Danıştay 8. Daire 2016/11723 Esas 2020/5383 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/11723
Karar No : 2020/5383

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Valiliği - …
Vekili : Av. … - (Aynı adreste)
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …

Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, İstanbul ili, Adalar ilçesi, … mahallesinde bulunan … ada, … parsel sayılı taşınmazın 6292 sayılı Kanun uyarınca iadesi talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin İstanbul Valiliği'nin … tarih ve … sayılı işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, tapuda davacının murisi adına kayıtlı iken, orman sınırı dışına çıkarılması nedeniyle mahkeme kararı gereğince tapuda Maliye Hazinesi adına tescil edildiği görülen taşınmazın bedelsiz olarak iadesi istemiyle başvuruda bulunan davacının, 6292 sayılı Kanun'un 7. maddesinin 1. bendinin (a) fıkrasının son kısmında belirtilen "...Ancak bu kararlardan infaz edilerek tapuda Hazine adına tescil edilen taşınmazlar ise, ilgilileri tarafından bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde idareye başvurulması hâlinde, bedelsiz olarak önceki kayıt maliklerine veya kanuni mirasçılarına iade edilir." hükmü kapsamında hak sahibi olduğu açık iken, anılan madde kapsamına girmediğinden bahisle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
6292 sayılı Kanunun "2/A veya 2/B Belirtmelerinin Terkini ve İade Edilecek Taşınmazlar" başlıklı 7. maddesinde;
"(1) İlgililer tarafından idareye başvurulması ve idarece bu başvuru üzerine veya resen yapılan inceleme ve araştırma sonucunda doğruluğu tespit edilmesi hâlinde;
a) Tapu ve kadastro veya imar mevzuatına göre ilgilileri adına oluşturulan ve tapuda halen kişiler adına kayıtlı olan taşınmazlardan Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/A veya 2/B belirtmesi bulunan veya konulan taşınmazların tapu kayıtları bedel alınmaksızın geçerli kabul edilir ve tapu kütüklerindeki 2/A veya 2/B belirtmeleri terkin edilerek tescilleri aynen devam eder, aynı gerekçeyle bu nitelikteki taşınmazlar hakkında dava açılmaz, açılan davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda tapularının iptaliyle Hazine adına tesciline karar verilen, kesinleşen ve tapuda henüz infaz edilmeyen taşınmazlar hakkında da aynı şekilde işlem yapılır. Ancak bu kararlardan infaz edilerek tapuda Hazine adına tescil edilen taşınmazlar ise, ilgilileri tarafından bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde idareye başvurulması hâlinde, bedelsiz olarak önceki kayıt maliklerine veya kanuni mirasçılarına iade edilir.
b) Özel kanunları gereğince Devlet tarafından kişilere satılan, dağıtılan, trampa edilen, bedelli veya bedelsiz olarak devredilen veya iskânen verilen ya da özelleştirme suretiyle satılanlar ile hisseleri devredilen özel hukuk tüzel kişileri adına kayıtlı olan ancak daha sonra Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/A veya 2/B belirtmesi konulan taşınmazların tapu kayıtları geçerli kabul edilir, aynı gerekçeyle bu nitelikteki taşınmazlar hakkında dava açılmaz, açılan davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda Hazine adına tescil edilenler ise, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde ilgilileri tarafından idareye başvurulması hâlinde önceki maliklerine veya kanuni ya da akdî haleflerine bedelsiz olarak iade edilir. Ancak, bu kişilerden taşınmazlarına karşılık daha önce yer verilenlere veya bedeli ödenenlere iade işlemi yapılmaz.
c) Bu fıkra kapsamında kalan taşınmazların kullanıcılarının kayıt maliklerinden farklı kişiler olmaları ve kayıt maliklerinin bu fıkradan yararlanmak istemeleri hâlinde, kullanıcılar bu Kanunda belirtilen şartları taşısalar dahi doğrudan satış hakkından yararlanamazlar.
(2) Birinci fıkra kapsamında kalan taşınmazlardan orman sınırı dışına çıkartılacak yerlerde bulunan ve Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/B belirtmesi konulması gereken taşınmazların tapu kütüklerine 2/B belirtmesi konulmaz ve bunlar hakkında dava açılmaz.
(3) Birinci fıkra kapsamında kalan taşınmazlardan tapuda Hazine adına tescilli olan taşınmazlar hakkında aynı fıkrada belirtilen süre içerisinde idareye başvurmayan ilgililerin hakları bu süre sonunda sona erer, bu kişiler idareden başkaca talepte bulunamazlar, hak ve tazminat talep edemezler ve dava açamazlar. Bu taşınmazlardan Hazine adına tescilli olanlar idarece satış dâhil genel hükümlere göre değerlendirilir.
