Danıştay 6. Daire 2016/6853 Esas 2020/12174 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2016/6853
Karar No : 2020/12174

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …Vakfı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. … - (Aynı adreste)

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İstanbul ili, Zeytinburnu ilçesi, …. ada, … parsel sayılı davacı vakfa ait taşınmazın 06.12.2007 tarihli 1/1000 ölçekli Zeytinburnu Uygulama İmar Planında "yol alanı + kapalı ve açık semt spor alanları" kullanımında kaldığından bahisle kamulaştırılmasına ilişkin … tarihli, …-… sayılı belediye encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dava konusu kamulaştırma işlemine dayanak 06.12.2007 tarihli 1/1000 ölçekli Zeytinburnu Uygulama İmar Planı ile 23.03.2007 tarihli 1/5000 ölçekli Zeytinburnu Nazım İmar Planının dava konusu edilmediği, söz konusu planların yürürlükte bulunduğu, taşınmazın kamu yararı amacına uygun olarak planla belirlenen işlevine özgülenmek üzere kamulaştırılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu kamulaştırma işleminin kamu yararı amacı taşımadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu taşınmazın planlarda kapalı ve açık semt spor alanı kullanımında kaldığı, davacının plan değişikliğine yönelik talebinin bulunmadığı belirtilerek temyiz istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, Zeytinburnu ilçesinde bulunan … ada, … parsel sayılı taşınmazın malik hanesinin boş bırakılarak tapuya tescil edildiği, anılan taşınmazın 43,160 m²'lik kısmının Zeytinburnu Belediye Başkanlığının … tarih ve … sayılı kararı ile kamulaştırıldığı, kamulaştırılması nedeniyle ... Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davacı belediye adına tesciline karar verilmiştir. … ada, … parsel sayılı taşınmazın kamulaştırılan kısmı ifraz edilerek oluşturulan … ada, … parsel sayılı taşınmazın 15.1.1990 tarihinde davacı belediye adına tescil edilmiş ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi gereği imar uygulamasına tabi tutulmuş, uygulama sonucu dava konusu … … parsel sayılı taşınmaz oluşturularak Vakıflar Genel Müdürlüğü adına tescil edilmiştir. Anılan taşınmaz Vakıflar Genel Müdürlüğü Vakıflar Meclisi 'nin … tarihli, … sayılı kararıyla 5737 sayılı Vakıflar Kanununun Geçici 11. maddesi uyarınca, … Vakfı adına tescil edilmiş ve tescil işleminden sonra uygulama imar planında "yol alanı + kapalı ve açık semt spor alanları" kullanımında kaldığından bahisle kamulaştırılmasına ilişkin … tarihli, …-… sayılı encümen kararının alınması üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, idari davaların idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağı belirtildikten sonra ilk inceleme konularının belirlendiği 14. maddenin 3/c fıkrasında dilekçenin ehliyet yönünden inceleneceği, yine 14. maddenin 6. fıkrasında, ilk incelemeye ilişkin hususların ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde de davanın her safhasında 15 nci madde hükmünün uygulanacağı ve 15. maddenin 1/b fıkrasında ise bu hususta Kanuna aykırılık görülmesi halinde davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İptal davasının sübjektif ehliyet koşulu olan "menfaat ihlali" doktrin ve içtihatlarda dava konusu işlemle davacı arasında kurulan kişisel, meşru, güncel bir menfaat ilişkisi olarak tanımlanmaktadır. Menfaatin kişisel ve meşru olması için hukuki bir durumdan kaynaklanması gerekir. Sözü edilen menfaat ilişkisinin varlığı ve sınırları her olayda yargı yerince uyuşmazlığın niteliğine göre belirlenmektedir.
Diğer taraftan, dava açmanın ön koşulu olan menfaat ihlali hususunun, yalnızca davanın açılış aşaması ile sınırlı olmayıp dava neticeleninceye kadar bulunması gerektiği de tartışmasızdır.
Uyuşmazlıkta davalı Zeytinburnu Belediye Başkanlığı tarafından dava konusu taşınmazın davacı vakıf adına tescilinin uygun bulunmasına ilişkin … tarihli, … sayılı Vakıflar Genel Müdürlüğü Vakıflar Meclisi kararının iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesince, uyuşmazlık konusu taşınmazların kamulaştırma yoluyla davacı belediye adına tescil edildiği, 5737 sayılı Kanunun Geçici 11. Maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi kapsamında olmadığı, uyuşmazlık konusu taşınmazların cemaat vakıfları adına tescil edilmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen … tarih ve E: …, K: … sayılı kararın temyiz incelemesi üzerine Danıştay Onuncu Dairesinin 09/07/2018 tarih ve E:2017/1224, K:2018/2414 sayılı kararı ile onanarak kesinleştiği görülmektedir.
Bu durumda, Mahkemece davanın açılış aşamasında mevcut olan menfaat bağının hali hazırda devam edip etmediği araştırılarak karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 07/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.