sağlandığını bedellerinin ödendiğinde tapu intikallerinin sağlanması için tüm arazilerin tapusunun davalı ... isimli şahsa verildiğini, ... ile müvekkili ile müvekkilin miras bırakanı ..... arasında bir adi ortaklık ismi altında bir inanç sözleşmesi yapıldığını, davalı ..."ın arazi bedelleri ödendiğinde zilyet bulunan kişilere hisseleri mukabilinde tapu intikallerini sağlamayı taahhüt ettiğini, bu arada muris ....."in vefat ettiğini, davalı ..."ın bu yerin tapusunun ....."in veraset ilamındaki paylara göre tapu intikali yapması gerekirken bu kaideye riayet etmeyerek vekaletle ..... ve müvekkilin zilyetliğinde olan taşınmazın tapusunun tamamını ... üzerine hiçbir bedel almaksızın devrettiğini, davalı ..."in dava konusu taşınmazı ....şahıslara sattığını, müvekkilin tapu iptal davası açmış ise de reddedildiğini, bu nedenlerle müvekkilinin miras payı oranındaki bedelinin tespit edilerek davalılardan müteselsilen müştereken yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar savunmalarında davayı kabul etmediklerini ve davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
Mahkemece, davalı ... yönünden davanın reddine, davalı ... yönünden ise, 20524 TL alacağın yasal faizi ile birlikte tahsiline karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir. Davalının sair temyiz itirazları yerinde değildir.
Davada, geçersiz sözleşme gereğince ödenen bedelin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre tahsili talep edilmektedir.
Hukuken geçersiz sözleşmeden kaynaklanan bu nitelikteki bir uyuşmazlığın haksız iktisap kurallarına göre çözümlenip tasfiye edilebilmesi için öncelikle haksız iktisabın kapsamını tesbitteki ilke ve esasların açıklanmasında zaruret vardır.
Geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerlerin eksiksiz iadesi denkleştirici adalet düşüncesine dayanır. Denkleştirici adalet ilkesi ise, haklı bir sebep olmaksızın başkasının mal varlığından istifade ederek kendi mal varlığını artıran kişinin elde ettiği bu kazanımın geri verme zorunda olduğunu ve gerçek bir eski hale getirme yükümlülüğü bulunduğunu ifade eder.
Bilindiği gibi ülkemizde yaşanan enflasyon uzun yıllar boyu ... oranlarda seyretmiş ve paramızın değeri (alım gücü) de bununla ters orantılı olarak devamlı düşmüştür. Belli bir miktar paranın verildiği tarihteki alım gücü ile aynı miktar paranın aradan geçen zamana bağlı olarak iade günündeki alım gücünün farklı ve çok daha az olduğu bir gerçektir.
Bu güne kadar uygulanan kurallara göre geçersiz sözleşme gereğince alıcının akit tarihinde verdiği paranın aynı miktarda iadesine karar verilmesi, gerçek hayatta büyük sarsıntılara, tutarsızlıklara, adalete karşı var olması gereken güvenin sarsılmasına neden olmuş, kamu vicdanında haklı eleştiri konusu yapılmıştır. Hukuk kuralları, gerçek hayata uygun olduğu, toplumun adalet ihtiyacına cevap verebildiği sürece hayatiyetini devam ettirip saygınlık sağlar ve hukuk kuralı olma özelliğini korur. O nedenle, hukuk kuralları, görevli organlarca değiştirilinceye, bu konuda yeni düzenlemeler yapılıncaya kadar zedelenmeden gerçek hayata, çağın gereklerine uygun olarak yorumlanıp uygulanmalıdır. Bu görevin ise yargıya ait olduğunda duraksamaya yer yoktur. Nitekim, gerek ... kararlarında ve gerekse öğretide bu görüşe paralel düşünceler bulunmaktadır.
Akit öncesi sorumluluk kurallarının geçersiz sözleşmelerde de uygulanması gerektiği, geçersiz sözleşmelerden dolayı olumsuz zararın istenebileceği, bu zarar kapsamında kaçırılan fırsat karşılığının da bulunduğu, olumsuz zararın bazı özel durumlarda olumsuz zarar kadar dahi olabileceği, Medeni Kanunun ....maddesine akdin geçersizliliğinin ileri sürülemeyeceği hallerdeki kavramları, hep bu zaruretin sonucu ortaya konulan düşünce ve uygulamalardır. Yargının asıl görevi, toplumun huzurunu sağlamaktır. Bunun için uygulanması gereken kurallar mevcut yasaların ışığında bu yasa hükümlerine aykırı düşmeyecek şekilde yorumlanıp uygulanmalıdır.
Hukuken geçersiz sözleşmeler, haksız iktisap kuralları uyarınca tasfiye edilirken, denkleştirici adalet kuralı hiçbir zaman gözardı edilmemelidir. Bu husus, hakkaniyetin ve adaletin bir gereğidir. Bu bakımdan iadeye karar verilirken, satış bedeli olarak verilen paranın alım gücünün ilk ödeme tarihindeki alım gücüne ulaştırılması ve bu şekilde iadeye karar verilmesi uygun olacaktır. Aksi takdirde, kısmi iade durumu oluşacak, iade dışındaki zenginleşme iade borçlusu yedinde haksız zenginleşme olarak kalacak, iade borçlularının iadede direnmelerine neden olacaktır.
Yukarıda açıklanan ilke ve esaslara göre; mahkemece, taşınmazın satıldığı tarih itibariyle ulaştığı alım gücü çeşitli ekonomik etmenlerin (enflasyon, ... altın ve döviz kurlarındaki artış, maaş artışları vs. gibi) ortalamaları alınarak, açıklamalı, gerekçeli, taraf ve ... denetimine elverişli bilirkişi raporu alınarak belirlenmeli ve bu miktara hükmedilmesi gerekirken, taşınmazın dava tarihi itibariyle değerine hükmedilmiş olması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, ....01.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.