BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 9. Hukuk Dairesi
İHBAR
...
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının davalı kuruma bağlı açık kömür işletmesinde çalıştığını, yapılan işin şirketin asıl işleri arasında yer alan kömür üretim faaliyeti olduğunu, yapılan ihalenin ucuz işçi teminine yönelik olduğunu ve muvazaalı olduğunu, davacının baştan beri davalı kurumun işçisi sayılması gerektiğini, bir kısım işçilik alacakları bulunduğunu beyanla davanın kabulünü talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının yüklenicinin asıl işveren olduğu işyerinde çalıştığını, davacı ile kurum arasında herhangi bir bağ ve sözleşme bulunmadığını, kurumun ihale makamı olması sebebiyle sorumluluğu bulunmadığını, muvazaa iddiasını kabul etmediklerini, davacının ilave tediye alacağı talep hakkının bulunmadığını beyanla davanın reddini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu :
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalı Kurum vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz :
Kararı, davalı Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü ile davacının hizmet alım sözleşmeleri kapsamında çalıştığı dava dışı şirketler arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin kanuna uygun kurulup kurulmadığı ve muvazaaya dayanıp dayanmadığı noktasında toplanmaktadır.
Alt işveren, bir işverenden işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve görevlendirdiği işçileri sadece bu işyerinde çalıştıran diğer işveren olarak tanımlanabilir. Alt işverenin iş aldığı işveren ise asıl işveren olarak adlandırılabilir. Bu tanımlara göre asıl işveren alt işveren ilişkisinin varlığından söz edebilmek için iki ayrı işverenin olması, mal veya hizmet üretimine dair bir işin varlığı, işçilerin sadece asıl işverenden alınan iş kapsamında çalıştırılması ve tarafların muvazaalı bir ilişki içine girmemeleri gerekir.
Alt İşverenlik Yönetmeliğinde asıl iş; "mal veya hizmet üretiminin esasını oluşturan iş" olarak tanımlanırken, yardımcı iş: "İşyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin olmakla beraber doğrudan üretim organizasyonu içerisinde yer almayan, üretimin zorunlu bir unsuru olmayan ancak asıl iş devam ettikçe devam eden ve asıl işe bağımlı olan iş" olarak tanımlanmıştır.
Somut olayda; davacı davalı işyerinde tamirci olarak çalışmaktadır. Dosya içerisinde mevcut hizmet alım sözleşmelerinden ihale konusu işin "GLİ Müdürlüğü açık ocaklarda çalıştırılmakta olan ...,...,... kamyonlar, çeşitli marka ve kapasitedeki hidrolik eksavatörler, yükleyiciler, grayderler, delik makineleri, buldozerler, sondaj makineleri, vinçler, yol silindirleri, traktörler, kaynak makineleri, forkliftler, sabit jeneratörlerin Dizel motorları, seyyar aydınlatma jenaratörleri ile anfo kamyonları, hafif vasıta araçları ve kamyonların; 12 ay süreyle çeşitli unvanlardaki toplam 99 personel ve şoförüyle birlikte 2 adet yağlama kamyonu, 2 adet 4x4 pikap, 1 adet kamyonet ve 2 adet 4x2 pikap ile teknik şartnamede belirtilen tamir, bakım işlerinin yaptırılması işi” olduğu anlaşılmaktadır.
Söz konusu periyodik bakım ve onarım ihalesinde tamirci olarak çalışan davacının hizmet alım sözleşmelerine uygun şekilde çalıştırıldığı, alt işverene verilen işin doğrudan üretim organizasyonu içinde yer alan bir iş olmayıp yardımcı iş kapsamında olduğu, davalı kurum ile diğer dava dışı şirketler arasında asıl işveren - alt işveren ilişkisinin kanuna uygun olarak kurulduğu anlaşılmaktadır.
Mahallinde yapılan keşif sırasında dinlenen davacı tanıkları; davacının tamirci olarak çalıştığını, aynı işi yapan kadrolu işçilerin de olduğunu, arıza üzerine durumun makine sicil birimine bildirildiğini, makine sicil biriminin ise, yüklenici firmanın teknik personeline arızayı ilettiğini, iletilen arızanın yüklenici firma işçileri tarafından giderildiğini beyan etmişlerdir.

Davalı Kurum tarafından ihbar olunan dava dışı şirketlere verilen iş yardımcı iş niteliğindedir. Yardımcı işin bir kısmının alt işverene verilmesi mümkündür. Başka bir anlatımla, hizmet alımı yapılan yardımcı işte hem asıl işverenin hemde alt işveren işçisinin çalışması asıl işveren-alt işveren ilişkinin geçerliliğine halel getirmez. Bu itibarla davalı ile dava dışı şirket arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu ve davacının davalı Kurumun işçisi olduğuna ilişkin tespit yerinde değildir. Mahkemece ve Bölge Adliye Mahkemesince davacının işe girdiği tarihten itibaren davalının işçisi olduğunun tespiti talebinin ve ilave tediye alacağının reddi gerekirken kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 01.12.2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.