MAHKEMESİ : İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı, olumlu yetki tespitinin iptaline karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, yetkisizlik kararı verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı T.C. Ç.. B.., diğer davalı Birleşik Metal-İş Sendikası’nın 24.10.2014 tarihli başvurusu üzerine 70161800/103.02/19319 sayılı ve 28.10.2014 tarihli olumlu tespit yazısını müvekkil şirkete 03.11.2014 tarihinde tebliğ ettiğini, söz konusu olumlu tespit yazısında, müvekkil şirkete ait işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak için davalı Sendikanın gerekli çoğunluğu sağladığının tespit edildiğinin bildirildiğini, davalı Sendika yönünden toplu iş sözleşmesi yetki şartları oluşmadığını, davalı Bakanlığın olumlu yetki tespiti yazısı ile müvekkili işyerinin işletme niteliğinde kabul edilerek üye çoğunluğunun belirlendiği anlaşılmakta ise de müvekkili şirketin tek bir işyeri ve bu işyerine bağlı yer bulunduğundan işletme toplu iş sözleşmesi yetki şartlarının oluşmadığını, 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 34. Maddesinin 2. Fıkrasına göre; “ Bir gerçek ve tüzel kişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı iş kolunda birden çok işyerinin bulunduğu işyerlerinde, toplu iş sözleşmesi ancak işletme düzeyinde yapılabilir.” denilmektedir. İşletme toplu iş sözleşmesi sözleşmesi zorunluluğundan söz edebilmek için öncelikle; işletme niteliğinin bulunup bulunmadığı tespit edilmelidir. Zira işverenin aynı işkolunda birden fazla işyeri bulunması halinde “işletme toplu iş sözleşmesi” yapılması hususu 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözelşmesi Kanunu’nun 34. Maddesinin 2. Fıkrasında emredici olarak düzenlendiğini, müvekkiline ait Dudullu Organize Sanayi Bölgesi 1. Cadde No:38 Ümraniye/İstanbul adresinde bulunan yer, SGK nezdinde ayrı bir işyeri numarası almış olsa dahi bağımsız bir işyeri olmadığı, Dudullu Organize Sanayinde bulunan ve hali hazırda kurulma aşamasında bulunan fabrikanın müvekkilinin taşınacağı yeni adresi olacağı, yani hali hazırda taşınma işlemlerinin devam ettiği, bu durumda Dudulu Organize Sanayi’de bulunan fabrikada yapılan işin tüm sevk ve idaresi ve diğer tüm ticari ve teknik aktivitesi şirket merkezinin bulunduğu .... Ümraniye/İstanbul adresinden gerçekleştirildiği, bu kapsamda Dudullu’da bulunan fabrika için tüm siparişler, gerekli tüm hammaddelerin alımı, alacakların takibi ve borçların ödenmesi, tüm müşteri ilişkileri ve diğer her türlü idari iş ve işlemler .... Ümraniye/İstanbul bulunan şirket merkezinden yürütüldüğü, müvekkili şirketin 2521 Sayılı Avda Ve Sporda Kullanılan Tüfekler, Nişan Tabancaları ve Av Bıçaklarının Yapımı, Alımı, Satımı ve Bulundurulmasına Dair Kanuna ve aynı kanunun uygulanmasına ilişkin Yönetmelik Uygulama esaslarına bağlı olarak iştigal eden bir firma olduğu, 2521 Sayılı yasanın 4. maddesi “Yivsiz av tüfekleri ile sporda kullanılan nişan tüfek ve tabancalarım ve bunların akşamını yapmak üzere fabrika veya imalathane kurmak isteyenler, kuruluş izni almak için kuruluş yerinin, plan ve projesinin uygunluğunun onaylandığını ve imalatın niteliğini ve kapasitesini belirleyen Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca düzenlenmiş belgeler ile fabrika veya imalathaneyi yönetecek sorumluların teknik yeterliğini belirleyen belgeyi ekleyerek içişleri Bakanlığına başvurmak zorundadırlar. Fabrika ve imalathane kurulabilmesi için, imalatın niteliğine göre yıllık asgari kapasiteye ve sorumlu yöneticilerin teknik yeterliliklerine ilişkin esaslar yönetmelikte belirtilir.” hükmüne amir olduğu , Yani davacının iştigal ettiği alanda birden fazla adreste imalat