(4) Bu maddeye göre ilgililerine iade edilmesi gereken taşınmazlardan orman olduğu iddiasıyla Orman Genel Müdürlüğünce açılan davalar sonucunda orman niteliğiyle Hazine adına tescil edilen, fiilen orman niteliğinde olan veya bu nedenle dava açılması gereken, ağaçlandırılmak üzere Orman Genel Müdürlüğüne tahsis edilen, kamu hizmetlerine ayrılan veya bu amaçla kullanılan, özel kanunlar gereğince değerlendirilmesi gereken veya Maliye Bakanlığınca belirlenen taşınmazlar ilgililerine iade edilmez. Bu taşınmazların yerine, idarece belirlenen ve ilgililerince itiraz ve dava konusu edilmeksizin kabul edilen rayiç bedelleri ödenebilir veya rayiç bedellerine uygun taşınmazlar verilebilir." hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, tapuda davacının murisi adına kayıtlı iken orman sınırları dışına çıkartılan İstanbul ili, Adalar ilçesi, … mahallesinde bulunan … ada, … parsel numaralı taşınmazın tapu kaydının iptali istemiyle Maliye Hazinesi tarafından açılan davada, … Asliye Hukuk Mahkemesi'nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararı ile, anılan parselin davalı adına olan tapusunun iptaline ve taşınmazın Maliye Hazinesi adına tapuya tesciline karar verildiği, söz konusu kararın temyiz incelemesi neticesinde … Hukuk Dairesi'nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararı ile, taşınmazın 2/B sahası olarak Hazine adına tapuya tescil edilmesi gerekirken, bu vasıf belirtilmeden hüküm kurulması doğru değil ise de, bu husus hükmün bozulmasını ve yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanmasının uygun görüldüğü belirtilerek, hükmün "Davanın kabulü ile İstanbul ili, Adalar ilçesi, … mahallesi … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın davalılar adına tapusunun iptali ile" cümlesinden sonra "2/B sahası olarak" cümlesinin eklenmesine karar verilerek anılan Mahkeme kararının düzeltilerek onandığı, karar düzeltme isteminin ise aynı Dairenin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararı ile reddedildiği ve kararın kesinleştiği, bunun üzerine davacı tarafından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuruda bulunulduğu, ancak bu başvurunun da başta 6292 sayılı Kanun olmak üzere iç hukuk yollarının tüketilmediği gerekçesiyle kabul edilmediği, bu nedenle davacı tarafından dava konusu taşınmazın 6292 sayılı Kanun kapsamında bedelsiz olarak iadesi istemiyle başvuruda bulunulduğu, anılan başvurunun dava konusu işlem ile reddi üzerine, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde, bedelsiz olarak iade edilecek taşınmazların nitelikleri açıkça ifade edilmiş olup; Kanunun lafzından, "Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle Hazine tarafından açılan davalar sonucunda tapuları iptal edilen ve 2/A veya 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilen taşınmazların" iade kapsamında olduğu; orman vasfında olduğu gerekçesiyle tapuları iptal edilen ve orman vasfıyla Hazine adına tescil edilen taşınmazların (daha sonradan Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılmış olsa dahi) ise, iade edilecek taşınmazlar arasında sayılmadığı anlaşılmaktadır.
Nitekim, orman vasfıyla tapuda Hazine adına tescil edilen ve daha sonra Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan taşınmazlar, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi kapsamında bulunmadığından, 345 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliğinde bu hususa ilişkin bir hükme yer veren düzenleme, 359 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliği ile kaldırılmış olup; 359 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliğine karşı açılan davada ise, Dairemizin 17/04/2018 tarih ve E:2014/4794, K:2018/2155 sayılı kararı ile, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin kapsamını genişleten kuralın yürürlükten kaldırılması amacıyla tesis edilen dava konusu Milli Emlak Genel Tebliği'nin, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin gereği gibi uygulanmasına yönelik olduğu anlaşıldığından, hukuk devleti ilkesine, kanuni idare ilkesine ve normlar hiyerarşisine aykırılık taşımadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Uyuşmazlıkta, dava konusu taşınmazın Hazine adına orman sınırı dışına çıkarılarak 2/B sayılmasına ilişkin 56 No.lu Orman Kadastro Komisyonu kararının yok hükmünde sayılması için Orman Genel Müdürlüğü tarafından açılan davada … Asliye Hukuk Mahkemesi'nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararı ile, İstanbul ili, Adalar ilçesi, …, … ada, … parsel sayılı taşınmaz ile ilgili olarak 56 No.lu Orman Komisyonu tarafından yapılan 2/B uygulamalarına ilişkin işlemlerin yok hükmünde olduğunun tespitine, taşınmazın davalı Maliye Hazinesi adına tapuya kaydının iptali ile orman vasfıyla Maliye Hazinesi adına tapuya kayıt ve tesciline karar verildiği, söz konusu kararın temyiz edilmeksizin 13/12/2011 tarihinde kesinleştiği görülmektedir.
Bu durumda, dava konusu taşınmazın tapu kaydı, Hazine tarafından açılan dava sonucunda Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle iptal edilerek, taşınmaz 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilmiş ise de, sonrasında Mahkeme kararı ile taşınmazın 2/B sayılmasına ilişkin kararın yok hükmünde olduğu tespit edilerek, orman vasfıyla Hazine adına tesciline karar verildiği, bu nedenle, yukarıda ayrıntısı yer alan ilkelerden hareketle, dava konusu taşınmazın 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde iade edilecek taşınmazlar arasında sayılmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi yönde verilen Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 08/12/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.