MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki ortaklık tesbiti veya alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacı vekili, müvekkilinin davalı kooperatifçe inşaa edilen konutlardan C Blok 4.kat 24 nolu daire için kooperatife şartlı ortak olduğunu, sözleşmeyle kararlaştırıman bedelin müvekkilince ödendiğini, yönetim kurulunca müvekkilinin anılan daire için ortaklığa kabul edilmesine rağmen yeni yönetimin üyeliği kabel etmediğini ve daireyi sözleşmede belirlenen şartlarda müvekkiline etmediğini ileri sürerek, müvekkilinin dava konusu daire için kooperatif ortağı olduğunu tespitine, olmadığı takdirde sözleşme karşığı ödenen 38.000,00 TL"nin temerrüt faiziyle birlikte iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının, müvekkili kooperatifin ortağı olmadığını, kooperatife aidat ödemediğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, idida, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre, davacının, davalı kooperatifin ortağı olduğu, dava konusu dairenin yönetim kurulunca 38.000,00 TL bedelle davacıya satıldığı ve davacının edimini yerine getirdiği gerekçesiyle davanın kabulü ile davacının kooperatif ortağı olduğunun tespitine, dava konusu dairenin ferdileşme işlemleri sırasında davacı adına tahsisi ve tapuya tesciline karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
1- Dava, kooperatife peşin ödemeli ortak olduğunun tespiti, olmadığı takdirde daire karşılığı ödenen 38.000,00 TL’ nin tahsili istemine ilişkindir. Dosyadaki belgelerden, davacının, davalı kooperatifin yönetim kurulu kararıyla C blok 24 numaralı daire için şartlı üyeliği alınarak 15.10.2005 tarihli makbuzla 38.000,00 TL‘nin davacıdan tahsil edildiği anlaşıldığından davacının kooperatif ortağı olduğu kuşkusuzdur. Ancak, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 23. maddesi hükmü uyarınca, ortaklar hak ve yükümlülüklerde eşit konumda olup yönetim kurulu bu ilkenin dışına çıkmak istediği takdirde, bu hususu genel kurul gündemine alarak, genel kurulun tartışmasına açıkça sunması gerekmekte veya genel kurulun yapılan uygulamayı açıkça yada zımnen benimsemesi icap etmektedir. Bu nedenle, sabit ve peşin aidat ödemek suretiyle ortaklığa alınmadaki bu usule uyulmamışsa, böyle bir ortağın (devam eden inşaatların finansmanına katılımı için) aidat yükümlülüğü devam eder. Açıklanan usule uyulmuşsa, ortaklığa alınmadaki bu farklılık, ortaklığa alındıktan sonra üyelik aidatı istenmesini mümkün kılmaz ise de, kooperatifin amacına ulaşıncaya kadar yapılan genel yönetim ve alt yapı giderlerinden ortağın sorumluluğu devam eder. Genel kurulca açık yetki verilmedikçe yada benimsemedikçe 1163 sayılı Yasa"nın 23. maddesine aykırı şekilde yönetim kurulunun diğer ortaklardan farklı statüde ortaklığa kabul kararı vermesine veya akçalı konularda bir ortağı farklı statüde konumlandırmasına geçerli hukuki sonuç bağlanamaz. O halde mahkemece, davacının peşin ortaklığa alınmasına ilişkin geçerli bir genel kurul kararı bulunup bulunmadığı belirlenerek, geçerli bir peşin ortaklık varsa, davacının inşaat finansman giderlerinden sorumlu olmadığı bunun dışındaki yukarıda belirtilen giderlerden sorumlu olduğu, geçerli bir peşin ödemeli ortaklık bulunmadığı
takdirde davacının da diğer ortaklar gibi genel kurullarca belirlenen aidatları ödemekle yükümlü olduğu düşünülerek davacının, kooperatife karşı olan yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğinin belirlenmeden karar verilmesi doğru değildir.
