MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki maddi ve manevi tazminat davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, "tarım su ticaret" unvanı ile sebze meyve fide satışı ve zirai ilaç satışı yaptığını, her sene Mart ayında satacağı sebze meyve fidelerinin tohumlarını ilgili şirketlerden alıp yetiştirmeci şirketlere verdiğini, aldığı fideleri de Mayıs ayında çiftçilere sattığını, davalıdan 20 paket servet f1 çeşit domates tohumu ile 20 paket Medetli F1 çeşit kavun tohumu alıp fide olarak yetiştirilmesi için dava dışı 3.kişiye gönderdiğini, bu firmanın kendisine 88 kutu Servet F1 domates fidesi (her birinde 300 adet fide olmak üzere) 6 kutu (her kutuda 171 adet olmak üzere) Medetli F1 kavun fidesini 02/05/2014tarihinde teslim ettiğini ve çiftçilere sattığını ancak domateslerin yeterli büyüklüğe ulaşmaması çürümesi, kavunların da boydan boya patlaması ve ekşimesi nedeniyle çiftçilerin şikayette bulunarak satış bedelini ödemediklerini, davalının sattığı tohumların kusurlu olduğunu ileri sürerek 7.300 TL maddi 7.000 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı, tohumların uygun koşullar altında muhafaza edilip edilmediği, çiftçiler tarafından uygun şekillerde yetiştirilip yetiştirilmediğinin incelenmesi gerektiğini tohumların kusurlu olmadığını ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, yetkisizlik kararına ilişkin bozmaya uyularak davacının tohumları ve fideleri 3.kişilere sattığını yazılı belge ile ispat edemediğini, tohumların filizlendirilmesi safhasında dava dışı firma tarafından yapılan işlemler nedeniyle ekonomik değeri haiz ürün vermemiş olabileceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, ayıplı mal nedeniyle uğranılan maddi manevi tazminatın tahsiline ilişkindir.
Dava açılmadan önce Darende Sulh Hukuk Mahkemesinin 2014/2 değişik iş sayılı dosyasında alınan bilirkişi raporunda Servet f1 çeşit domateslerin aynı tarlada ekili olan diğer domates çeşitlerinden farklı olarak her on fideden birinde kısırlık izlendiği, solgun ve kurumaya yüz tutmuş oldukları, meyvelerinde yanık lekeleri bulunması, kızarmanın tam oluşmaması, hibrit tohum özelliklerini taşımaması durumlarının gözlendiği yine Medetli çeşidi kavunların da diğer çeşit kavunlardan farklı olarak %70"inde patlama, boydan boya derin yarılmaların olduğu çabuk ekşidiği hibrit tohum özelliği göstermediği tespitlerinde bulunulduğu, bu kusurların diğer domates ve kavun çeşitlerinde gözlemlenmemesi nedeniyle sorunun tohumun kendisinden kaynaklanmış olabileceği, bunun laboratuvar incelemesi ile daha net olarak belirlenebileceği belirtilmiştir. Dosya içinde bulunan Tarım ve Köy işleri Bakanlığı yazılarından Servet F1 domates ve Medetli F1 kavun çeşitlerinin ticari sebze tohumluğu çeşit kayıt komisyonu tarafından davalı şirket adına çeşit kayıt listesine alınarak üretilmesine izin verildiği, taraflar arasında bahse konu tohum satışının olduğuna dair çekişmenin bulunmadığı, fidelerin, dava dışı firma tarafından tohumdan fide haline getirildikten sonra bitki pasaportlarıyla davacıya teslim edildiği, delil tespiti dosyasında yapılan keşif sırasında ve duruşmada dinlenen çiftçilerin fideleri davacıdan aldıklarını beyan ettikleri, anlaşılmaktadır.
Delil tespiti dosyasında alınan bilirkişi raporunda, domates ve kavunlarda bulunan ayıpların aynı tarlada dikili diğer domates ve kavun çeşitlerinde bulunmaması sebebiyle tohum kaynaklı olduğunun düşünüldüğü belirtilerek daha kesin bir tespit için laboratuvar ortamında bir inceleme yapılmasının doğru olacağı yönünde görüşte bulunulmuş olmasına ve raporda tohumların fide haline getirilmesi aşamasında yapılan işlemler nedeniyle zarar görmüş olma ihtimalinden bahsedilmemiş olmasına rağmen çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren bu konuda Mahkemece uzman bir kişiden rapor alınması gerekirken tahmine ve kişisel görüşe dayalı olarak tohumların dava dışı firmanın fide haline getirilirken yaptığı eylemler nedeniyle ekonomik anlamda zarar görmüş olabileceği olasılığı nedeniyle ayıbın tohum kaynaklı olduğunun ispatlanamadığı yönündeki kabulü hatalıdır.
Hal böyle iken Mahkemece, dosya içinde bulunan ve davalı tarafından sunulan, davacıya satılan tohumlarla aynı lot numarasına sahip tohumlar üzerinde bu konuda uzman ve yeterli donanıma sahip bir araştırma enstitüsünde veya laboratuvarda usulüne ve fennine göre bir inceleme de yapılarak tohumlarda ayıp bulunup bulunmadığı hakkında bir rapor alınması ve tarafların tacir olduğu da gözetilerek ticari defterler üzerinde incelme yaptırılıp varsa davacının gerçek zararının tespit edilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, usuli kuralların yanlış uygulanması ve eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazının kabulüne temyiz olunan kararın BOZULMASINA, ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nın geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nın 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 21/06/2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.