yapması mümkün olmadığı ve fakat Dudullu Organize Sanayinde bulunan fabrika alanına taşınmak üzeredir ve fabrikanın 2521 Sayılı yasa gereği alınması gereken izinlerinin alınması, başvurularının yapılması ve taşınmanın mümkün olmayacağı da göz önünde bulundurulduğunda bir kısım makine ve ekipmanların taşınma son tarihi olan 01.12.2014 tarihinden önce anılan adrese gönderilmesi gerektiği , fakat 2521 Sayılı yasanın amir hükümleri gereği yeni adreste hiçbir şekilde bir imalat yapılması söz konusu olmadığı, yapılan imalatın, yine müvekkilinin 2521 Sayılı yasanın 5. maddesi gereği Sanayi Ve Teknoloji bakanlığı tarafından verilmiş olan faaliyet izin belgesinin (EK-1) üzerindeki adres yani inkilap ....Ümraniye/İstanbul adresidir. Bu sebeple bu yerlerin ayrı birer işyeri olarak nitelendirilmesi mümkün olmadığını, Dudullu Organize Sanayi Bölgesi 1. Cadde NO:38 Ümraniye /İstanbul adresinde bulunan fabrika binasının inşaat halinde olduğunun ve işletme vasfında olmadığının tespiti için ivedilikle keşif kararı verilmesi gerektiğini, işyeri merkezinin bulunduğu Inkilap Mah. Alemdağ Cad. Siteyolu Sok. No:3 Ümraniye/İstanbul adresinde yer alan işyeri olmaksızın, Dudullu Organize Sanayi Bölgesi 1. Cadde No:38 Ümraniye/İstanbul’da yürütülen bir kısım yedek parça üretiminin bir anlamı da kalmamaktadır. Hali hazırda müvekkilimizin ürettiği av tüfekleri toplamda 95 parçanın birleşiminden oluştuğunu, Dudullu Organize Sanayi Bölgesi 1. Cadde No:38 Ümraniye/İstanbul adresinde bu 95 parçanın sadece 5 parçası üretildiğini, Bu 5 parça üretildikten sonra imalatın yapılması gereken adres olan ve faaliyet izin belgesinde belirtilen .... . ... Ümraniye/İstanbul adresine gönderildiğini, faaliyet izin belgesinde belirtilen adresten taşınma aşamasında olduğu ve diğer fabrikada çalışmaya başlayacağı yapılan kira sözleşmeleri ve fesih protokolleri incelendiğinde açıkça görüleceğini, müvekkili şirketin hali hazırda faaliyetlerine devam ettiği İnkilap Mah. .... Ümraniye/İstanbul adresinde bulunan taşınmazın sahipleri ile 01.08.2011 başlangıç tarihli, 01.08.2016 bitiş tarihli kira sözleşmesi (EK-2) mal sahipleri ile karşılıklı olarak imzalanan 29.09.2014 tarihli protokolle (EK-3) feshedildiğini, anılan fesih protokolü incelendiğinde görüleceği üzere protokolün koşullar kısmının 5 ve 6. maddelerinde müvekkilimizin kira sözleşmesine konu mecuru en geç 01.12.2014 tarihi itibarı ile tahliye edeceğine dair taahhüdü bulunduğunu, Dudullu Organize Sanayi Bölgesi 1. Cadde No:38 Ümraniye/İstanbul adresinde bulunan taşınmazın 01.12.2013 başlangıç tarihli ve 30.11.2019 bitiş tarihli kira sözleşmesinin de davacının faaliyetlerine Dudullu Organize Sanayi adresinde bulunan fabrikada devam ettireceğinin açık göstergesi olduğunu, Dudullu adresleri fabrika hali hazırda bir işletme olmamakla birlikte gerekli izinlerin ve inşaatın tamamlanmasından sonra yeni iş yeri faaliyet adresi olacağı , Dudullu organize sanayi adresinde yapılan inşaat faaliyetleri ve bunlara ilişkin taşeron sözleşmelerinin müvekkili şirketin taşınma niyetini ve bu adresin hali hazırda işletme vasfında olmadığını açıkça gözler önüne serdiğini, Müvekkili şirketin, Dudullu Organize Sanayi Bölgesinde bulunan fabrika alanını boş olarak kiraladıktan sonra bir an evvel yasada belirtilen faaliyet izin belgesini almaya hazır hale getirmek üzere çalışmalarına başlandığını ve inşaatın başlatılması için taşeron firmalarla anlaşmalar imzaladığını belirterek, açıklanan nedenlerle; davalı Birleşik Metal-İş Sendikasının müvekkili şirket bünyesinde çalışan üye sayısı, işyeri ve işletme toplu iş sözleşmesi için Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 41. Maddesinde belirtilen