2- Dairemize intikal eden dosyalardan davalı kooperatife yönelik benzer iddialarla çok sayıda dava açıldığı, davalı kooperatifin yönetim kurulu üyelerinin bir çok ortağın şikayeti üzerine ... Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılandıkları anlaşılmaktadır. İncelenen dosyalardan, bazı dairelerin birden fazla ortağa tahsis edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda, sadece dava konusu dairenin incelenerek sağlıklı bir sonuca varılması mümkün değildir. Mahkemece bilirkişi incelemesi yaptırılarak karar verilmiş ise de bilirkişi incelemesi hüküm kurumak için yeterli olmadığından mahkemece konusunda uzman üç kişilik bilirkişi kurulu oluşturularak, kooperatifin tüm belgeleri, defterleri, genel kurul tutanakları, ortakların ödeme belgeleri, kur’a tutanakları, kat karşılığı inşaat sözleşmesi ve tahsise ilişkin tüm belgeler getirtilmeli, kooperatife benzer iddialarla yöneltilen tüm dosyalar ve ağır ceza mahkemesi dosyası göz önünde bulundurularak kooperatifçe inşa edilen dairelerden hangisinin hangi ortağa tahsis edildiğinin kuşkuya yer vermeyecek şekilde denetime ve keşfi izlemeye olanak veren bilirkişi raporuyla belirlenmelidir. Dava konusu edilen veya başka bir dairenin davacıya daire tahsis edildiğinin anlaşılması halinde, davacının tapi iptali istemi olmadığı göz önüne alınarak ortaklığın ve tahsis edilen dairenin davacıya aidiyetinin tespitiyle yetinilmelidir.
Yapılacak inceleme sonucu davacıya daire tahsis edilmediği ve kooperatifin elinde davacıya tahsis edilecek daire de bulunmadığının anlaşılması durumunda davacının daire karşılığı tazminat isteminde bulunduğu göz önüne alınarak, daire tahsisi mümkün olmayan ortağa verilen tazminatın hesabına ilişkin Dairemizin yerleşik uygulamasında ( 20.102.2011 tarih 2011/965 E. 2011/1185 K. sayılı ilamı ) benimsenen altı aşamalı formüle göre hesaplama yapılarak karar verilmesi gerektiği göz önüne alınmalıdır.
3- Konut yapı kooperatifleri aidat ödeme yükümlüğünü yerine getiren ortaklarına kullanılabilir durumdaki bir daire tahsisle yükümlüdür. Kooperatif anasözleşmesinin 62. maddesi uyarınca, konutlar maliyet bedelleri kesinleştikten sonra ortaklar veya temsilcilerinin katılımıyla noter önünde çekilecek kura ile dağıtılır. Konutların anasözleşmenin 59/2. maddesine göre ortaklara dağıtılması halinde kur’aya başvurulmaz. Bu durumda, bir konutun ortağa tahsis edildiğinden söz edilebilmesi için ya kur’a sonucu konutun tahsis edilmiş olması veya konutların genel kurulca belirlenecek esaslar dahilinde ortaklara dağıtılmış olması ve genel kurulun bu dağıtımı açık veya zımni olarak onaylaması gerekir. Anlatılan ilkeler dışında, yönetim kurulu genel kurulun karar veya onayı olmaksızın bir dairenin ortağa tahsisine karar veremez. Dava konusu dairenin belirlenen bu ilkeler ışığında kime tahsis edildiği, birden çok kişiye tahsis söz konusu ise ilk tahsisini kime yapıldığı üzerinde durularak oluşacak sonuç çerçevesinde bir karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı olarak dava konusu dairenin davacıya tahsis edildiğinin kabulü isabetli görülmemiştir.
4- Kabul şekline göre de, davacının istemi ortaklık tespiti, muarazanın giderilmesini olmadığı takdirde tazminat olduğu halde istem aşılarak HMUK’nun 74 ve HMK’nun 26. maddesine aykırı şekilde tahsis ve tescil kararı verilmesi de doğru değildir.
SONUÇ: Yukarıda (1), (2) ve (3) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 13.03.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.