sayısal çoğunluğu sağlamadığını ileri sürerek Bakanlık Yetki Tespitine itirazlarımızın kabulüne ve yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Dava dilekçesi davalılara tebliğ edilmemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlara dayanılarak, 6356 sayılı Yasa"nın 43/II ve Sendikalar ve Toplu İŞ Sözleşmesi Kanununun 49.maddesi uyarınca itiraz görevli makamın bulunduğu yer iş Mahkemesine yapılması gerektiği , kanunda görevli makam akdedilmek istenilen toplu iş sözleşmesinin bir veya birden fazla işyerine ilişkin olması ve bunların aynı bölge çalışma ve iş kurumu il müdürlüğünün yetki alanına girip girmemesi durumuna göre toplu iş sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bulunduğu , Çalışma ve İş Kur İl Müdürlüğü aynı Çalışma ve İş Kur İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işler için işyerlerinin bulunduğu Çalışma ve İş Kur il müdürlüğü ve birden fazla çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğü yetki alanına giren işyerlerini kapsayacak grup, iş sözleşmeleri için Bakanlığı ifade etmekte ettiği gerekçesiyle İstanbul Bölge Çalışma Müdürlüğünün İstanbul Anadolu Adliyesinin yargı alanı içerisinde bulunması nedeniyle mahkemenin yetkisizliğine dair evrak üzerinden karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1- HMK 138 . maddesi birinci bendi uyarınca “Mahkeme, öncelikle dava şartları ve ilk itirazlar hakkında dosya üzerinden karar verir; gerektiği takdirde kararını vermeden önce, bu konuda tarafları ön inceleme duruşmasında dinleyebilir.” Davalılara dava dilekçeleri tebliğ edilmeksizin; hukuki dinlenme hakları kısıtlanarak dosya üzerinden yetkisizlik kararı verilmesi hatalıdır.
2- 6356 sayılı Yasanın 79. Maddesinin 1. bendi uyarınca “Bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar iş davalarına bakmakla görevli ve yetkili mahkemelerde görülür. Ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.” ve yine aynı Yasanın 34. maddesinin 4. bendi uyarınca “İşletme toplu iş sözleşmesi yapılacak işyerlerinin aranılan niteliğe sahip olup olmadıklarına ilişkin uyuşmazlıklar, işletme merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede on beş gün içinde karara bağlanır. Kararın temyizi hâlinde Yargıtay on beş gün içinde kesin olarak karar verir.” denilmektedir.
Davacı Dudullu’da bulunan işyerinin inşaat halinde olduğunu, ürettikleri av tüfeklerinin 95 parçadan oluştuğunu bunun 5 parçasının Dudullu’daki adreste üretildiğini, yakın tarihte ( bir ay içinde ) taşınma işlemlerinin tamamlanacağını açıklayarak işletme oluşturmadıklarını , Dudullu’daki işyerinin bağlı işyeri olduğunu ileri sürmüştür. Davacının bu iddiaları mahkemece araştırılmaksızın yetkili mahkemenin belirlenmesinde 6356 sayılı Yasanın 34/4 Maddesinin uygulanıp uygulanmayacağının değerlendirilmemesi isabetsizdir.

3- 6356 sayılı Yasanın 43. maddesi uyarınca “(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde üçünden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı iş günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve karar temyiz edildiği takdirde Yargıtay tarafından on beş gün içinde kesin olarak karara bağlanır.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı iş günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde üçünü üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
Dosya kapsamında yapılan incelemede yetki belgesinin davacıya tebliğine ilişkin evrak bulunamadığından Yasanın 43. maddesi uyarınca hak düşürücü sürede davanın açılıp açılmadığı denetlenememiştir. Karar bu yönü ile de bozulmuştur.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 26.05.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.